114192

Czynniki wpływające na zachorowalność i umieralność z powodu chorób nowotworowych

czynniki ryzyka nowotworów

Wszelkie czynniki i sytuacje, które powoduję zwiększenie prawdopodobieństwa zachorowania człowieka na nowotwór złośliwy nazywamy czynnikami ryzyka. Czynniki zwiększające ryzyko zachorowania na raka mogą być:

Zewnątrzpochodnc - Związane ze środowiskiem naturalnym (np. działanie promieni nadfioletowych), ze środowiskiem pracy (np. praca przy azbeście), z tzw. czynnikami zwyczajowymi (np. palenic papierosów zwiększa ryzyko zachorowania na raka płuca, krtani i innych narządów).

Wewnątrzpochodne - Czynniki związane z zaburzeniami hormonalnymi (znaczne stężenie estrogenów w ustroju może być czynnikiem ryzyka dla raka sutka i narządu rodnego), niektóre postacie nadżerki szyjki macicy i zwyrodnienia torbielkowatego sutka, nieprawidłowe zwężenia, polipy przewodu pokarmowego, nierodzenie. czynniki dietetyczne - stwierdzono wyraźną zależność między odżywianiem a częstością występowania nowotworów.

Pożywienie zwiększa ryzyko zachorowania szczególnie na nowotwory złośliwe żołądka, jelita grubego, odbytnicy, raka przełyku, wątroby i pęcherza moczowego. Czynnikami ryzyka wynikającymi ze sposobu odżywiania jest:

ogólna ilość kalorii / skład pożywienia / skażenie żywności i wody; / nieprawidłowe przechowywanie i przygotowywanie żywności;

czynniki fizyczne i chemiczne - substancje i procesy kancerogenne

zachowania seksualne i prokreacyjne- ciąża w późniejszym wieku (rak sutka i jajnika);

niska dzietność, bezdzietność (rak sutka, endometrium i jajnika); długotrwałe używanie

doustnych środków antykoncepcyjnych i innych hormonalnych (rak macicy).

leki - Działanie zwiększające ryzyko zachorowania na nowotwory złośliwe, w pewnych

okolicznościach, mogą mieć:

-    niektóre hormony sterydowe, płciowe (patrz wyżej),

-    leki obniżające odporność (immunosupresory), stosowane przy przeszczepianiu narządów, cytostatyki, stosowane w chemioterapii nowotworów,

-    preparaty zawierające smołę i arsen,

choroby zakaźne - Znamy kilka nowotworów, których etiologia wirusowa wydaje się prawdopodobna lub pewna. Wirusy zapalenia wątroby typu B i C, mogą być przyczyną marskości, a następnie raka wątroby. Wirus opryszczki płciowej (herpes typ II) i ludzki wirus brodawczaka (papilloma), przenoszone drogą płciową, mogą powodować zwiększenie ryzyka zachorowania na raka szyjki macicy. Wirus Epsteina i Barr jest związany z częstrzym występowaniem chłoniak Burkitta i raka jamy nosowa-gardłowej. Przewlekłe zapalenia pęcherza moczowego, występujące w Afryce, spowodowane np. zakażeniem drobnoustrojem shistosoma haematobium, zwiększają ryzyko zachorowania na nowotwory złośliw c pęcherza moczowego.