111774

Tabela 1. Udział państw RWPG w światowym eksporcie dóbr

zaawansowanych technologicznie w latach 1965, 1975 i 1990

Państwo eksporter	Udział (w %)
	1965	1975	1990
Bułgaria	-	0,76	0,18
Czechosłowacja	2,8	1,55	0,41
Polska	1.7	1,63	0,32
Rum unia	-	0,56	0,11
Węgry	1,1	0,94	0,27
ZSRR	3,7	2,33	1,48

Źródło: E. Haliżak - Współpraca gospodarcza w postzimnowojennej Europie, „Sprawy Międzynarodowe" 1993, nr 4.

Marginalizacja gospodarek państw Europy Środkowo-Wschodniej pod względem eksportu wysoce nowoczesnych dóbr na trwałe ustawiła w niekorzystnej sytuacji te kraje pod względem kontaktów handlowych z wysoko rozwiniętymi krajami Zachodu. Ich rola zostaje ograniczona do dostawy surowców i dóbr niskoprzetworzonych.

Bank Światowy traktuje te państwa jako rozwijające się, o średnim dochodzie per capita, w wysokości 2499-7619 USD³. Jednakże posiadany przez nie potencjał gospodarczy z pewnością pozwala zaliczyć je do krajów uprzemysłowionych. Wskazuje na to także dobry poziom oświaty, ochrony zdrowia i kwalifikacji siły roboczej, zwłaszcza średniego szczebla. Stosunkowo niski poziom dochodu per capita w stosunku do posiadanego potencjału wynika z nieefektywności sektora państwowego, złej alokacji zasobów w gospodarce socjalistycznej w przeszłości a także obecnie, z procesu transformacji, w tym przekształceń sektora handlu zagranicznego. Dodatkowo dochód na głowę mieszkańca w latach 1985-1994 spadał w tych krajach o 5.1% w skali roku. Spowodowało to pogłębienie różnic między gospodarkami krajów Europy Środkowo-Wschodniej, a pozostałymi krajami europejskimi, mimo że w wyniku panującej recesji dochód wzrastał w krajach Europy Zachodniej zaledwie o 0,3% w skali rocznej⁴.

Likwidacja RWPG w roku 1991 doprowadziła do ogromnego załamania handlu zagranicznego państw Europy Środkowo-Wschodniej, chociaż symptomy załamania objawiające się w znacznym spadku importu i eksportu tych krajów pojawiały się już wcześniej. Oczywiście wielkość tego załamania była różna w poszczególnych krajach Regionu. Przedstawia to Tabela 5.

³    Income per head, „The Economlst" 11.03.1995r.

⁴    Tamże.