1. Jakie cechy pośrednie wykorzystane są przy rozpoznaniu budowy geologicznej?

Odp. Cechy pośrednie dzielimy ze względu na kryteria: *kryterium geomorfologiczne (formy rzeźby terenu); *kryterium hydrologiczne (sieć hydrograficzna); *kryterium geobotaniczne (związki pomiędzy rzeźbą terenu, jego budową geologiczną a roślinnością); *kryterium antropogeniczne

2. Wymień cechy rzeźby wykorzystywane w geologii i podaj przykłady jak są one wykorzystywane.

Odp. *nachylenie stoku (na podstawie stromości stoku bada się kąt upadu warstw skalnych; im upad warstw jest większy, tym nachylenie stoku jest mniejsze); *właściwości warstw skalnych (wypreparowanie warstw o różnej odporności); * rodzaj i układ dolin - gęstsza sieć dolinna wskazuje na podłoże nieprzepuszczalne; *Lejki i inne formy krasowe; *Strome skarpy.

3. Rozpoznać, co przedstawiają zdjęcia lotnicze: żleby, morena środkowa, wąwozy lessowe, doliny nieckowate, drumliny, rzeźba krasowa, lodowiec, odsypy w rzece, asymetryczne doliny.

4. Zakresy: Radarsat, Spot.

Odp. Spot: I 0,5 - 0,59 µm; II 0,6 - 0,68 µm; III 0,79 - 0,89 µm NIR; IV 1,58 - 1,73 MIR; Radarsat - ???

5. Charakterystyka orbity heliostacjonarnej?

Odp. Orbita heliosynchroniczna = okołobiegunowa - znajduje się na wysokości 700-900 km, pełny obieg satelity wokół Ziemi wynosi około 100 min. Ruch satelity jest zsynchronizowany z pozornym ruchem Słońca na nieboskłonie, dzięki temu można zobrazować cały glob z wyjątkiem biegunów; satelita pojawia się nad tym samym punktem o tej samej porze i przy takim samym oświetleniu

6. Które z podanych satelit krążą po orbicie heliostacjonarnej, a które po geostacjonarnej?

Odp. Orbita heliostacjonarna: Landsat, Spot, Noaa, Ikonos, Quickbird, Meteor, FY1, Terra, Metop, Resurs, Sensat, Ers, Essa, Tiros, Irs, Mos, Nimbus; Orbita geostacjonarna: Meteosat, Goes, Insat, Gms, Goms, FY2, Esa;

7. Po czym poznać na zdjęciu występowanie wody podziemnej?

Odp. Studnie, pompy, obiekty (w których wykorzystywana jest wody podziemne), zamulane zagłębienia w strefach suchego i półsuchego klimatu, koryta do pojenia bydła, kanały i rowy melioracyjne, roślinność, rzeźba terenu, gleby.

8. Jaki zakres promieniowania jest najlepszy do badania zbiorników wód powierzchniowych?

Odp. Przy zbiornikach o głębokości do 2 metrów stosuje się film panchromatyczny o szerokim zakresie uczulenia (460 - 660 nm). Przy głębokości około 5 metrów stosuje się fale o długości 540 nm. Dna głębokich zbiorników wodnych rejestruje się w przedziale fal o długości 400 - 580 nm.

9. Wymień, jakie cechy na zdjęciu lotniczym wskazują kierunek płynięcia rzeki.

Odp. *kąt, pod jakim wpadają dopływy rzek do rzeki głównej (kąt ostry); *kształt wysp na rzece (ostry koniec wskazuje kierunek biegu rzeki); *nagromadzenie osadów przed ostrogami przybrzeżnymi (odsypy rozszerzają się przed przeszkodą); *jasne wstęgi spienionej wody tworzące się za tamami, filarami mostów itp. skierowane są z biegiem rzeki; *łodzie przycumowane do pomostów (odchylają się w kierunku biegu rzeki); *poszerzenie koryta przed zaporą.

10. W jakiej dziedzinie działali: Feliński, Piasecki, Gryglaszewski?

Odp. Urbanizacyjnej: Feliński - „Miasta, wsie i uzdrowiska w osiedleńczej organizacji kraju” 1935; Piasecki - „Plany miast na podstawie zdjęć lotniczych” 1930; Melioracyjnej: Gryglaszewski - „Zdjęcie sytuacyjne rzek Polesia metodą aerofotogrametryczną” 1931.

11. W którym roku: *wyznaczono po raz pierwszy granice Polski na podstawie zdjęć lotniczych - fotoplany 1: 10 000 - 1924; *zrobiono zdjęcie z balonu 1858; *samolotu 1909; *rakiety 1946; *satelity 1960.

12. Podaj wzory na obliczanie wysokości wzniesień na zdjęciu.

Odp. *na podstawie pomiaru różnicy paralaks podłużnych Δh = H*Δp / (b_śr +Δp); Δh - różnica wysokości dwóch punktów terenu; H - wysokość fotografowania; Δp - różnica paralaks dwóch punktów modelu stereoskopowego; b_śr - baza fotografowania w skali zdjęcia; Gdy Δp 0 wówczas: Δh = H*Δp/b_śr; *na pojedynczym zdjęciu lotniczym Δh = (H*Δr`h)/r`; h - wysokość obiektu w terenie; Δr`h - długość obrazu elementu pionowego na zdjęciu; H - wysokość fotografowania; r` - odległość rzutu wierzchołka obiektu od punktu nadirowego; *na podstawie długości obrazu cienia obiektu Δh = (l`*mz) / ctg a; h - wysokość obiektu; l - długość cienia obiektu na zdjęciu; a - kąt padania promieni słonecznych; mz - mianownik skali zdjęcia.

13. Na podstawie czego otrzymujemy wyniki badań w teledetekcji?

Odp. Na podstawie rejestracji promieniowania elektromagnetycznego, analizy i rejestracji danych oraz ich interpretacji oraz dzięki maszynom, które te informacje dostarczają.

14. Co to jest okno atmosferyczne?

Odp. Okno atmosferyczne tworzą poszczególne zakresy fal, przechodzące przez atmosferę (światło, nadfiolet, niektóre zakresy mikrofal). Wykorzystywane są one w badaniach środowiska geograficznego.

15. Białe lub szare niebo jest efektem?

Odp. Rozproszeniem niesymetrycznym; Rozproszenie Mie (w momencie lekkiego zamglenia - niebo jest szare); rozproszenie Rayligh'a (w przypadku bezchmurnego nieba - niebo jest szare).

16. Czym charakteryzuje się emulsja?

Odp. Emulsja jest to warstwa światłoczuła materiału światłoczułego.

17. Zaznacz, który wykres odbicia spektralnego jest dla którego minerału: biotyt, kwarc, albit.

18. Zaznacz, która krzywa dla których utworów (ił, piaskowiec).

19. Po co analizuje się krzywe odbicia spektralnego minerałów i skał?

Odp. Krzywe odbicia spektralnego skał i minerałów analizuje się w celu określenia jasności spektralnej poszczególnych rodzajów skał i minerałów. Efektem tej analizy jest opracowanie fotometrycznej metody odczytywania utworów geologicznych oraz określenia najbardziej odpowiednich przedziałów spektrum do fotografowania różnych rodzajów skał.

20. Jak zmieni się fototon wody po wprowadzeniu fosforanów i chlorków?

Odp. Fototon nie zmieni się. Fosforany i chlorki to sole - mają one takie same własności optyczne co czysta woda. Pośrednio jednak zanieczyszczenie fosforanami wpływa na wzrost biomasy roślinnej.

21. Na jakiej wysokości krąży satelita geostacjonarny?

Odp. 36000 km.

22. Od czego zależy fototon wody?

Odp. Zależy on od warunków atmosferycznych oraz właściwości optycznych środowiska wodnego, od kąt padania promieni słonecznych, stopienia zanieczyszczenia, sfalowanie powierzchni zbiornika, rodzaju skały budującej dno, roślinności porastającej dno zbiornika, głębokości zbiornika.

23. Jak na zdjęciu widoczne są uskoki?

Odp. Uskok rozpoznajemy po następujących cechach: *widoczne zmiany powierzchniowe na stosunkowo jednolitym obszarze; *doliny przełomowe o stromych zboczach; *zmiany w roślinności; *prostolinijne kształty, wskaźniki w postaci lineamentów (fotolineamentów).

24. Na jakiej głębokości (w metrach) znajduje się zwierciadło wód w:

Odp. Łąki: a) zalewne (bardzo płytko); b) grądowe: *połęgowe- zalewane rzadko, woda czasem nisko ok.100 cm; *popławne- stała wilgotność, woda niezbyt nisko; * właściwe- stoki i polany leśne, woda na zmiennej głębokości; * zubożałe- przedwiośnie, wiosna i jesień- wilgotne; latem podsychają; *podmokłe- wśród bagien, w okresie wiosny i jesieni podtapiane; c) bagienne - w dolinach rzek, znacznie zawilgocone (na zmeliorowanych i zagospodarowanych przez człowieka zwierciadło wody na głębokości ok. 50 cm). Bory: a) suchy i świeży - piaski, woda poniżej 200 cm; b) wilgotny - piaski rzeczne i aluwialne; woda - 100-150 cm; c) bagienny - woda płytko, stagnuje. Lasy: a) mieszane - g. piaszczysto-gliniaste; woda ok.80 cm; b) wilgotne - g. gliniaste, piaski na glinach; c) zwałowych, woda 100-150 cm; d) łęgowy- g. aluwialne na madach; duże wahania wody; e) ols typowy - 20-50 cm na g. hydromorficznych organicznych; 50-120 cm na g. hydromorficznych organiczno -mineralnych.

25. W interpretacji jakich utworów geologicznych wykorzystuje się glebę?

Odp. Gleba wykorzystywana jest w interpretacji utworów geologicznych o małej liczbie odsłonięć skalnych. Np. *polodowcowe gliny zwałowe - plamista tekstura obrazu z ciemnymi i jaśniejszymi tonami - to pomaga w wyróżnieniu form hipsometrycznych, co mówi nam o litologii; *gleba może mieć kolor skały macierzystej np. czerwone łupki; *czerwone zabarwienie gleby w średnich szerokościach geograficznych wskazuje na obecność nieuwodnionych tlenków żelaza.

26. Od czego zależy zdolność rozdzielcza w obrazie?

Odp. Zdolność rozdzielcza - ogólnie jest wielkość charakteryzująca zdolność przyrządu pomiarowego do rozróżniania najmniejszych odstępów w mierzonych wielkościach fizycznych. Zdolność rozdzielcza systemów skanerowych zależy od chwilowego pola widzenia IFOV: *małe IFOV sprzyja rejestracji szczegółów terenowych, wpływa na zwiększenia rozdzielczości terenowej; *duże IFOV sprzyja podniesieniu poziomu sygnału, zwiększa czułość pomiarową dla danej sceny; wpływa na lepszą rozdzielczość radiometryczną.

Systemy skanerowe działają w zakresie promieniowania widzialnego, bliskiej podczerwieni, promieniowania termalnego oraz w technologii hiperspektralnej. Mamy dwa sposoby pozyskiwania danych MSS- skanowanie omiatające ACROSS-TRACK; skanowanie przepychające ALONG-TRACK.

27. Zaznacz, który satelita robi zdjęcia stereoskopowe.

Odp. SPOT

28. Które prawo dotyczy temperatury emisyjnej?

Odp. Stefana Bolzmana - zmiana cieplna emitowana przez jednostkę powierzchni ciała doskonale czarnego w jednostce czasu E=QT(4)

29. Zaznacz wzór dotyczący wysokości fotografowania.

Odp. H = f * m; H - wysokość lotu; f - ogniskowa kamery; m - mianownik skali zdjęcia.

30. Pod jakim kątem prowadzono badania przed 1939?

Odp. Zdjęcia wykonywane przed rokiem 1939 były wykorzystywane do celów: urbanistycznych, melioracyjnych, rolniczych oraz w rozpoznawaniu i badaniu obszarów leśnych.

31. W jakich warunkach wykonuje się zdjęcia w podczerwieni?

Odp. Zdjęcia w podczerwieni wykonuje się głownie w nocy *radiacja długofalowa nie jest wtedy zaburzana). Ponadto eliminuje się promieniowania odbite. W zależności od obszaru i badanego zagadnienia, zdjęcia te możemy wykonać w dwóch porach: *tuż po zachodzie Słońca - mamy wówczas do czynienia z max. wypromieniowanie i max. kontrastami, które jednak szybko zanikają (małe obszary); *tuż przed wschodem słońca - mamy wówczas minimalne kontrasty, ale utrzymują sięone stosunkowo długo (duże obszary).

32. Jakie skały najłatwiej rozpoznać, a jakie nie?

Odp. Najłatwiej rozpoznać skały osadowe (wśród nich najprostsze do rozpoznania są skały węglanowe z powierzchniowymi formami krasowymi). Najtrudniej: metamorficzne.

33. W jakich przedziałach powstaje zdjęcie panchromatyczne?

Odp. Zdjęcie panchromatyczne wykonuje się w zakresie promieniowania widzialnego (400 -700 nm). Zdjęcie ortopanchromatyczne - czułe na cały zakres widma widzialnego, prawie jednakowa czułość spektralna dla wszystkich długości fal. Zdjęcie superpanchromatyczne- zdjęcia posiadające podwyższoną czułość w zakresie światła czerwonego. Podwyższenie czułości w określonym zakresie uzyskujemy za pomocą sensybilizatorów- barwników zwiększających czułość halogenków srebra

34. Rysunek wskazujący kierunek płynięcia wody.

35. Jak chlorek i siarczan sodu wpływają na fototon wody na zdjęciu panchromatycznym?

Odp. Fototon nie zmieni się. Chlorek i siarczan sodu to sole - mają one takie same własności optyczne co czysta woda. Pośrednio jednak zanieczyszczenie fosforanami wpływa na wzrost biomasy roślinnej.

36. Co to jest baza oczna?

Odp. Baza oczna jest to odległość pomiędzy środkami źrenic oczu przy wzroku skierowanym na daleki punkt.

37. W jakim zakresie robił zdjęcia satelita taki a taki?

Odp. *Landsat - widzialne i podczerwone; charakterystyka kanałów Landsata: - niebieski - typy lasów, interpretacja form antropogenicznych; - zielony- określanie wigoru roślin; - czerwony - absorbcja chlorofilowa, rozróżnianie gatunkowe roślin, formy antropogeniczne; -bliska podczerwień - typ roślinności, wigor biomasy, wilgotność gleb; - środkowa podczerwień - identyfikacja skał i minerałów; - termalna podczerwień- termika terenu, wilgotność gleb; *ERS 1- termalne; (satelita radarowy); RADARSAT- termalne; *SPOT- wielospektralny, panchromatyczny; *IKONOS - panchromatyczny i wielospektralnym; *METEOSAT - podczerwień, widzialne, zakres pary wodnej (WV); *NOAA - podczerwień, widzialne; *IRS - wielospektralny, panchromatyczny;

38. Sprzęt na satelicie Landsat.

Odp. Landsat 1,2,3 - kamera RBV; Landsat 3 - skaner wielospektralny MSS (od Lansdsat 5 brak); Landsat 4,5 - brak RBV, jest MSS, TM (Themtic Mapper); Landsat 7 - ETM+

39. Zakres promieniowania elektromagnetycznego:

Odp. Promieniowanie gamma <0,01 nm; X 0,01 - 10 nm; UV 10 - 400 nm; widzialne 400 - 700 nm; Bliska podczerwień 700 - 1500 nm; Środkowa 1,5 - 10i daleka podczerwień 1500 nm - 1 cm; mikrofalowe 0,1 cm - 30 cm; radarowe 7,5 mm - 1 m; radiowe 10 cm - 10 km.

40. Jak zmienia się fototon gleby w zależności od związków żelaza i krzemionki?

Odp. Krzemionka SiO2 wpływa na rozjaśnienie fototonu gleby. Wysoka zawartość Fe2O3 obniża jasność gleby.

41. Pokrycie podłużne, pokrycie poprzeczne zdjęć lotniczych.

Odp. Pokrycie podłużne: zapewnia przestrzenne oglądanie, powierzchnia powtórzenia poprzedniego zdjęcia wynosi 60%, a dla terenów górskich: 80% (gdyż wraz z wysokością zmienia się skala i mogłyby wystąpić luki); Px = a/l * 100%; a/l - stosunek długości dwukrotnie odfotografowanej części zdjęcia (a) do długości całego zdjęcia (l). Pokrycie poprzeczne: powiązanie szeregów między sobą, 30%, góry 30-35%; Py = c/l * 100%; c/l - stosunek procentowy długości wzajemnie pokrywających się części zdjęć sąsiednich szeregów (c) do długości pojedynczego zdjęcia (l).

42. Rozpoznać cienie drzew.

Odp. okrąg - drzewo owocowe; trójkąt - świerk; parabola - jodła; elipsa - brzoza; liść Kartezjusza1 - sosna; liść Kartezjusza2 - jesion; kardioida - buk; maczuga - topola;

43. Jak robione są zdjęcia radarowe?

Odp. Radar wysyła promieniowanie radarowe i je odbiera, przetwarza i wysyła na ziemię, gdzie z danych można utworzyć zdjęcie.

44. 3 wzory na obliczanie skali zdjęcia (na kartce):

Odp. a) Mz=H/f; b) Mz=(lm1 * Mm) / lz1

45. Budowa kamery lotniczej:

Odp. *korpus kamery - chroni stożek obiektywowy, stanowi podstawę kasety, umożliwia utrzymanie kasety na podwieszeniu, zawiera liczne wskaźniki; *kaseta (ładownik) - miejsce na materiał światłoczuły; *stożek obiektywowy = blok optyczny - miejsce umieszczenia obiektywu; *podwieszenie - mocuje korpus kamery do podłogi samolotu, ma amortyzatory, które minimalizują wpływ wstrząsów; *urządzenie sterujące - pomocniczy element kamery, reguluje rytm pracy i mechanizmów kamery - mechanizmu przesuwu filmu, regulacji czasu naświetlania, rejestracji liczby wykonanych zdjęć.

46. Bilans energetyczny planety

Odp. E padająca = E absorbowana + E transmitowana + E odbita

47. Daty: 1720 Schulze światłoczułość azotanu srebra; 1827 Niepce pierwsze zdjęcie na płycie z asfaltem syryjskim; 1858 Nadar pierwsze zdjęcie z wysokości (Paryż, balon); 1909 Wright pierwsze zdjęcie z samolotu;

1946 pierwsze zdjęcie z rakiety V2 z wysokości 100 km; 1960 pierwszy przekaz TV (satelitarny) z obity około ziemskiej TOROS.

48. Co to jest klucz fotointerpretacyjny?

Odp. Zdjęcia wraz z opisem pojedynczych elementów lub obiektów krajobrazu geograficznego.

49. Metody przetwarzania zdjęć lotniczych?

Odp. Ilościowe: pomiar geometryczny i pomiary fotometryczne; Jakościowe: analogowe, cyfrowe, obrazy źródłowe, obrazy pochodne;

50. Podać zakres promieniowania termalnego.

Odp. 10 mikrometrów - 1 cm

51. Wymienić przyczyny występowania zniekształceń geometrycznych na zdjęciach lotniczych.

Odp. Deniwelacja terenu w stosunku do przyjętej średniej wysokości obszaru fotografowanego oraz odchylenie osi kamery od pionu w momencie fotografowania.

52. Co to jest rozdzielczość materiału światłoczułego?

Odp. Liczba linii siatki, którą można odwzorować na odcinku materiału fotograficznego długości 1mm.

---