Terminy 2

FILIGRAN - znak wodny, odciskany podczas produkcji papieru czerpanego na sicie. Pełnił rolę znaku własnościowego, godła papierni. Filigran to również technika służąca zdobieniu opraw dawnych ksiąg (np. srebrny, złoty ornament gięty / delikatnego drutu).

FOLIACJA - numerowanie poszczególnych kart dokumentu.

GAZETA -- wydawnictwo periodyczne ukazujące się codziennie lub co najmniej 2 razy w tygodniu, przynoszące informacje o bieżących wydarzeniach oraz o sprawach będących przedmiotem ogólnego zainteresowania.

ILUMINACJA (z łac. illuminare - rozświetlać, ozdabiać) - malarska dekoracja książkowa, określana tym mianem z uwagi na bogate stosowanie złota wprowadzającego efekt rozświetlenia kompozycji. Termin używany pierwotnie tylko na określenie dekoracji inicjałowych i marginalnych, a nie figuralnych (miniatura).

INCIPIT • początkowe wyrazy lub pierwsze zdanie tekstu (głównie ksiąg rękopiśmiennych), które niejednokrotnie stanowiły podstawę do opisu bibliograficznego, ponieważ zawierały informację o tytule i autorze dzielą. Często wyróżniony był graficznie lub kolorystycznie. Współcześnie Incipii używany jest w funkcji tytułu utworu, któremu autor go nie nadał.

INDEKS (zw. skorowidzem) spis pomocniczy umieszczony na końcu dokumentu. Zestawia w sposób skrócony zawarte w dokumencie informacje i kieruje do nich za pomocą odsyłaczy wskazujących właściwe stronice. Do najczęściej stosowanych należą indeksy nazw osobowych, tytułowy, nazw geograficznych, rzeczowy.

INICJAŁ - pierwsza litera tekstu, szczególnie w czasach dawnych przybierająca ozdobną formę: wyróżniona kolorem, ornamentyką, a nieraz nawet zawierająca w sobie miniaturę.

INKUNABUŁ - stary druk wydany do 1500 r. włącznie.

JEDNODNIÓWKA - wydawnictwo zwarte wydane okolicznościowo o postaci zbliżonej do czasopisma.

KAPITALIKI - czcionki liter o wyglądzie wersalików, czyli dużych liter, ale mające szerokość i grubość małych liter tekstowych. Stosuje je się zwykle dla wyróżnienia np. nazwisk, terminów.

KARTA RECTO ~ w otwartej książce karta znajdująca się po prawej stronie; w przypadku ksiąg o numerowanych stronicach karta o nieparzystej paginacji.

KARTA TYTUŁOWA karta umieszczona na początku książki i zawierająca informacje ojej autorze, tytule, miejscu i dacie wydania. Stosowana w tej postaci w książkach dopiero od około 1500 r., choć pierwsze jej zwiastuny pojawiły się już w 1464 r. Wcześniej, gdy kart tytułowych nic było, dane o autorze i tytule umieszczane były w incipicic lub w kolofonie.

KARTA VERSO - w otwartej księdze karta znajdująca się po lewej stronie; w przypadku ksiąg o numerowanych stronicach karta o parzystej paginacji.

KOLOFON (z gr. kolophón - wierzchołek) - formuła umieszczona na końcu dzieła (zarówno księgi rękopiśmiennej, jak i drukowanej) zawierająca informację o autorze dzieła i jego tytule. W drukach zawierała również dane o czasie i miejscu wydania, nazwisko drukarza, oraz nakładcy. Często wyróżniany był innym kolorem, większą czcionką lub przybierał kształt odwróconego stożka. Kolofon rozwinął się z explicitu, a współcześnie jego odmianą jest metryczka drukarska.

KSIĄŻKA - dokument piśmienniczy opublikowany jako wydawnictwo zwarte; może mieć formę kodeksu, skoroszytu, teki z luźnymi kartami, zwoju lub harmonijki.

KURSYWA (zw. italiką) - pismo pochyłe w prawą stronę, naśladujące odręczne pismo. Po raz pierwszy zastosowane w Italii, pod koniec XV w. Kursywa używana jest w tekście dla wyróżnienia pewnych jego fragmentów, a w opisie bibliograficznym dla wyróżnienia tytułów opisywanych dokumentów.

METRYCZKA DRUKARKA (zw. stopką drukarską) - szczegółowe dane umieszczone na odwrocie karty tytułowej lub na końcu druku informujące o kolejności wydania, adresie wydawnictwa, wysokości