103086

byt skończony

Na początku mówi Suarez o istocie bytu skończonego jako takiego, o jego istocie i o różnicy między istotą a istnieniem w bycie skończonym. Jeśli przez istotę rozumie się aktualną istotę, a przez istnienie - akoralne istnienie, to różnica między nimi jest czysto pojęciowa (wbrew tomistorn), Z faktu, że żadne stworzenie nie istnieje z konieczności nie wynika, że kiedy ono istnieje, jego istota i istnienie są realnie różne.

Złożenie istoty i istnienia różni się od złożenia formy i materii tym, że przysługuje wszystkim bytom stworzonym, a nie tylko dalom. Złożenie drugiego rodzaju jest złożeniem fizycznym, a złożenie rodzaju pierwszego - złożeniem metafizycznym.

Byt nie jest orzekany jednoznacznie o substancjach i przypadłościach - jest orzekany analogicznie. I nie mamy tu do czynienia z analogią proporcjonalnośd, ale z analogią atrybucji. Subsystencja (niezależność, dzięki której rzecz jest substancja) jest różna od istnienia. Subsystencja dodaje do aktualnej istoty sposób istnienia. Dusza posiada nie tylko subsystencję w swoim związku z ciałem, ale także i subsystencję swoistą (.częśdowy sposób" materii), która nie zanika wraz ze śmiercią człowieka. Także materia ma taki .sposób", dzięki czemu Bóg mógłby zachować ją bez jakiejkolwiek formy.

Mówiąc o relacjach, Suarez stwierdza, że są w stworzeniach relacje realne, które tworzą specjalną kategorię. Z tym, że relacja realna jest identyczna z absolutną formą, która pozostaje w relacji do czegoś innego (np. białość). Do kategorii relacji nie mogą należeć relacje myślne, które nie są realnymi bytami. Oprócz tego wśród relacji realnych wyróżnić można relacje transcendentalne, których nie można oddzielić od istot ich podmiotów - nie mogą zanikać, kiedy podmiot pozostaje (Stwórca -stworzenia, materia - fama). Dla odmiany relacje kategaialne są przypadłościami, które uzyskuje ukonstytuowana rzecz w swoim istotnym bycie i które mają swój kres.

entia rationis

Przez enda rationis rozumie Suarez .to, o czym umysł myśli jako o bycie, chociaż nie ma ono bytu samo w sobie" (np. ślepota lub relacja czysto myślna). Twazymy enda rationis z dzech przyczyn: umysł ludzki próbuje w ten sposób poznać negacje i braki, wprowadza relacje niebędące relacjami realnymi, twazy idee złożone, które nie mają obiektywnego odpowiednika poza umysłem, chociaż idee części odpowiadają czemuś pozaumyslowemu.