49282

kontakt matka-dziecko

kontakty rodzinne

kontakty pozarodzinne

kontakty z grupami rówieśniczymi

kontakty wtórne (naród, państwo)

zasady życia personalnego (wewnętrzne)

Takiego stopniowego wdrażania kontaktów może dokonać jedynie nauczyciel, który ma właściwy stosunek pedagogiczny do ucznia. W przeciwnym razie wywoła objawy buntu i wewnętrznego oporu. Do podstawowych składników talentu pedagogicznego Mysłakowski zaliczał żywość wyobraźni, instynkt rodzicielski, zdolność do wyrażania uczuć i nastawienie psychiki na zewnątrz. Obecność tych cech sprzyja kontaktowości.

Ogromne znaczenie w procesie powstawania osobowości przypisywał poczuciu godności osobistej. Domagał się, aby nie poniżać dziecka, aby nie sugerować mu jego słabości, ani nie stawiać go w sytuacjach przerastających jego siły. Zwracał również uwagę na szkodliwość nadmiernej opieki i ochrony roztaczanej nad dzieckiem.

Ostatnim ważnym czynnikiem w procesie kształtowania się osobowości jest samowychowanie. Proces ten może powstać wówczas, gdy obniżenie się poczucia własnej wartości i niezadowolenie z siebie jest wywołane przez zespół cech, należących do społecznego układu wartości. Jednostka dążąc do przywrócenia swojej równowagi wewnętrznej, ustosunkowuje się do cech, nabytych „z zewnątrz" i przekształca swoją osobowość według idealnego „ja”.

Zygmunt Mysłakowski przez większość życia zajmował się problemami współistnienia, współżycia i współdziałania ludzi ze sobą. Swoją ogromną wiedzę zawarł w wielu pracach, które przyniosły mu uznanie i sławę w gronie pedagogów. Zmarł w 1971 roku.