57948 Skanowanie 12 12 18 04 (33)

Rys. 7.14 Gotowy korpus formy z suwakami

Rys. 7.15

Wykorzystanie korpusu z suwakami do wykonania 2-krotnej formy na cewki z PA6 GF30

7.3.2 Stosowanie właściwych materiałów i obróbek cieplnych

Poważnym problemem jest zawsze jakość stali. Wieloletnie doświadczenie pozwoliło na opracowanie stak o ściśle określonych składach, specjalnie zalecanych do form. Niestety, z naszych materiałów tylko stale 45 i WCL znajdują swoje odpowiedniki w międzynarodowym kluczu stali. Stale obcej produkcji są w tej chwili ogólnie dostępne.

W ogólnym koszcie drogiej formy koszty materiałowe stanowią znikomy (5 — 10) procent. Oszczędności przy zakupie i zły dobór stali wpływają na powstawanie wad uwidoczniających się już po krótkim okresie użytkowania, a zatem skracają czas użytkowania form. Do specyficznych cech nowoczesnych stali na formy należy możliwość odpowiedniego ich dobrania do określonej obróbki cieplnej i cieplno-chemicznej (szczegółowe dane w katalogach), wysoka polerowalność, łatwość przeprowadzania napraw (spawalność), zróżnicowany zakres twardości, odporność na zużycie, odporność chemiczna oraz odporność na działanie karbu (pęknięcia).

Oprócz stali coraz częściej stosowane są stopy metali kolorowych, w tym CuBe, ze względu na dobre przewodnictwo cieplne oraz wysoką twardość. Do krótkich serii oraz form prototypowych chętnie są stosowane łatwo obrabialne płyty' formujące z twardych stopów Al, które mogą być również azotowane. Formy odlewane ze stopów ZnAl (np. na obudowy⁷ telewizorów) mogą wytrzymać nawet do 100 tys. wtrysków (rys. 7.16).

Rys. 7.16 Gniazdo formy na obudowę TV odlane z ZnAl

Występującymi podczas użytkowania zjawiskom negatywnymi, a mianowicie odkładaniu się na powierzchni gniazda osadów i nalotów, przyldejaniu się (adhezji) wyprasek (co pociąga za sobą konieczność stosowania środków rozdzielających), korozji, ścieraniu itp., można przeciwdziałać przez stosowanie powłok galwanicznych i nowoczesnych obróbek powierzchniowych, a ostatnio zwłaszcza powlekania dwusiarczkiem wanadu lub dwusiarczkiem wolframu, implantacji jonowej typu PVD [14], tzn. osadzania powłok TiN, TiCN, CrN, TiAIN i innymh. Korozji kanałów wodnej regulacji temperatury zapobiega się np. przez coraz szersze stosowanie stali nierdzewnych.