112046

Odrębny jest podział kontraktów w zależności od sposobu zawierania. Możemy wówczas wyodrębnić następujące kontrakty:

•    5J/obOćlnLe_-. które zawierane są głównie na rynkach niezorganizowanych. w ich treści występują wszystkie warunki, na jakich eksporter i importer chcą zrealizować transakcję,

•    zorganizowane (typowe)- występujące na rynkach zorganizowanych t.j. aukcje, giełdy. Zawierane są poprzez przystąpienie do przygotowanego wcześniej kontraktu (i tym samym wejście w prawa i obowiązki strony). W obrocie giełdowym są to noty (bądź terminałki) określające rodzaj, ilość, cenę towaru i termin dostawy. W praktyce obrotu handlowego wyróżnia się też tzw. kontrakty typowe, standardowe dokumenty, w których większość warunków ustalane jest z góry na dłuższy okres przez zrzeszenia branżowe¹.

Istnieją także inne sposoby klasyfikacji kontraktów eksportowych. Jednym z nich jest podział ze względu na przyjęty przez umawiające się strony sposób zapłaty. Kontrakty eksportowe dzieli się wówczas na:

•    gotówkowe - gdzie płatności realizowane są gotówką, czekiem akredytywą i inkasem,

•    kredytowe - gdzie towar jest dostarczany w zamian za zobowiązanie się importera do zapłaty w terminie późniejszym (np.. poprzez wystawienie weksla),

•    barterowe -zawierane na podstawie umowy barterowej, gdzie następuje wymiana towar za towar,

•    kooperacyjne - stosowane przy wymianie praw. patentów, znaków firmowych, a zaplata również następuje w towarze

•    wiązane, (por. rozdział dotyczący.rodzajów handlu zagranicznego).

•    switchowe - gdzie płatność następuje nadwyżką clearingową².

Specyficznym rodzajem kontraktów są tzw. kontrakty „pod klucz”. Są one podpisywane w przypadku dużych i skomplikowanych inwestycji z wykonawcą tego przedsięwzięcia (który staje się inwestorem zastępczym). On zajmuje się przeprowadzeniem inwestycji, jej finansowaniem oraz poszukuje i organizuje pracę podwykonawców. Zleceniodawca przejmuje już gotowy obiekt

W praktyce handlu zagranicznego możemy również spotkać kontrakty długoterminowe i krótkoterminowe. Podział ten dotyczy czasu trwania stosunku wynikłego z podpisanego kontraktu Jednak znacznie ważniejszy jest podział ze względu na termin dostawy. W pierwszym przypadku przez kontrakt długoterminowy rozumie się umowę, która realizowana będzie przez czas dłuższy niż jeden rok. Natomiast kontrakty krótkoterminowe, to takie, których realizacja będzie się odbywała w czasie nie dłuższym niż 12 miesięcy od dnia podpisania.

Można również analizować kontrakty ze względu na termin dostawy. Wówczas dokonuje się podziału na:

•    kontrakty z natychmiastowa dostawa\ gdy towar jest stawiany do dyspozycji kupującego w miejscu dostawy już w chwili jego podpisania lub w ciągu dwóch dni od jego zawarcia w dniu spot),

•    kontrakty z późniejszym terminem dostawy, gdy towar jest stawiany do dyspozycji kupującego po upływie określonego czasu. Kontraktami takimi są: forward: na załadowanie, na dostarczenie i na przybycie, a także giełdowe futures (nierzeczywiste transakcje terminowe)³.

Na podział kontraktów może też mieć wpływ technika jego zawarcia (k. pisemny, telegraficzny, ustny)⁴.

Ze względu na formę rozliczeń rozróżnia się kontrakty:

•    wołnodewizowe - płatność następuje w walucie wymienialnej.

•    clearingowe - zawierany jest na szczeblu państwowym na określony okres i wykorzystuje się m.in. rozliczenia w transakcjach „towar za towar"⁵.

1

   Rymarczyk J.. /red/, op cit, s.127

2

   Rymarczyk J.. /red/, op cit, s.128

3

   Rymarczyk J., IredJ, op cit, s.127

4

   Rymarczyk J.. IredJ, op cit, s.127

5

   Białecki K.P., Dorosz A., Januszkiewicz W., opci, s.149