Pochówki neandertalczyków miały formy całych cmentarzy w jaskiniach - wykorzystywano obniżenie terenu oraz drążono jamy, pizysypywano grób kamieniami, co było prawdopodobnie zabezpieczeniem przed powrotem zmarłego. Groby były grupowe i nie znaleziono w żadnym zabytków krzemiennych. Jednym z najważniejszych znalezisk tego typu jest znalezisko neandertalczyków z jaskini Shanidow. Były to pochówki, wśród nich znajdował się starszy mężczyzna, był on ułomny co wskazuje na to, że ktoś musiał się nim opiekować, czyli między osobnikami były bliższe relacje. W grobie tym znaleziono kwiaty, głównie hiacynt, włożony tam w kwestii symbolicznej bądź jako środek leczniczy.
Neandertalczyk nie zajmuje się jedynie zdobywaniem jedzenia ale też wierzeniami. Mieszkali oni w szałasach - półziemiankach które miały proste elementy związane z funkcjami obronnymi takie jak płoty czy ściany zabezpieczające paleniska. Wokół paleniska znajdowały się odpadki zwierzęce, zaś ogień podtrzymywany był przez cały czas. W kulturze, jaką stworzył Neandertalczyk występuje już zróżnicowanie pozycji kobiet i mężczyzn: kobiety neandertalczyków karmią dzieci piersią dłużej niż kobiety pitekantropów przez co dłużej wyłączone są z życia obozowiska co zarysowało podział ról.
Na podstawie znaleziska kultury mustierskiej w jaskini Mnstier we Francji dokonano jej podziału na:
• Kulturę mustierską typową - zgrzebła, teclmika lewaluaska
• Kulturę mustierską z tradycją aszclską - dwie ścianki narzędzia są aszelskie -> dwie ścianki aszelskie
• Kultura mustierska typu La Quina - zgrzebła z retuszem wielostopniowym (retusz La Quina to retusz wielostopniowy)
• Kultura mustierska z narzędziami zębatymi - retusz zębaty Zróżnicowanie to jest prawdopodobiue związane z sezonem (różne typy narzędzi stosowane do różnej zwierzyny) bądź z chronologią (najstarsza kultura mustierska typowa, najmłodsza - z narzędziami zębatymi). Narzędzia były wykorzystywane przez neandertalczyków do całkowitego zużycia się. Najbliżej Polski występowały one na słowackich Morawach Wykryto tam dużą rolę kultury lewaluaskiej i mustierskiej.
W tym czasie w Europie występowały dwie kultury:
• Lew dluasko - mustierska -> nawiązuje ona do typowej kultury mustierskiej, występuje ona głównie w interglacjale Eemskim i w początkach zlodowacenia Wurm (więcej stanowisk z tego okresu). Zajmuje ona całą Europę Środkową i Wschodnią. Dużo znalezisk z tej kultury znajduje się na Ukrainie -charakterystyczne domostwa z kości mamuta.
• Mikocka -> występowała ona w Europie Zachodniej około 300 000. Jej rozkwit przypada na wczesne fazy Wurmu. Charakterystyczne dla niej są narzędzia bifacjalne - noże, zgrzebła.
Znaleziska kul tu ty neandertalczyka:
• Zw oleń na Lubelszczyźnie i jaskinia Koziarnia - ślady polowania na
niedźwiedzie jaskiniowe - ślady palenisk wzdłuż ścian w celu wypłoszenia ich z jaskini.