Wiele kryteriów za pomocy, których klasyfikuje się partie polityczne. Ich dobór zależy od:
• kryterium środowiska działania
- jednośrodowiskowe: jedno środowisko społeczne, którego interesy reprezentuje
- powszednie: środowisko ogólnospołeczne, nie dążą do uzyskania wpływu w jakimkolwiek środowisku
- pośrednie: jedno środowisko, lecz nie rezygnują z uzyskania wpływów i poparcia w innych środowiskach
• charakter środowiska;
- konserwatywne: trwałe zachowanie podstawowych cech współczesnej rzeczywistości społecznej
- reformistyczne:istotne zmiany bez naruszania zasadniczej struktury (bardziej liberalne). Obydwa środowiska zaliczają się do głównych nurtów środowiskowych.
- rewolucyjne: jakościowa restrukturyzacja życia społecznego
- reakcyjne: powrót do istniejącego kiedyś systemy (monarcliistyczna)
• struktuiy organizacyjnej;
1. - hierarchiczna: z silnym ośrodkiem kierowniczym, tworzenie i egzekwowanie jednolitej linii prawa i zachowanie formalności
- zdecentralizowane: system polityczny odgrywa drugorzędną rolę
2. - kadrowe: nieliczne, mniej niż 10% elektoratu
- masowe: duża liczba członków, powyżej 10% osób w systemie na nie głosujących (10% zależy od frekwencji wyborczej)
3. - o ścisłych i formalnie określonych zasadach członkowskich (statut, warunki przyjęcia do partii, sposób aktywnego uczestnictwa, kary, nagrody)
- o licznym członkostwo- przynależność to głosowanie na partie
4. o instytucji przywództwa partyjnego
- przywództwo kolektywne
- z liderem (spełnia rolę arbitra, doktrynalny kierunek (PO)
- charyzmatyczne- gwarancja kierowania, jednostki kiemją ze względu na autorytet (Pis)
- 1 osobowe przywództwo typu wodzowskiego, które z reguły jest formalnie usankcjonowane
- consensualne- ujawnianie i reprezentacja interesów typu lub interesów różnych grup społecznych (Partia Kobiet, partie ekologiczne (alterglobaliści, antyglobaliści)
Najsłabsze ogniwo europejskiej demokracji: partie polityczne.
Przejawy kryzysu demokracji:
- zjawisko nastawienia partii politycznych odzwierciedla zjawisko kryzysu (anty party sentiment) korupcja: Włochy, Francja, Hiszpania
- osłabiona frekwencja wyborcza
- spadek członkostwa w partiach
- obniżenie poziomu identyfikacji partyjnej
- spadek poparcia dla partii
- wzrost chwiejności wyborczych
- rozluźnienie więzi partii z elektoratem
Niezbędność partii politycznych:
- instytucje strukturyzujące wybory- dostarczający wyborcom informacji o możliwych alternatywach politycznych
- umożliwienie wyborcom politycznej identyfikacji