9381

10.    Budowa reguł, norm, przepisów prawnych (przepis - reguła zapisana, część tekstu, dotyczy prawa stanowionego, norma - jest bardziej abstrakcyjna, reguła, która nie jest zapisana)

•    Pojęć norma i przepis - można używać wymiennie, jeśli się mówi o prawie spisanym.

•    Przepisy są formułowane jak normalne zdania oznajmujące, nie są to jednak takie sensu stricte zdania, ponieważ nie opisują, ale formułują regułę - jak się powinni adresaci zachować - formułują dyrektywę (np. należy zamontować do stołu 4 nogi)

•    Oceny - wyrażenie opinii (np. dobrze, że stół ma 4 nogi a nie 5)

11.    Z czego się składa przepis:

•    Powinien określać okoliczności (stan faktyczny), np. jakieś opisane zachowanie ludzi (rodzaje zachowań ludzi: działania, zaniechania -

brak działania wymaganego przez prawo, miałem coś zrobić, ale tego nie zrobiłem), brak pewnego działania, mimo że ono nie jest wymagane, ale jest dozwolone - może to być też okoliczność w przepisie (np. ktoś może przyjąć lub odrzucić jakąś ofertę) przepis mówi np, że milczenie w pewnych okolicznościach może być przyjęciem oferty.

•    Czyny i czynności, (czyny - zachowania wywierające skutek prawny, ale osiągnięcie tego skutku nie jest celem sprawcy), czynności - oświadczenie woli

■    Czyny zabronione - np. wyrządzenie szkody

■    Czyny zgodne z prawem - znalezienie pieniędzy na ulicy

•    Czynności prawne mają pociągnąć za sobą pewien skutek

•    Typowe zachowania ludzi mogą

•    Zdarzenia prawne - (zjawiska przyrodnicze) -, zjawiska, które zaistnieją bez względu na zachowanie ludzi (np. spadnie grad, uderzy piorun), najprostszy przykład zdarzenia prawnego to upływ czasu, może być potraktowane jako okoliczność w danym przepisie.

■    Urodzenie się człowieka i jego śmierć to też zdarzenia prawne

•    I część przepisu - Hipoteza - opisanie tych okoliczności (zdarzeń, faktu, zachowania)

•    II część - „powinne zachowanie" - tzw. dyspozycja, określenie skutków prawnych. Formułuje jakiś:

■    Nakaz - opis, że coś jest, zachodzi

■    Zakaz - czego nie ma robić, czego nie wolno

s Nakaz i zakaz to określenie pewnego obowiązku

■    Uprawnienie - Ktoś może coś zrobić, ale nie musi (jest dozwolone, dopuszcza się)

S Prawo w tym przypadku jest rozumiane jako możliwość zachowania się podmiotu, prawo podmiotowe - zespół uprawnień, które nam przysługują w związku z jakąś własnością (np. prawo własności, wyborcze)

•    Przykład:

• Pokazanie wizerunku wymaga zgody osoby - hipoteza,

■    której to jest wizerunek - dyspozycja

12.    Sankcja - negatywny skutek prawny, podjęcie jakichś działań przez państwo, jego organy, które ma zapewnić realizację tych dyspozycji (czasami sankcje nie są w konkretnych przepisach, dyspozycja w domyśle - w prawie cywilnym, w prawie karnym głównie sankcje są w przepisie).

13. Rodzaje sankcji:

•    Represyjne, karne (prewencja - zapobieżenie, odstraszanie, indywidualna prewencja - dotyczy dokładnie sprawcy)