Wstp teoretyczny.
Jeeli w jednorodnym polu magnetycznym wstrzelimy prostopadle do linii si tego pola elektron
(o adunku = -e) z prdkoci ,to na ten adunek dziaa sia:
gdzie:
-wektory pola elektrycznego i indukcji magnetycznej;
q-dodatni adunek próbny;
-wektor prdkoci adunku;
W tym przypadku
=0,a q=-e,co prowadzi do zwizku :
Wynikiem dziaania siy na elektron bdzie zakrzywienie jego toru w paszczyznie prostopadej do kierunku wektora
.Poniewa elektron wci porusza si w kierunkach prostopadych do
,to kt stale wynosi /2 i warto bezwzgldna siy Lorentza jest staa ,a wic torem elektronu jest okrg .Zjawisko to zwie si
efektem magnetronowym .Posuy ono do wyznaczenia wartoci e/m.
Aby tego dokona naley okreli równoczenie trzy wielkoci fizyczne :wielko indukcji magnetycznej,prdko wstrzelenia elektronu w pole oraz promie okrgu ,po którym on kry w polu magnetycznym.Trudno jest wyznaczy przy ustalonym polu magnetycznym krzywizn toru elektronu ,wic w wiczeniu odbdzie si postpowanie odwrotne -- poszukamy pola o takiej indukcji B ,aby elektron kry z góry wyznaczonym torze (okrel. r).
Do tego suy dioda lampowa ,w której ciki drut (katoda) umieszczony jest w osi cylindrycznej anody .Elektrony wychodzce z teje katody biegn promienicie do anody uzyskujc przy tym prdko
gdzie Ua jest napiciem przyoonym midzy katod i anod .
W diodzie lampowej o promieniach anody i katody (odpowiednio ra i rk ;ra <rk)
tor elektrony zostanie tak zakrzywiony ,aby by on styczny do powierzchni anody.
Warto indukcji w której sytuacja ta nastpi nazwiemy krytyczn i oznaczymy Bkr
Dioda lampowa umieszczona jest w polu magnetycznym wytwarzanym przez cewk z prdem .Zneajc natenie w polu magnetycznym prdu I pyncego w solenoidzie mona wyznaczy indukcj magnetyczn pola w pobliu rodka cewki za pomoc wzoru :
B = I
gdzie oznacza empirycznie wyznaczon sta .
Rys. Ukad w którym jest badany efekt magnetronowy
W dowiadczeniu badana jest zaleno prdu anodowego Ia funkcji B przy ustalonym napiciu anodowym