Wszystkie materiały i środki stosowane w medycynie i w stomatologii muszą posiadać atest, czyli higieniczną ocenę danego materiału. Konieczne jest sprawdzenie czy dany materiał nie jest szkodliwy dla człowieka, nie powoduje np. uczuleń.
Do materiałów i środków stosowanych w stomatologii zaliczymy:
- szczoteczki do zębów
- pasty do zębów
- płyny do płukania jamy ustnej
- nici i wykałaczki dentystyczne
- wypełnienia
- środki stosowane do wybielania zębów
- leki
- środki znieczulające
- środki używane do dezynfekcji i sterylizacji
Amalgamat jako wypełnienie ubytków zębów stosowany jest od 1819 r. Głównym zarzutem stawianym wobec amalgamatu jest to, że zawiera rtęć, która może być toksyczna dla organizmu. Codzienne spożycie rtęci z pożywienia, wody i powietrza wynosi ok. 20 ?g. Z powierzclini wypełnień amalgamatowych absorbowane jest ok. 1 ?g rtęci. Reakcje alergiczne na rtęć występują niezwykle rzadko. Średni czas utrzymania wypełnienia amalgamatowego w ubytku to ok. 10 lat, podczas gdy wypełnienia kompozytowego ok. 6 lat. Obecnie stosowane amalgamaty nie zawierają fazy gamma 2, odpowiedzialnej za korozję powierzclini i brzegów wypełnienia czyli za uwalnianie związków rtęci.
Rtęć w amalgamacie nie jest toksyczna, kiedy łączy się z innymi metalami. Jej chemiczna natura zmienia się, przez co staje się nieszkodliwa. Ilość rtęci uwalniająca się w trakcie nacisku, gryzienia lub zgrzytania jest minimalna. Jest mniejsza niż ilość rtęci w pokarmie, wodzie czy powietrzu. Powstający okresowo temat niebezpieczeństwa amalgamatu nie znajduje naukowego potwierdzenia. Około 1% populacji jest uczulony na rtęć. Alergolog plus testy alergiczne mogą to jednoznacznie określić. U takich pacjentów amalgamatu nie stosujemy. Unikamy zdecydowanie wypełnień amalgamatowych u dzieci, kobiet ciężarnych i ludzi z chorobami nerek. Nie wolno też stosować plomb z amalgamatu w zębach, które miałyby bezpośrednią styczność z metalowymi wkładami lub koronami protetycznymi. Pod wpływem takiego sąsiedztwa dochodzi bowiem do znacznego uwalniania się rtęci z wypełnienia.
Warto zaznaczyć, że najbardziej podatni na szkodliwe działanie niezwiązanej rtęci są stomatolodzy, gdyż mają oni najbliższy i najdłuższy kontakt z nią.
Rtęcica, (też - zatrucie rtęcią) to choroba wywołana poprzez akumulację rtęci w oreanizmie człowieka. Rtęć uszkadza centralny układ nerwowy człowieka oraz układ hormonalny. Może doprowadzić do uszkodzenia warg, zębów oraz dziąseł. Długi czas styczności ze związkami rtęci prowadzić może do urazów mózgu oraz śmierci. Wpływa negatywnie na rozwój płodu oraz niemowlęcia. Gdy matka karmiąca piersią wystawiona jest na działanie związków rtęci, przekazując je dziecku naraża je na defekt mózgu, co może prowadzić do autyzmu.