123201

Po co te estry cholesterolu są przekazane? Po to, żeby cholesterol odebrany z tkanek przez HDL₃, następnie zestryfikowany i przekazany na VLDL trafił do wątroby, bo z VLDL powstają remnanty VLDL, które w większości trafiają do wątroby. W wyniku działania CETP powstaje HDLa>. HDL₂b różni się od HDL^ tym, że jest bardziej bogaty w trójglicerydy otrzymane od VLDL i jest uboższy w estry cholesterolu przekazane VLDL czyli HDL wzbogaciły się w trójglicerydy. Trójglicerydy podlegają hydrolizie pod wpływem enzymu obecnego na ścianie naczyń zatokowych wątroby, mianowicie lipazy wątrobowej HTGL, ściślej enzym ten nie jest obecny w osoczu tylko zakotwiczone w śródbłonku. Jest to ten sam enzym, któiy rozbraja remnanty VLDL zanim się przekształcą w LDL Podobnie jak mówiłem przedtem, że lipaza lipoproteinowa grymasi i lubi takie cząstki, które są bogate w trójglierydy - czyli VLDL i chylomikrony, a lipaza wątrobowa lubi takie, które są niedojedzone -względnie ubogie w trójglicerydy w porównaniu z chylomikronami; HDLa, i podobnie remnanty VLDL mają już niewiele trójglicerydów. W wyniku działania HTGL, HDL3, przekształca się z powrotem w HDL₃, bowiem cholesterolu nie ubywa, natomiast ubywa trójglicerydów, te są bardziej żółte (rysunek). Ta przemiana HDL₃ w HDL^ tego w HDL₂t>i z powrotem w HDL₃ nosi nazwę cyklu HDL i ma znaczenie kluczowe dla zwrotnego transportu cholesterolu. W patologii człowieka najczęstszy defekt dotyczy enzymu CETP. Hamuje go szereg leków, alkohol etylowy. Efektem zablokowania w tym miejscu przemiany jest wzrost HDL_2a, czyli wzrost cholesterolu w HDL. Te cząstki HDL nie pełnią swojej prawidłowej fizjologicznej funkcji, bowiem nie mogą przekazać swojego cholesterolu na VLDL - tym samym ustaje zwrotny transport cholesterolu z tkanek obwodowych do wątroby, mimo że stężenie HDL rośnie. Zwrotny transport cholesterolu realizowany za pośrednictwem HDL odgrywa kluczową rolę w zabezpieczeniu tkanek obwodowych przed przeładowaniem cholesterolem. Cząstki HDL₃ odbierają cholesterol niezestiyfikowany z tkanek, estryfikują go i powstają HDLł,, które przekazują estry cholesterolu przy udziale CETP na VLDL które przez to dojrzały. Cholesterol ten dostaje się do wątroby za pośrednictwem remnantów VLDL - tzw. droga pośrednia transportu cholesterolu do wątroby. Ta droga dominuje u człowieka.

U innych ssaków udział CETP jest znikomy lub w ogóle nie występuje. HDL odprowadzają cholesterol wprost do wątroby. Ostatnio udowodniono, że ta droga występuje też u człowieka, niemniej jej znaczenie jest marginalne. Główny sposób transportu cholesterolu z tkanek obwodowych zachodzi za pośrednictwem CETP, HDL VLDL i ich remnantów.

W niektórych rodzinach opisane są w medycynie wrodzone defekty CETP. W następstwie tego osiąga się ogromne, 6-7 krotnie wyższe niż u osób zdrowych, poziomy

hdl. Aie_Q_im-że tg HDL ulg pełnia funkcji ochronny:!] przekonuje &waltQwny rozwój diQ£Q.by-.-ukdQkrwiemrej serca na., p.Qdł9żu..Mażdży.cy_w....Ł^;.di rndżinąch- Z .lego-płyiik wmosek. że HDL musi być w określonym stężeniu i musi być działającym HDL a nie .po

prostu istnieć. Nie wystarczy być, ale także trzeba działać.

HDL dyskoidalny zbliża się do komórki i wchodzi w kontakt z rodziną białek ABC przy udziale apoA-I, skrót pochodzi od ATP Binding Casette, czyli białko posiadające domenę, czyli taką kasetę, wiążącą się z ATP. Jest to obecnie HIT - to białko zlokalizowane w błonie cytoplazmatycznej działa jak „drzwi obrotowe”, tm wymiata cholesterol z tkanek obwodowych wprost do HDL Do tej samej rodziny białek należą białka SUR-1, czyli receptor dla sulfonylomocznika w kom. beta trzustki i białka MDR, czyli białka oporności wielolekowej na cytostatyki. Białko oddziaływujące z apo Al nosi nazwę ABC 1.

Normalnie HDL₂ przekazuje cholesterol na VLDL to jest droga pośrednia. Droga bezpośrednia odbywa się za pomocą receptora obecnego w komórkach wątrobowych, który nazywa się SR-B1, to SR to znaczy Scavenger Receptor, czyli taki receptor jak występuje w

2