100338

1. Zniewaga (iniuria).

Zniewaga to bgprąwnę IMn»i?Zqiig OSóbowośtj ę^ię>wigka_w.QinS&Q Ustawa XII tablic regulowała kazuistycznie trzy odrębne przypadki naruszenia osoby człowieka:

membrum ruptum - ciężkie i trwałe okaleczenie (np. odcięcie ręki), upoważniało poszkodowanego do żądania talionu czyli odwetu. Poszkodowany mógł jednak ugodzić się ze sprawcą o odszkodowanie os fraelum - ..złamanie kości", w tym przypadku ustawa przewidywała stawki pieniężne, mianowicie gdy poszkodowany był osobą wolna - odszkodowanie w wysokości 300 asów, a niewolnik - 150 asów (płatnych do rąk jego właściciela)

pozostałe naruszenia cielesne bez trwałych śladów-, np. policzek - 25 asów odszkodowania.

Po reformie prelorskiej, miejsce sztywnych sankcji ustawowych wprowadzony został jednolity środek procesowy o elastycznym charakterze. Była to tzw actio iniuriarum aeslimaloria - pretor dopuszczał poszkodowanego jako powoda do oszacowania doznanej zniewagi w pieniądzach (aestinuitio). Tej granicy sędzia nie mógł przekroczyć, mógł jednak żądaną kwotę obniżyć.

W przypadkach ciężkiej zniewagi (iniuria atrox) sam pretor dokonywał oszacowania i wtedy sędzia zazwyczaj nie śmiał obniżyć tej kwoty.

Actio iniuriarum aestimatoria była powództwem o charakterze najbardziej osobistym, nic przechodziła na dziedziców ani po jednej, ani po drugiej stronic. Iniuria ściągała na sprawcę infamię. Powód zaś narażał się na zapłatę 1/10 części dochodzonej sumy pozwanemu, jeżeli nic doprowadził go do zasądzenia.