Stosunek pracy i wyboru- art.73§ lk.p. - nawiązanie stosunku pracy następuje z wyboru, jeżeli z wyboru wynika obowiązek wykonywania pracy w charakterze pracownika.
Akt wyboru jako sposób nawiązania stosunku pracy odnosi się do:
1) w niektórych organach i urzędach samorządu terytorialnego:
a) w urzędzie marszałkowskim:
- marszałka województwa,
- wiceprzewodniczącego zarządu
- oraz pozostałych członków zarządu, jeżeli statut województwa tak stanowi,
b) w starostwie powiatowym:
- starosty,
- wicestarosty,
- oraz pozostałych członków zarządu powiatu, jeśli statut powiatu tak stanowi.
c) w urzędzie gminy:
- wójta,
- burmistrza,
- prezydenta miasta,
d) w związkacli samorządu terytorialnego:
- przewodniczącego zarządu związku,
- pozostałych członków zarządu- jeśli statut związku tak stanowi.
2) kierowniczych funkcji w organizacjach związkowych, społecznych i politycznych, jeżeli z ich sprawowaniem wiąże się obowiązek wykonywania pracy w charakterze pracownika, o czym przesądza wewnętrzne prawo tych organizacji statuty głównie).
Wybór na stanowisko rodzi stosunek pracy o charakterze zbliżonym do umownego stosunku pracy.
Ustanie stosunku pracy z wyboru- następuje wraz z wygaśnięciem mandatu ( art. 734 $ 2 k.p.) Wygaśnięcie mandatu następuje w przypadkach wskazanych w ustawie, regulaminie łub statucie i z reguły przyczynami są :
- upływ kadencji,
- odwołanie przez organ, który dokonał wyboru,
- zrzeczenie się przez wybranego pracownika pełnionej funkcji,
- śmierć pracownika.
Przy poszczególnych mandatach (wójta, burmistrza, prezydenta miasta, marszałka województwa) katalog przyczyn wygaśnięcia ich mandatów jest zróżnicowany, np. odmowa złożenia ślubowania, zrzeczenie się na piśmie mandatu, odwołanie w drodze referendum, prawomocne skazanie za przestępstwo umyślne, itp. ( przy wójcie, burmistrzu i prezydencie miasta).
Art. 74 k.p. - pracownik pozostający w związku z wyborem na urlopie bezpłatnym ma prawo powrotu do pracodawcy, któiy zatrudniał go w chwili wyboru, na stanowisko równorzędne pod względem wynagrodzenia z poprzednio zajmowanym, jeżeli zgłosi swój powrót w ciągu 7 dni od ustania stosunku pracy z wyboru. Niespełnienie tego wymagania powoduje wygaśnięcie stosunku pracy, chyba, że nastąpiło z przyczyn niezależnych od pracownika. Pracownikowi, któiy nie pozostawał w związku z wyborem na urlopie bezpłatnym, po ustaniu stosunku pracy z wyboru przysługuje odprawa w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia ( art. 75 k.p.)