116871

Teoria bytu

Teorię bytu nazywamy ontologią. Jest to nauka o "pierwszych zasadach i ostatecznych przyczynach" bytu. W takim ujęciu nauka o bycie jako takim, której zadaniem jest dociekanie natury wszystkiego, cokolwiek istnieje, czyli "tego, co jest", zarówno w sferze realnej - przedmioty, zdarzenia, fakty - jak też wyabstrahowanej -pojęcia, kategorie, terminy.

Współcześnie mianem ontologii przyjęło się nazywać jeden z podstawowych działów filozofii zajmujący się - obok teorii poznania (gnozeologii) i aksjologii - teorią bytu, problemami jego natury, sposobami istnienia i przejawienia, stosunkami pomiędzy bytami itp.

Obecnie w filozofii występuje tendencja do wyodrębniania ontologii szczegółowych, takich jak: ontologią egzystencjalna, ontologią rozumienia, ontologią nicości, ontologią wartości itp.

Ontologią czysta jest to termin wprowadzony do filozofii przez R.W. Ingardena, wg którego ontologią, jako nauka aprioryczna, analizuje konieczne struktury przedmiotów możliwych, nie interesuje się zaś faktycznym istnieniem. Faktycznym istnieniem i jego przejawami powinny się zajmować ontologie:

1)    egzystencjalna, analizująca możliwe sposoby istnienia przedmiotów.

2)    formalna, badająca ich formy, określane jako to, co jakościowe, i obejmująca je z konieczności jako "formy".

3)    materialna, analizująca jakościowe uposażenie przedmiotów.

Ontologią wartości jest to teoria filozoficzna stworzona przez N. Hartmanna w związku z krytyką zasad etycznych I. Kanta i w oparciu o wcześniejsze koncepcje M. Schelera.

N. Hartmann ontologicznie traktuje wartości zaliczając je do platońskich idei, czy też idealnych istot. Pisze o tym w Etyce (Ethik, 1926).