100900

1. Izba morska - struktura i kompetencje

Izba morska to organ quasi- sądowy powołany do ustalania okoliczności faktycznych w sprawach wypadków morskich. Ustrój izb morskich, ich funkcje oraz reguły postępowajiia reguluje ustawa z dnia 1 grudnia 1961 roku o izbach morskich. Organem 1 instancji jest Izba Morska w Gdańsku przy Sadzie Okręgowym w Gdańsku i Izba Morska w Szczecinie, zaś w II instancji Odwoławcza Izba Morska przy Sądzie Okręgowym w Gdańsku.

W skład izby morskiej wchodzi przewodniczący oraz 1 lub więcej wice i ławnicy. Przewodniczącego i wice powołuje i odwołuje Minister Sprawiedliwości w porozumieniu z właściwym ministrem do spraw gospodarki morskiej spośród sędziów sądów powszechnych posiadających znajomość zagadnień morskich. Oprócz sędziów w działalności izb morskich biorą udział ławnicy powoływani przez właściwego ministra na okres 3 lat spośród osób posiadających wysokie kwalifikacje zawodowe    i praktykę w sprawach rozpoznawanych

przez izby morskie z listy kandydatów przedstawionych przez przewodniczących uzgodnionej z Zarządem Głównym Związku Zawodowego Marynarzy i Portowców. Kandydaci na ławnika są zgłaszani przewodniczącym przez urzędy morskie, jednostki uprawiające żeglugę i rybołówstwo morskie, stocznie okręgowe i inne jednostki zainteresowane zapobieganiem wypadkom morskim oraz zarządy okręgów Związku Zawodowego Marynarzy i Portowców i osoby wyznaczone pizez Dowództwo Marynarki Wojeimej i Straży Granicznej. Nadzór zwierzchni nad izbami morskim sprawuje Minister Sprawiedliwości nad przewodniczącym i wice oraz nad trybem postępowania przed izbami oraz właściwy minister do spraw gospodarki morskiej w pozostałym zakresie.

Do właściwości izb morskich należy orzekanie w sprawach wypadków morskich tj. zdarzeń na morzu lub wodach połączonych a polegających na zatonięciu, zaginięciu, opuszczeniu, zderzeniu statków, zetknięciu statku z dnem, z przeszkodą, uderzeniu statku w budowie, urządzenie lub instalację, powstanie pożaru lub wybuch statku, zanieczyszczenie środowiska, zagrożenia albo ograniczeiua bezpieczeństwa statku lub znajdujących się na nim osób, zaginięciu człowieka przebywającego na statku, śmierci lub uszczerbku na zdrowiu człowieka w związku z pracą lub pobytem na statku, zachowaniem się statku, działaniem lub stanem jego urządzeń lub właściwości jego ładunku o ile wypadki te dotyczą polskiego statku albo statku o obcej przynależności, jeżeli wypadek nastąpił na polskich morskich wodach wewnętrznych lub polskim morzu terytorialnym.

Izby morskie oizekają, co do okoliczności faktycznych a nie sporów, co do prawa. Orzeczenia wydawane przez izby morskie, co do zasady nie spełniają funkcji represyjnej, poza tym, że na ich podstawie można pozbawić na czas od roku do 5 lat prawa do wykonywania zawodu w częściowym lub pełnym zakresie. Orzeczenie takie ma cliarakter prewencyjny, co wyraża się w wydawaniu zaleceń zapewniających bezpieczeństwo żeglugi morskiej i przeciwdziałanie wypadkom. Ustalone przez izbę okoliczności faktyczne mogą posiadać znaczenie prejudykacyjne dla postępowań sądowych cywilnych lub karnych. Izby morskie są właściwe, co do nakładania grzywien na osoby winne niedopełnienia zgłoszenia o wypadku morskim lub udzielenia wyjaśnień, co do okoliczności, przyjmowania protestów morskich i prowadzenie rejestru okrętowego.