Oznacza czy dana sprawę powinien rozpatrywać ze względu na osobę oskarżonego: sąd powszeclmy czy sąd szczególny.
1. sądy powszednie - co do zasady właściwość jest domniemana na korzyść sądów powszechnych
2. sądy wojskowe - ich właściwość określa art. 647 kpk
3. trybunał stanu - rozpatruje odpowiedzialność osób najważniejszych w państwie
Można tu wymienić trzy kryteria:
1. Właściwość rzeczowa - oznacza określenie, który sąd jest właściwy do rozpatrywania sprawy w I instancji
a. Sąd rejonowy - domniemanie kompetencji
b. Sąd okręgowy - jest właściwy w przy padku:
i. Zbrodni
ii. Enumeratywnie wymienionych występków
iii. Występków, które na mocy przepisów szczególnych są przekazane sadom okręgowych
iv. Sprawy szczególnie zawile przekazane sądom okręgowym na mocy ar 25 kpk
2. Właściwość miejscowa - decyduje o tym, który z sądów właściwych w I instancji jest upoważniony do rozpoznania sprawy lub podjęcia określonej czynności procesowej ze względu na miejsce popełnienia przestępstwa -
a. ten w którego okręgu popełniono przestępstwo(gdzie sprawca działał, zaniechał działania, lub nastąpił skutek ),
b. jeśli przestępstwo popełniono je na polskim statku powietrznym lub morskim -właściwy jest sąd miejsca rejestracji statku,
c. jeśli właściwych jest więcej niż jeden sąd decyduje to gdzie sprawa zawisła jako pierwsza(postępowanie przygotowawcze)
d. jeśli nie można określić miejsca w którym popełniono przestępstwo to sprawa toczy się w sadzie gdzie :
i. ujawniono przestępstwo
ii. ujęto oskarżonego
iii. oskarżony przed popełnieniem przestępstwa stale mieszkał lub czasowo przebywał
iv. jeśli nadal nie można ustalić miejsca sadu to właściwym jest sąd właściwy dla Warszawy śródmieście
3. Właściwość funkcjonalna - decyduje o tym jaki sąd jest właściwy do dokonania określonej czynności procesowej