Alkoholizm wśród młodzieży
Spożywanie napojów alkoholowych było i jest częścią obyczaju wielu kultur, co najmniej od początku zapisów historycznych.
Zanim zacznie się badać, jak rozwija się alkoholizm, należy najpierw zdefiniować samo pojęcie alkoholizmu. Dla celów tych rozważań termin „alkoholizm” obejmuje dwie jednostki diagnostyczne: nadużywanie alkoholu i uzależnienie od alkoholu. Obie definicje wskazują, że alkoholizm nie charakteryzuje się jedną określoną cechą, ale współwystępowaniem kilku związanych z alkoholem objawów.
Alkoholizm rozwija się zazwyczaj przez dłuższy czas. Co więcej, choć u niektórych alkoholików choroba przebiega w sposób postępujący, u innych utrzymuje się na stałym poziomie, a nawet czasami samoistnie się cofa. Ponieważ przebieg choroby ma bardzo zróżnicowany i indywidualny charakter, właśnie długoterminowe badania, w których ta sama osoba poddawana jest obserwacjom wielokrotnie, szczególnie dobrze nadają się śledzenia wzorców picia alkoholu i rozwoju alkoholizmu w czasie.
Dla wielu ludzi doświadczenia z piciem alkoholu rozpoczynają się w okresie dojrzewania wszelako dla niektórych tak wczesne eksperymentowanie może w przyśpieszonym tempie przekształcać się we wzorzec picia problemowego. Wprawdzie kliniczne diagnozy nadużywania i uzależnienia od alkoholu nie są częste wśród młodzieży licealnej i młodszej, możliwe jest jednak, stosowanie opracowanych dla ludzi dorosłych kryteriów diagnostycznych dla ludzi dorosłych. Kryteriów diagnostycznych nie obejmuje w pełni rozmiarów zjawiska picia problemowego wśród dojrzewającej młodzieży.
Naukowcy zazwyczaj traktują wiek dojrzewania jako okres rozwojowy, w którym młodzież jest najbardziej narażona na inicjację alkoholową.
Dane dotyczące częstości kontaktu z alkoholem sugerują, że większość młodocianych przyznaje się do takich kontaktów, a spożycie alkoholu rośnie z wiekiem.
Powszechność picia wśród dojrzewającej młodzieży zróżnicowana jest też pod względem demograficznym. Chłopcy częściej przyznają się do picia niż dziewczęta, a młodociani biali częściej informują o piciu intensywnym niż Latynosi czy Afroamerykanie.
Używanie alkoholu w wieku dojrzewania wiąże się z wieloma negatywnymi konsekwencjami.
Badając nadużywające alkohole młodocianych stwierdzili wzrost aktywności enzymów wątrobowych w surowicy. Picie alkoholu przez młodocianych związane jest z cechami osobowości, takimi jak impulsywność i szukanie mocnych wrażeń. Nasilone używanie alkoholu i innych substancji psychoaktywnych utrudnia rozwój pojawiających się w wieku młodzieńczym umiejętności, w tym umiejętności społecznego współżycia i umiejętności radzenia sobie z problemami. Okazuje się bowiem, że w populacji ogólnej picie w wieku młodzieńczym wiązane było z nasilającymi interakcjami społecznymi, mniejszą samotnością i bardziej pozytywnymi stanami emocjonalnymi.
Czynniki ryzyka picia przez młodzież w okresie dojrzewania uporządkować można w kategorie, obejmujące czynniki socjokulturalne, rodzinne, rówieśnicze i wewnątrzosobnicze.
- czynniki socjokulturowe
Jeden z czynników socjokulturowych, który wpływa na młodocianych, to stopień, jakim alkohol jest dla nich dostępny. Wyniki badań ogólnych sugerują, że większa dostępność alkoholu wiąże się z większym nasileniem picia. Symulacje komputerowe uzyskują w szczególności, że regulacje podnoszące legalną barierę wieku picia alkoholu lub podnoszące jego cenę przez zwiększenie akcyzy wiąże się z niższym spożyciem alkoholu i zmniejszoną liczbę zgonów w wypadkach drogowych wśród młodocianych w wieku od 18 do 20 lat.
- czynniki rodzinne
Badania empiryczne dostarczały w miarę spójnego poparcia dla tych teorii. Rodziny, w których mamy doczynienia z nadużywaniem alkoholu prze rodziców, wysokim poziomem antyspołecznych. W rodzinach, w których rodzice nie zapewniają dostatecznego poziomu wsparcia socjalnego, słabo kontrolują zachowanie dzieci, stosują niekonsekwentne metody dyscyplinarne i charakteryzują się wysoką konfliktowością - częściej spotyka się również młodociane potomstwo używające alkoholu.
- wpływy rówieśnicze
Picie rówieśników i akceptowanie przez nich picia były i są zgodnie wiązane ze zjawiskiem picia wśród młodocianych. Młodociani, którzy piją; częściej wybierają sobie przyjaciół spośród pijących, a ci z kolei utrwalają w nich ten wzorzec zachowania.
Niektórzy badacze sugerują, że popełnione przez rodziców błędy wychowawcze powodują już we wczesnym dzieciństwie deficyt w umiejętnościach społecznych i samokontroli, szczególnie w odniesieniu do zachowań agresywnych.
- czynniki interapersonalne
Młodociani, przyznają się do wysokiego poziomu spożycia alkoholu charakteryzują się określonym zestawem cech osobowości, wskazującym na niski poziom samokontroli. Wśród tych młodych ludzi wyższe jest prawdopodobieństwo występowania agresji i postaw tolerancyjnych wobec zachowań odbiegających od normy, niższej oceny o oczekiwań sukcesów w nauce.
Początki picia alkoholu przez młodzież w młodszych klasach licealnych wiązane były również z niskim poziomem samooceny. Zgodnie z przedstawioną teorią samoponiżania młodociani otrzymujący z podstawowego otoczenia negatywne sygnały zwrotne sygnalizujące brak sukcesu szukają z odbiegającymi od powszechnych norm rówieśnikami, by wzmocnić poczucie własnej wartości.
Zrozumienie zjawiska picia alkoholu przez młodocianych ma niezwykle istotne znaczenie, ponieważ to właśnie w tym okresie życia wielu ludzi zaczyna pić i pojawiać się mogą wczesne problemy alkoholowe. Wprawdzie pewien rodzaj eksperymentowania z piciem ma w okresie młodzieńczym charakter niemalże uniwersalny i normatywny, ale picie alkoholu w tym okresie wiąże się też z negatywnymi konsekwencjami zdrowotnymi wśród młodzieży, włącznie z nieumyślnymi okaleczeniami, zabójstwami, samobójstwami i niebezpiecznymi praktykami seksualnymi. Młodociani pijący alkohol zwykle wywodzą się z rodzin, w których piją rodzice i rodzeństwo a stopień rodzicielskiej kontroli i wsparcia jest niski.
Bibliografia:
„Alkohol a zdrowie”
Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych.