- ekonomiczna -> uwzględnia dochody i wydatki państwa
- kontrolna -> kontrolowanie za pomocą budżetu całego systemu finansów państwa
- polityczna -> pokazuje kierunki polityki gospodarczej rządu
CO SIĘ SKŁADA NA DOCHODY BUDŻETOWE
- 80% - podatki (pośrednie aż 60% (VAT, akcyza), bezpośrednie 26% (PIT, CIT))
- pozostałe dochody 8%, środki z UE 6%
CO SIĘ SKŁADA NA WYDATKI BUDŻETOWE
- bieżące - dotacje, ubezpieczenia społeczne
- obsługa długu publicznego
- wydatki majątkowe
•wydatki sztywne - nie wolno ich zmniejszać, np. obsługa długu publicznego, ubezpieczenia spoi. •deficyt budżetowy - nierównowaga między dochodami a wydatkami państwa
SPOSOBY POKRYCIA DEFICYTU BUDŻETOWEGO
- emisja papierów wartościowych
- obligacje (detaliczne lub hurtowe, emitowane z dyskontem, charakter bonu skarbowego -w wykup poniżej roku)
- prywatyzacja - w pełni nie może finansować deficyt, część musi składać się na budżet państwa
- pożyczki i kredyty z mnd. Instytucji finansowym np. MFW, Bank Światowy, Klub Angielski, Klub Francuski
AA
Sposoby dozwolone w Polsce
- bezpośrednie pożyczki w Banku Centralnym -> prowadzi to do monetaryzacji długu publicznego -tłoczenie w gosp. Pustych pieniędzy
- dodrukowywanie pieniądza
- sprzedaż rezerw walutowych
AA
Sposoby zabronione
Dług publiczny - spłata wszystkich zobowiązań państwa wynikających z pożyczek, nie może przekraczać 60% PKB, 3 progi postrzeżeni owe:
- zbliża się dług do 50%
- do 55%
Obecnie Polska ma 45.8% długu publicznego, to około 540mld złotych •rolowanie się długu -> zaciąganie nowych pożyczek na spłatę starych zobowiązań •system podatkowy -> wszystkie reguły dot. Podatków
PODATKI
- państwowe - CIT, PIT, VAT, akcyza, podatki od gier
- samorządowe - np. podatek rolny, leśny, od darowizn
- bezpośrednie - podatek od osób fizycznych, od osób prawiych (19%)
•pośrednie - VAT - stawka podstawowa 22%, obniżona 7%, w UE 25-25%, obniżona UE 5-15%
Rónmiość opodatkowania - w zależności od tego jakiego systemu jesteśmy zwolennikami, taką równość przyjmujemy
Pewność i przejrzystość systemu - w dągu roku podatkowego nie zmieniać zasad podatkowych (wyłączenie podatków pośrednich, np. zmiany wysokości akcyzy)
Dogodność opodatkowania - potrącenie zaliczki na poczet przyszłego podatku przez pracodawcę
ZASADY PODATKOWE
- równość opodatkowania
- pewność i przejrzystość
- dogodność opodatkowania • neutralność podatkowa