47203

trójpodziałem władz, które będą niezależne. Parlament miałby być dwuizbowy - Sejm i Senat (był potrzebny jako izba refleksji i rozwagi, która będzie korygować działalność ustawodawczą Sejmu). Potrzebne jest niezależne i apolityczne sądownictwo W samorządzie terytorialnym upatrywano najniższą lokalną płaszczyznę aktywizacji narodu Naród musi budować swoją pozycję przez działania polityczne i ekonomię. Skłonni byli ograniczać prawa mniejszości narodowych, uważanych za antypolskie (Żydów' i Niemców). Endecja uznawała prymat własności prywatnej przy dopuszczeniu własności państwowej i komunalnej. Chodziło im o r ozbudowanie własności w rękach polskich. Naród polski nie posiadał bowiem tak bardzo potrzebnej warstwy średniej. Endecy mvażali, że warstwy średniozamożne wypełniają w II RP mniejszości: żydowska i niemiecka, co było bardzo niekorzystne. Dlatego należało stworzyć polską klasę średnią. Opowiadali się za reformą rolną, ale o charakterze dobrowolnym. Poglądy w ruchu narodowcu! zaczęły się tadykalizow^rać w połowie lat 20, kiedy Dmowski założył Obóz Wielkiej Polski (pochwala rządów dyktatorskich, rządy silnej ręki - cezaryzm, krytyka demokracji i parlamentaryzmu, odrzucenie liberalnej demokracji na rzecz dyktatury autorytarnej, bo tylko silny ustrój miał być dla Polski gwarancją realizacji interesów narodowych).

PILSUDCZYCY - głosili wizję państwa uspołecznionego, państw-o miało być naczelną wartością, na drugim miejscu byli obywatele, bo dobro państwa jest ważniejsze od interesów obywateli. Obywatele pracujący na rzecz państwa powinni brać odpowiedzialność za jego byt. Interesy klas, warstw społecznych, narodowości schodziły na dalszy plan. Zadaniem państwa było scalenie tych interesów. Państwo uspołecznione oznaczało, że państwo będzie dziełem społeczeństwa. Sanacja wskazywała, że nie będzie przy tym zróżnicowania obywateli. Wprowadzona jednak zasadę elitaryzmu jeżeli chodzi

0    dostęp do władzy politycznej. Jego kryterium stanowiły zasługi dla państwa (największe zasługi mieli ci, którzy walczyli niepodległość Polski z zaborcami oraz w wojnie polsko-bolszewickiej). Po zamachu majowym zarzucił ideały demokratyczne, ponieważ krępowały one Polskę 24 IV 1935 r. - nowa Konstytucja, w której odrzucono koncepcję trójpodziału władz na rzecz jednolitej i niepodzielnej władzy państwowej skoncentrowanej w rękach prezydenta,,który odpowiadał jedynie przed Bogiem i historią”. Jeżeli chodzi o gospodarkę to sanacja dopuszczała interwencjonizm państwowy

1    różne fonny własności Pr ogram wychodzenie z kryzysu etatyzm (państwo inspinrje działalność ekonomiczną, steruję podatkami i cenami) Prawa obywatelskie - cenzura prasy, prawo do obrony imienia Piłsudskiego

KONSERWATYŚCI - myśl konserwatywna nie była uporządkowana, gdyż nie stwor zono jednego modelu ustrojowego. Wynikało to z fakht, że środowisko zachowawców' tworzyły 3 ośrodki: konserwatyści poznańscy, krakowscy i wileńscy. Zachowawcy Rego okresu opowiadali się za republiką parlamentarno-gabinetową. Chociaż zdarzali się też zwolennicy monarchii jak Stanisław Cat Mackiewicz. Konserwatyści uważali, ze demokracja nie jest systemem właściwym dla Polski Postulow'ali ustrój republikański, ale z silną pozycją prezydenta jako przedstawiciela władzy wykonawczej. Ich wizja ustrojowa tyła koncepcją elitaryzmu politycznego. Wg mej władzę państwowy sprawować mieli ludzie wykształceni i zamożni jako najlepiej przygotowani do tego zadania. Opowiadali się za tradycyjną hierarchią w .społeczeństwie Krytykowali powszechne prawo wyborcze, nie może być równości w prawie wyborczym, ponieważ ludzie niewyksztalcem nie powinni mieć takich praw jak ludzie wykształceni -to byłoby niesprawiedliwe. We własności prywatnej upatrywali źródła wolności w państwie. Wszelka ingerencja państwa niszczy stosunki społeczne. Wielkie gospodarstwa są nośnikami postępu (wyższość wielkiej własności nad małą) Refonnę rolną wdzieli tylko za zgodą właścicieli