121951

monopoliści ze względu na swoją pozycję mogą nie reagować na wyższy popyt zwiększeniem produkcji, lecz tylko podniesieniem cen.

Ze względu zarówno na zalety, jak i wady obu systemów różne kraje wykorzystują różne kombinacje tych systemów.

Zależy to w pewnej mierze od zamożności danej gospodarki.

Planowanie centralne występuje przeważnie w biednej gospodarce, natomiast kraje wysoko rozwinięte charakteryzuje na ogół przewaga systemu rynkowego.

W ciągu XX w. znacznie wzrósł stopień ingerencji rządowej w gospodarkę. Przyczynę tej ingerencji stanowi niezadowolenie z rezultatów funkcjonowania nieregulowanych sił rynkowych.

Rząd powinien podejmować pewne działania, by osiągnąć cele gospodarcze, niemożliwe do uzyskania w przypadku funkcjonowania tylko gospodarki rynkowej.

Podstawowymi celami gospodarczymi, jakie chciałby osiągnąć rząd każdego państwa jest:

wzrost gospodarczy, pełne zatrudnienie, stabilizacja cen.

Działalność rządu możemy podzielić na następujące funkcje:

funkcję alokacyjna - polegającą na lepszej alokacji dóbr i usług, niż mógłby to zrobić mechanizm rynkowy

Dzięki tej działalności społeczeństwo otrzymuje nieodpłatnie dobra publiczne, takie, jak: obrona narodowa, służba zdrowia czy szkolnictwo,

funkcję dystrybucyjną - polegającą na sprawiedliwszym podziale dochodu i bogactwa niż osiągnięto by to dzięki mechanizmowi rynkowemu,

funkcję stabilizacyjną - działalność rządu, która ma na celu osiągnięcie pełnego zatrudnienia, stabilizacji cen i wzrost gospodarczy - system rynkowy nie może tego zapewnić.

Aby te cele osiągnąć rząd wykorzystuje następujące narzędzia polityki fiskalnej:

1) Wydatki rządowe - dzięki nim rząd może mieć wpływ na zmiany zagregowanego popytu w gospodarce. O tym natomiast, czy narzędzie to powinno być wykorzystywane w danym momencie decyduje to, w jakim miejscu cyklu koniunkturalnego państwo się znajduje.

a) Jeżeli gospodarka znajduje się w depresji, to znajduje się w niej bardzo wiele

niezatrudnionych czynników wytwórczych. Jeżeli rząd zwiększy wydatki rządowe, to nastąpi zwiększenie produkcji oraz wzrost zatrudnienia