100007

zaleganiu (wyrobisko B lub C), bądź wytrzymałością płyt powstałych z blisko poziomych warstw górotworu (rys. 2.4); obydwa przypadki są niewątpliwie mniej korzystne ze względu na ich nośność,

•    jeśli tunel jest posadowiony w synklinie lub anty klinie, jego warunki pracy różnią się zdecydowanie (rys. 2.7); w synklinie panuje zwiększone ciśnienie górotworu wynikające ze ściskania wewnętrznej części fałdu i z ciężaru zsuwających się, podciętych warstw skalnych, (wyrobisko A), a w antyklinie zmniejszone ciśnienie, zwłaszcza w rozciąganej zewnętrznej części fałdu, jest wynikiem odciążającego działania górotwoni, który spełza do synkliny (wyrobisko B).

Szczególnej uwagi wymaga lokalizacja budowli podziemnej w zboczu sfaldowane-go górotworu, gdzie mogą wystąpić potencjalne zagrożenia osuwiskami (rys. 2.8). Przyczynami osuwisk są najczęściej takie czynniki, jak:

•    duże nachylenie (upad) warstw skalnych,

•    lokalne osłabienie górotworu, np. wskutek nawodnienia, najczęściej po spiętrzeniu

wody,

•    podcięcie warstw skalnych, np. przy budowie drogi lub kolei

Rys. 2.5. Geometria warstwy geologicznej:

1 - upad, 2 - bieg, 3 - kąt prosty między upadem i biegiem, 8-kąt pochylenia warstwy

Rys. 2.6. Położenie budowli względem nachylenia warstw geologicznych: A - prostopadle do biegu warstw, B - korzystnie, C - niekorzystnie