Wielkość nierównowagi najczęściej wyrażamy stopą inflacji
Stopa inflacji - obliczana jest jako wzrost ogólnego poziomu cen w stosunku do roku poprzedniego przez ogólny poziom cen roku poprzedniego, całość xl00.
W zależności od wysokości wskaźnika inflacji wyróżnia się różne rodzaje inflacji W literaturze nazewnictwo i przedziały nie są ujednolicone.
a) 3 - 5 % - inflacja pełzająca
b) 5 - 10 % - inflacja umiarkowana (krocząca)
c) 10 - 50% - inflacja galopująca [ 10-150%]
d) pow. 100% - hiperinflacja [pow. 150%, nawet pow. 1000%]
Najczęściej stosowanym wskaźnikiem do pomiaru inflacji są zmiany cen dóbr
konsumpcyjnych
(CPI - consumcr pricc index)
Wynika to z:
popyt globalny konsumpcyjny stanowi główną część globalnego popytu -> zmiany cen dóbr konsumpcyjnych oddziałują mocno na popyt globalny
popyt konsumpcyjny - skutki wzrostu cen odczuwają najbardziej gospodarstwa domowe. CPI jest wykorzystywany np jako podstawa rewaloryzacji plac, dochodów.
Inne wskaźniki do pomiaru inflacji:
deflator - nawet bardziej doskonały od CPI, bo mierzy zmiany w każdej gospodarce -zmiany cen dóbr inwestycyjnych i konsumpcyjnych
Wskaźnik zmian cen dóbr produkcyjnych (PP1) Pozwala szacować przyszłą inflację (bo producenci przerzucą ceny na klientów)
2 rodzaje źródeł inflacji:
wewnętrzne - impuls w gospodarce krajowej, zewnętrzne - impuls w gospodarce zagranicznej.
Czynniki zewnętrzne odgrywają znacznie mniejszą rolę ale są
Najsilniejszy impuls przechodzi przez rynek towarów [ale są jeszcze kapitałowy i pracy]. Lata ’70:
Stagfiacja - stagnacja gospodarcza połączona z inflacją,
Dejlacja - proces ogólnego spadku cen.
Najbardziej istotne źródła tkwią w czynnikach wewnętrznych. Są różne teorie:
Teoria monelarystyczna - źródła inflacji mają źródła wyłącznie pieniężne przyczyny -głównym winowajcą jest Bank Centralny, który niedostatecznie kontroluje podaż pieniądza Zakładają, że podaż pieniądza nie jest powiązana ze strefą realną (charakter egzogeniczny) i jest pod wyłączną kontr olą Banku Centralnego. Nie wszyscy się z tym zgadzają - bo przy rtiewykorzystanych mocach produkcyjnych musi dojść do wzrostu cen).
^ Inflacja popytowa — inflacja ciągnięta przez popyt - główne źródła inflacji są w ttadmiemyclr wydatkach budżetu państwa co doprowadza do wzrostu popytu w stosunku do realnego PKB.
Budżet - planowane zestawienie wydatków i dochodów państwa