121749

Temat 14.2. Własności fiy.vc7.ne i

Przebieg zjawisk stanowiących przedmiot badań mechaniki górotworu zależy w dużej mierze od charakteru skał tworzących górotwór, a w szczególności od ich własności fizycznych, takich jak ciężar właściwy i objętościowy, porowatość, wodochłonność, plastyczność, oraz mechanicznych, jak wytrzymałość, twardość, zwięzłość, sprężystość. Własności te określa się za pomocą badań laboratoryjnych próbek (w postaci walców, kostek) odnośnych skał.

W tablicy 14.1 podano własności fizyczne i mechaniczne niektórych skał.

Tablica 14.1. Własności fizykomechaniczne niektórych skał

Rodzaj skały	Ciężar właściwy N/cm^3	Porowatość %	Wytrzymałość na ściskanie kN/cm^2
Piaskowiec	0,026 - 0,028	2,5-11,12	2-15
Wapienie	0.027 - 0.028	0.17-14.3	0.5-3.5
Dolomity	0,027- 0,028	0,5 -13,4	do 13
Lupek piaszczysty	0,024 - 0,032	3,6 -15,5	-
Łupek węglowy	0,021	17,98	1,0-5,6
Glina, tłusta piaszczysta	0,025	44 - 47,0	-
Iły zwarte	0,022 - 0,026	5-50	-
Muły, torfy	-	70-90	-
Węgiel kamienny	0,012-0,0158	5-25	0,2 - 2,1
Żwir	0,025 - 0,028	35-40	-
Sól kamienna	0,028 - 0,029	1,3 - 22,4	2-4

Własności fizyczne. Odróżnia się ciężar właściwy i ciężar objętościowy.

Ciężar właściwy wyraża ciężar jednostki objętości skały jednorodnej (zbitej masy skalnej bez jakichkolwiek pustych przestrzeni) wyrażony w kN/m³.

Ciężar objętościowy jest to ciężar jednostki objętości skały w stanie naturalnym (tak jak występuje w naturze z porami i szczelinami) wyrażony w kN/m³.

Porowatość skały to obecność w skale pustych przestrzeni (pory, szczeliny). Mogą one być otwarte, czyli połączone między sobą i z środowiskiem otaczającym, mogą też być zamknięte, a więc nie mieć takich połączeń. Porowatość skał ma duże znaczenie dla gazonośności, wodonośności i wytrzymałości skały.

Wodonośność lub nasiąkliwość skał jest zdolnością wchłaniania i zatrzymywania wody przez skałę wskutek jej porowatości. Skały o porach większych otwartych przepuszczają wodę. Są to skały wodoprzepuszczalne. Niektóre skały o porach drobnych (gliny, lupki) po wchłonięciu pewnej ilości wody pęcznieją, (przez co pory zaciskają się) i wtedy stają się nieprzepuszczalne.