Homer, cechy stylu homeryckiego, epos i jego budowa, "Iliada" i "Odyseja"
Homer - twórca "Iliady" i "Odysei". Żył na przełomie IX i VIII w.p.n.e. Pochodzenie i biografia owiane są tajemnicą, pewne jest tylko imię. Najprawdopodobniej pochodził z wyspy Chios. Imię Homer oznacza "ślepiec", co dało podstawę do przypuszczań, że twórca był niewidomy.
Epos: Rozbudowany utwór wierszowany, który ukazuje dzieje legendarnych, lub historycznych bohaterów na tle wydarzeń przełomowych dla danej społeczności.
-Inwokacja - apostrofa umieszczona we wstępie, skierowana do bóstwa z prośbą o pomoc w tworzeniu dzieła.
- Równoległość dwóch płaszczyzn - świata bogów i świata ludzi
- Narrator ujawnia swoje uczucia tylko w inwokacji. Potem jest obiektywny, bezstronny i zdystansowany wobec wydarzeń.
- Podniosły i patetyczny styl opisu wydarzeń. Opis szczegółowy, realistyczny.
- Epizodyczność akcji. Epizod to odstępstwo od toku głównej akcji, opisanie wydarzenia mniej istotnego, pobocznego, nie związanego z główną fabułą.
Powieści, które odegrały ważną rolę w życiu narodu, dotyczyły ważnych wydarzeń historycznych, lub kompleksowo ujmowały życie danej klasy nazwano epopejami.
Epos w swojej tradycyjnej formie i kształcie zgodnym z regułami znalazł kontynuację już w średniowieczu (epos rycerski). Słynne eposy dalszych epok: "Boska Komedia" Dantego, "Raj Utracony" J. Miltona (XVII w). W Polsce: "Transakcja wojny chocimskiej" Wacława Potockiego (XVII w), "Pan Tadeusz" Adama Mickiewicza.
Cechy stylu homeryckiego:
- Heksametr - miara wierszowa eposu homeryckiego. Heksametr to wiersz, który składa się z sześciu (heks = 6) stóp metrycznych - daktyli, lub spondejów.
- Porównanie homeryckie - jest to porównanie, którego drugi człon jest tak rozbudowany, że stanowi odrębną, epizodyczną scenkę.
Iliada - przedstawia fragment 10-letnich zmagań Greków pod Troją. Artyzm Homera polega na umiejętności ukazywania w skondensowanej formie dziejowego starcia dwóch potęg starożytnych. Akcja eposu rozpoczyna się w dziesiątym roku wojny i toczy przez około miesiąc. Punktem wyjścia akcji jest spór Achillesa z Agamemnonem o brankę Bryzeidę, który prowadzi do poważnych konsekwencji: zagniewany heros odstępuje od wojsk greckich powodując znaczne straty i dopiero po śmierci przyjaciela - Patroklosa bohater powraca na plac boju. Wspomagany przez Atenę, stacza zwycięski pojedynek z Hektorem. Achilles początkowo bezcześci zwłoki, ale wzruszony błaganiem króla Troji - Priama, wydaje ciało Trojanom. Uroczystości pogrzebowe na cześć Hektora zamykają opowieść.
Opowieść o próbach zdobycia Ilionu ujęta została w 24 księgach. Otwiera ją inwokacja do Muzy, zamyka finał opisu pogrzebu Hektora. Ważny wątek eposu stanowią interwencje bogów w toczącą się walkę, ich narady oraz spory. Jednak nawet bogowie nie mogą zmienić wyroków Fatum.
Odyseja - Ukazuje dzieje wędrówki Odyseusza, powracającego z wojny trojańskiej do rodzimej Itaki. W pierwszych czterech pieśniach poeta przedstawia walkę żony Odysa, Penelopy z zalotnikami, współczucie bogów, którzy postanawiają zakończyć tułaczkę bohatera i przysposobić jego syna, Telemacha do wielkich czynów. Kolejne 20 pieśni maluje dzieje powrotu Odysa, jego wspomnienia z podróży, przybycie na Itakę, powrót do domu w przebraniu i krwawą zemstę zgotowaną rozzuchwalonym zalotnikom. Na zakończenie bohater i jego syn godzą się ze swym ludem, wspierani przez bogów.
"Odyseja" to pierwszy w historii romans, opowiadający o rozstaniu i spotkaniu po latach kochających się małżonków.