100346

1. Zobowiązania stricti iuris i bonae fidei.

Ze względu na zakres ocluony procesowej zobowiązania dzieliły się na slricli iuris i bonae fidei. Zobowiązania „ścisłego prawa" wywodziły się z dawnego ius civiie. Wiązały one strony dokładnie według treści stosunku prawnego. Przy umowach zaskarżalnych zobowiązania stricti iuris powstawał)' z kontraktów jednostronnie zobowiązujących, czyli z kontraktów' werbalnych, literalnych albo z poż>^rczki jako kontraktu realnego. Oclirona procesowa była oparta na prawie ścisłym za pomocą condictiones.

Z zobowiązali bonae fidei powitał natomiast obowiązek świadczenia tego, czego można było się spodziewać od uczciwego kontrahenta. Sędzia rozstrzygając taki spór oceniał, czy zachowanie obu stron było /godne /. zasadami dobrej wiary. Sędzia mógł w szczególności: a) zasądzić uboczne należności (np. odsetki), b) mógł brać pod mvagę pacia adiecta dodane do zobowiązania głównego, c) jeżeli dłużnik naruszył odpowiednią staranność w wykonaniu zobowiązania, sędzia mógł go zasądzić na zapłacenie odszkodowania.

Zobowiązania bonae fidei chronione były za pomocą powództw dobrej wiaiy. Do tej grupy należały wszystkie kontrakty dwustronnie zobowiązujące, a więc konsensualne oraz realne (z wyjątkiem mutuum).