53035

Postępowanie zwyczajne.

1. Proces legislacyjny.

Proces legislacyjny jest najstarszym procesem prywatnym. Postępowanie toczyło się wyłącznie na podstawie ustawy. Można było w nim dochodzić ochrony tylko takich praw, które przewidywane były w obowiązujących ustawach. Stąd wąski zakres jego zastosowania. Postępowanie w obu fazach toczyło się ustnie. W fazie pierwszej in iure strony musiały wygłaszać ściśle przewidziane formuły. Jakakolwiek pomyłka w ich wypowiedzi prowadziła do przegrania procesu przez stronę, która pomyłkę popełniła.

Proces legislacyjny znał 5 sposobów postępowania, z czego trzy służyły do przeprowadzenia postępowania sądowego, a dwie do przeprowadzenia egzekucji.

W rozstrzyganiu sporów posługiwano się legis act sacramento. Służyła ona dochodzeniu praw związanych z władztwem powoda nad rzeczą lub osobą, jak i do dochodzenia roszczeń o charakterze zobowiązaniowym.

Nazwa legis actio pochodzi stąd, że obie strony procesowe, po wypowiedzeniu wspomnianych formułek, wzywały się nawzajem do ustanowienia sacramentum, które stanowiła pewna kwota pieniężna deponowana przez strony w świątyni jako pewnego rodzaju zakład.

Spór przechodził następnie do fazy drugiej, w której sędzia rozstrzygał, czyje sacramentum jest słuszne. Strona przegrywająca spór traciła sacramentum na rzecz świątyni, a jeśli był to pozwany, musiał on nadto zaspokoić pretensję powoda i to pod rygorem egzekucji.