100894

1. Formy udziału spoleczeństwa w sprawowaniu umiaru sprawiedliwości

Zagwarantowany jest w Konstytucji (art. 182 określa udział obywateli w wymiarze sprawiedliwości). Udział społeczeństwa w wymiarze społecznym ma podnosić świadomość prawną obywateli, znajomość prawa obowiązującego i jego interpretacji a przez ich włączenie umożliwiać nabycie doświadczenia praktycznego. Ma wzmacniać poczucie odpowiedzialności, wpływać na kształtowanie pozytywnych postaw społecznych, ograniczać, eliminować zakres zjawisk patogennych. Formami udziały jest:

•    Udział przez organy państwowe (charakter pomocniczy)

•    Samodzielne sprawowanie przez obywateli w sprawach przekazanych przez państwo

Ten 1 może mieć postać bezpośrednią, czyli udział obywateli w rozstrzyganiu konfliktów co do prawa w cliarakterze członków organów rozstrzygających. Może być rozpatrywany w ramach instytucji sędziego przysięgłego i ławnika. Udział pośredni - udział obywateli lub ich przedstawicieli w charakterze organów rozstrzygających wyraża się w jednej z 3 postaci:

•    Udział organizacji społecznych, tych które w swoich statusach realizują cele polegające na ochronie praw określonych przez społeczeństwo. Mają one uprawnienia do wszczęcia postępowania sądowego w imieniu i na rzecz obywatela lub określonej grupy obywateli, do przystąpienia do już toczącego się postępowania niezależnie od jego stadium, do przedstawiania przez organizację tzw. poglądu istotnego dla sprawy wyrażanego w postaci uchwały, do delegowania przedstawicieli organizacji w cliarakterze pełnomocnika procesowego obywatela, do udzielania poręczeń wobec osoby oskarżonej i do sprawowania nadzoru w zakresie stosowania środków karnych zasądzonych przez sąd wobec oskarżonego.

•    W sprawowaniu kontroli nad przebiegiem postępowania toczącego się przed organizacjami państwowymi znaczenie ma zasada jawności postępowania. Jawność wewnętrzna polega na obowiązku jawnego postępowania, stronom postępowania gwarantuje się dostęp do wglądu do akt sprawy, zapoznanie się z przebiegiem czynności i możliwość ich zaskarżenia w przypadku niezgodności z prawem. Jawność zewnętrzna obejmuje uprawnienia obywateli do kontrolowania z zewnątr z przebiegu postępowania przed sądem

•    Obywatele mają bezpośredni lub pośredni wpływ na wyborze osób, które w imieniu państwa zajmują się działalnością jurysdykcyjną.