108383

Biologiczny wymiar starzenia się i starości.

Kio logiczny wymiar starzenia się i starości

Biologiczne zmiany w późnej dorosłości maję charakter zmian w stecznych, ich podstawę jest zanik zdolności reprodukcyjnych komórek oraz ich stopniowa degeneracja. Zasadniczo więc, starzenie się przebiega na poziomie komórkowym. Kumulacja zmian organicznych sprawia, że stają się one uchwytne i widoczne około 60.r.ż. Z medycznego punktu widzenia rozróżnia się dwa zasadnicze typy zmian: obniżenie sprawności fizycznej oraz tzw. mnogę patologię (Krzymiński,).

Obniżenie sprawności fizycznej

Przejawia się ono w ograniczeniu zdolności do wysiłku, zwiększonej męczliwości i, tym

samym, w ograniczeniu aktywności oraz ogólnym spadku wigoru. Wynika to bezpośrednio z dctcrioracji czynności organizmu, tzn. stopniowego słabnięcia funkcji niemal wszystkich narzędów ciała. W większości przypadków' wymierne obniżenie sprawności fizycznej jest następstwem chorób, a nic samego procesu starzenia się. Wyniki testów laboratoryjnych uzyskiwane przez ludzi starych i zarazem zdrowych porównywalne są z wynikami ludzi młodych. Nie stwierdzono też u ludzi starych istotnych ubytków' mózgu, natomiast zaobserwowano, że nieznacznemu zanikowi istoty szarej nie towarzyszę zmiany czynnościowe. Te optymistyczne dane świadczą o tyn\ że w fizjologicznym starzeniu się wydolność wielu narządów, ważnych dla sprawnego funkcjonowania, pozostaje na takim samym poziomie, jaki obserwuje się u osób młodszych. Problem w tym, że jest niewielu ludzi starych, którzy są całkowicie zdrowa.

Mnoga patologia

Jest to drugi istotny wyróżnik starości biologicznej. Terminem „mnogiej patologii" określa się występowanie kilku dolegliwości równocześnie u tej samej osoby, spow odowane przewagę procesów' katabolicznych nad metabolicznymi (Krzymiński, ). Wpływa ona ograniczająco na sprawność narządów ciała, a ponadto w znacznym stopniu utrudnia rozpoznanie starości per se. Krzymiński podaje, że u 80-85% ludzi po 60.r.ż. występuje co najmniej jedna choroba (z reguły przewlekła), u 30% stwierdza się znaczne pogorszenie słuchu (częściej u kobiet niż u mężczyzn), u 20% -upośledzenie wzroku, a defekty te z natury rzeczy wpływają na codzienną aktywność. W śród najczęściej występujących chorób somatycznych w' starości wymienia się choroby infekcyjne związane z obniżeniem odporności organizmu, choroby układu krążenia, oddechowego i pokarmowego, choroby narządu ruchu oraz układu hormonalnego (głównie cukrzycę). Po 65. r.ż. wzrasta prawdopodobieństwo występowania chorób psychicznych. Osłabienie czynności biologicznych organizmu stanowi podstawę zmian w zakresie funkcjonowania społecznego i psychologicznego. Jego skutki są tak znaczące, że porównuje się je ze skutkami dojrzewania w okresie młodzieńczym.

Podsumowując, w wymiarze biologicznym kryterialnym czynnikiem starości jest detcrioracja czynności organizmu.