48760

Krańcowy produkt zmiennego czynnika produkcji (np pracy) - jest równy przyrostowi produkcji uzyskanemu dzięki zwiększeniu o jednostkę ilości czynnika zmiennego, przy założeniu, że ilość pozostałych czynników się nie zmienia.

Prawo malejących przychodów - działa wtedy, kiedy wszystkie, z wyjątkiem jednego, czynniki produkcji są stałe. Sprawia ono, że on pewnego poziomu nakładów czynnika zmiennego jego produkcyjność krańcowe stale się zmniejsza.

Prawo to ma związek z techniką. Ciągłe zwiększanie liczby pracowników przy stałej liczbie maszyn przynosi coraz mniejsze korzyści.

Zwykle przez produkcyjność rozumie się produkt przeciętny. Np. przeciętny produkt pracy, najczęściej określany jako produkcyjność (wydajność), jest to wielkość produkcji podzielona przez całkowity nakład pracy. Jeżeli krańcowy produkt pracy jest większy od produktu przeciętnego, to zwiększenie zatrudnienia o jednostkę podniesie produkt przeciętny, czyli produkcyjność (wydajność). W przypadku działania prawa malejących przychodów produkt krańcowy stosunkowo szybko spadnie poniżej produktu przeciętnego. W rezultacie, przy dalszym wzroście liczby zatrudnionych również produkt przeciętny będzie się zmniejszał.

Krótkookresowe przeciętne koszty stałe (SAFC) są równe krótkookresowym kosztom stałym (SFC) podzielonym przez wielkość produkcji.

Krótkookresowe przeciętne koszty zmienne (SAVC) są równe krótkookresowym kosztom zmiennym (SVC) podzielonym przez wielkość produkcji.

Krótkookresowe przeciętne koszty całkowite (SATC) są równe krótkookresowym kosztom całkowitym (STC) podzielonym przez wielkość produkcji.

Krótkookresowe przeciętne koszty całkowite (SATC) = krótkookresowe przeciętne koszty stałe (SAFC) + krótkookresowe przeciętne koszty zmienne (SAVC)

Koszty zmienne to różnica między kosztami całkowitymi a kosztami stałymi.

Ponieważ koszty stałe nie zmieniają się wraz ze zmianami wolumenu produkcji, koszty krańcowe odzwierciedlają również zmiany w całkowitych kosztach zmiennych. Krzywa SMC musi przeciąć krzywą SAVC w jej minimum (punkt B). na lewo od punktu B krzywa krótkookresowych kosztów krańcowych (SMC) leży poniżej krzywej krótkookresowych przeciętnych kosztów zmiennych (SAVC), a więc przeciętne koszty zmienne spadają. Na prawo od punktu B przeciętne koszty zmienne rosną. Ponieważ przeciętne koszty całkowite są wyższe od przeciętnych kosztów zmiennych o wielkość przeciętnych kosztów stałych, krzywa krótkookresowych przeciętnych kosztów zmiennych (SAVC) leży poniżej krzywej krótkookresowych przeciętnych kosztów całkowitych (SATC). W konsekwencji punkt B musi być położony poniżej punktu A.

Ponieważ w krótkim okresie ilość czynników stałych się nie zmienia, optymalną wielkość produkcji wyznacza punkt zrównania krótkookresowych kosztów krańcowych z utargiem krańcowym. Przy tej wielkości (Qi) przedsiębiorstwo osiąga maksymalny zysk lub minimalne straty. Następnie przedsiębiorstwo musi podjąć decyzję, czy w krótkim okresie opłaca mu się w ogóle prowadzić działalność produkcyjną, czy też nie. Sprawdza, więc, czy dla rozmiarów produkcji Qi zysk jest dodatni, tzn. czy cena sprzedaży p pokrywa przeciętne koszty całkowite. Właścrwym punktem odniesienia jest w tym przypadku poziom SATC-i. Jeżeli p przewyższa SATC,, to przedsiębiorstwo osiąga w krótkim okresie zyski i jego produkcja powinna wynosić Q,. Jeżeli cena p jest niższa od SATC,. przedsiębiorstwo ponosi straty, bo cena nie pokrywa kosztów. W długim okresie taka sytuacja oznacza konieczność podjęcia decyzji o likwidacji przedsiębiorstwa, ale w krótkim okresie jest nieco inaczej. Nawet przy produkcji równej zeru przedsiębiorstwo musi w krótkim okresie