plik


ÿþPodstawowe typy adsorbentów: rodzaje i klasyfikacja Adsorbent - to ciaBo, na powierzchni którego zachodzi proces polegajcy na powierzchniowym wizaniu czsteczek pBynu (cieczy lub gazu) przez czsteczki ciaBa staBego. PodziaB adsorbentów ze wzgldu na porowato[: Øð Adsorbenty nieporowate - maj one niewielk powierzchni wBa[ciw, rzadko przewy|szajc 10 m2/g. Najcz[ciej powierzchnia ta wynosi od 0,1 do 1 m2/g. Nale| do nich: §ð sadza grafitowana, §ð BaSO4, §ð aero|ele krzemionkowe. Øð Adsorbenty porowate - ciaBa staBe o powierzchniach wBa[ciwych od setek do tysica m2/g. Adsorbenty takie stosuje si w postaci ziarnistej (tabletki, granulki, kulki) w celu nadania im odpowiedniej wytrzymaBo[ci i zmniejszenia oporu w stosunku do strumienia gazu lub cieczy. Rozmiary ziaren wynosz najcz[ciej od 0,1 do 2 nm. Wyró|niamy w[ród nich: §ð |ele krzemionkowe, §ð uwodniony Al2O3, §ð wgle aktywne, §ð sita molekularne (zeolity), §ð szkBa porowate. Metody otrzymywania adsorbentów Adsorbenty nieporowate otrzymuje si przez: Øð strcanie krystalicznych osadów, jak np. BaSO4, Øð mielenie szklistych lub krystalicznych ciaB staBych, Øð niepeBne spalanie substancji organicznych (tzw. czarne sadze) lub krzemoorganicznych (tzw. biaBe sadze), Øð hydroliz chlorowcobezwodników kwasu ortokrzemowego np. SiCl4 lub SiF4 w silnie przegrzanej parze wodnej, uzyskujc tzw. aerozole krzemionkowe, Øð obróbk zwykBej sadzy polegajc na ogrzewaniu jej w temperaturze 3000°C pod zmniejszonym ci[nieniem, w atmosferze gazu obojtne- go lub atmosferze redukujcej. W temperaturze 3000°C czsteczki sadzy przybieraj posta wielo[cianów, których pBaszczyzny zbudowane s z grafitu. Otrzymujemy tu sadze grafitowane. Metody otrzymywania adsorbentów Wyró|niamy dwie gBówne metody otrzymywania adsorbentów porowatych: 1. synteza (aglomeracja) - która polega na zbudowaniu sztywnego szkieletu adsorbentu z maBych czstek o rozmiarach koloidalnych; czstki te (korpuskuBy) zlepiaj si lub zrastaj w miejscach zetknicia, tworzc szkielet o olbrzymiej powierzchni wewntrznej; w ten sposób otrzymuje si m.in. |ele krzemionkowe, uwodniony Al2O3; Czstki |elu krzemionkowego zbudowane s z tetraedrów SiO4 uBo|onych w postaci przestrzennej nieuporzdkowanej sieci. Metody otrzymywania adsorbentów 2. wywarzanie porów w litym materiale wyj[ciowym - polega na dziaBaniu na porowate lub nieporowate ciaBa (koks, szkBo), aktywnymi gazami lub cieczami. PrzykBady: Øð wgiel aktywny z bardzo rozwinit powierzchni (rozmiary porów od kilku do kilkudziesiciu nm) - powstaje podczas dziaBania na nieaktywny wgiel gazami utleniajcymi w temperaturze od 1123 do 1223 K; wówczas cz[ wgla ulega spaleniu; Øð szkBa porowate - otrzymuje si dziaBajc kwasami na szkBo sodowo  borowe. Rozmiary porów zale| od obróbki cieplnej szkBa i koDcowego przemywania roztworami NaOH lub KOH; Øð metale porowate, jak np. nikiel Raney a otrzymuje si poprzez wyBugowanie NaOH stopu Ni z Al; w stopie tym podczas krzepnicia wydzielaj si obydwa metale jako oddzielne fazy; po rozpuszczeniu glinu w NaOH pozostaje porowaty szkielet niklowy. Schemat pogldowy wgla aktywnego z zaznaczeniem systemu kanaBów Tabela 1. PrzykBady organicznych substancji dobrze i zle usuwanych przez wgiel aktywny [Kowal & Zwiderska-Bró| 1996] substancje dobrze usuwane substancje sBabo usuwane rozpuszczalniki aromatyczne alkohole (benzen, toluen, nitrobenzeny itd.) chlorowane zwizki aromatyczne ketony, kwasy i aldehydy o maBej (PCB, chlorobenzeny, masie czsteczkowej chloronaftalen) fenol i chlorofenole cukry i skrobia wielopier[cieniowe wglowodory zwizki o bardzo du|ej masie aromatyczne (acenaften, czsteczkowej lub koloidy benzopireny itd.) pestycydy i herbicydy (DDT, zwizki alifatyczne o maBej masie aldryna, chloran, heptachlor itd.) czsteczkowej chlorowane, niearomatyczne (tetrachlorek wgla, chloroalkilowe etery, heksachlorobutadien itd.) wglowodory o du|ej masie czsteczkowej (barwniki, aminy, zwizki humusowe, benzyna) Adsorbenty porowate Klasyfikacja porów wg Dubinina: Øð mikropory  pory o promieniach mniejszych od 2 nm, Øð pory po[rednie (mezopory)  pory o promieniach wikszych od 2 nm a mniejszych od 200 nm, Øð makropory  pory o promieniach wikszych od 200 nm. Adsorbenty porowate SITA MOLEKULARNE: ZEOLITY s uwodnionymi, krystalicznymi glinokrzemianami metali I i II grupy ukBadu okresowego (w szczególno[ci Na, K, Mg, Ca, Sr i Ba), skBadajce si z przestrzennie uBo|onych tetraedrów SiO4, AlO4. W licznych krzemianach mo|e doj[ do zastpienia cz[ci jonów Si4+ przez jony Al3+, w wyniku czego powstaje nadmiarowy Badunek ujemny, który zobojtniany jest przez kationy metali I lub II grupy ukBadu okresowego, umieszczone w wolnych przestrzeniach struktury. Ogólny tlenkowy wzór zeolitów mo|na napisa nastpujco: M2/n · Al2O3 · mSiO2 · pH2O gdzie: n  warto[ciowo[ kationu, m i p  liczby charakterystyczne dla danego zeolitu. Klasyfikacja struktur zeolitowych W zale|no[ci od przestrzennego uBo|enia i sposobu poBczeD tetraedrów SiO4 i AlO4 otrzymuje si ró|ne strukturalne odmiany zeolitów. Najcz[ciej stosuje si ich podziaB na 7 grup na podstawie charakteru poBczeD tetraedrów (Si,Al)O4 w elementy struktury. Inna klasyfikacja opiera si na [rednicy otworu wej[ciowego zeolitu. Obowizuj dwie klasyfikacje zeolitów amerykaDska i rosyjska. System kanaBów w zeolitach 1. System nieprzenikajcych si kanaBów o jednakowych rozmiarach, 2. Dwuwymiarowy system kanaBów, 3. Trójwymiarowy system kanaBów, a) kanaBy ekwiwalentne, b) kanaBy nieekwiwalentne. Budowa niektórych typów zeolitów Obecnie znane s 34 zeolity naturalne i ponad 150 zeolitów syntetycznych. Praktyczne znaczenie maj te, które po dehydratacji okazuj si przeniknite systemem kanaBów poBczonych midzy sob. W[ród zeolitów syntetycznych do najwa|niejszych mo|na zaliczy zeolity typu A, X i Y, a do naturalnych mordenit i chabazyt. Øð Zeolit typu A  jego jednostka strukturalna zbudowana jest z 24 tetraedrów: 12 AlO4 i 12 SiO4 i nosi nazw kubooktaedru, w którym wierzchoBki stanowi kationy Si4+ lub Al3+. W zeolicie typu A kubooktaedry Bcz si ze sob poprzez podwójne 4-czBonowe pier[cienie, tworzc trójwymiarow sie, w której istniej dwa rodzaje komór: §ð maBe  sferyczne, wewntrz kubooktaedrów (d=0,66 nm) §ð du|e- powstaBe przez poBczenie kubooktaedrów, równie| kuliste (d=1,14 nm) Øð Zeolity typu X i Y- maj struktur fojazytu, który jest zeolitem naturalnym. Komórka elementarna zawiera 192 tetraedry (Si,Al)O4. Zasadniczym elementem struktury s kubooktaedry zbudowane z 24 tetraedrów SiO4 i AlO4. Kubooktaedry Bcz si ze sob przez 6-czBonowe pier[cienie tworzce tak zwan pryzm heksagonaln. Powstaje tu luzniejsza sie przestrzenna ni| w przypadku zeolitów typu A. Dlatego zeolity typu X i Y maj najwiksz objto[ swobodn. Rodzaje komór w zeolitach X i Y: §ð wielkie komory  midzy kubooktaedrami o ksztaBcie w przybli|eniu elipsoidalnym i [rednicy ok. 1,3 nm, §ð maBe komory  wewntrz kubooktaedrów, w przybli|eniu sferyczne o [rednicy ok. 0,66 nm, §ð przestrzenie wewntrz pryzm heksagonalnych  Bczce si z kubooktaedrami za po[rednictwem 6-czBonowych pier[cieni tlenowych. WBasno[ci adsorpcyjne zeolitów Øð typowe adsorbenty mikroporowate, Øð [ci[le uporzdkowana struktura porowata, Øð selektywno[ absorpcji, Øð wBasno[ci sitowo molekularne. Wystpowanie Zeolity naturalne spotyka si najcz[ciej w zwietrzelinach mineraBów bazaltowych lub wulkanicznych. Odkryto je te| w mineraBach osadowych, bdcych produktami przemiany popioBów wulkanicznych. W Polsce wystpuj: §ð natrolit, §ð klinoptilolit, §ð chabazyt, §ð filipsyt. Zdjcie 1. Natrolit PodziaB adsorbentów ze wzgldu na charakter powierzchni (uwzgldnia rozmieszczenie Badunków elektrycznych na powierzchni): Øð Niespecyficzne - oddziaBywania powszechne, wystpuj miedzy dowolnymi partnerami, s to przede wszystkim oddziaBywania dyspersyjne, zwizane z uzgodnionym ruchem elektronów (np. grafitowane sadze, wglowodory nasycone, polimery), Øð Specyficzne - oddziaBywania spowodowane niejednorodn gsto[ci elektronów zewntrznych (peryferyjnych), zwizane jest to z miejscowym zagszczeniem ujemnych lub dodatnich Badunków (np. SiO2 Å" n H2O, zeolity). Klasyfikacja adsorbentów wedBug Kisielewa Øð TYP I - adsorbenty niespecyficzne. Na ich powierzchni nie ma grup funkcyjnych zdolnych do wymiany jonu. Do tej grupy nale| przede wszystkim grafitowane sadze, a tak|e wglowodory nasycone i polimery (np. polietylen). Øð TYP II - adsorbenty specyficzne dodatnie. Na swojej powierzchni maj grupy OH o kwasowym charakterze np. zhydroksylowane powierzchnie tlenków kwasowych, w szczególno[ci SiO2*nH2O. Do adsorbentów grupy drugiej zaliczamy zeolity. Øð TYP III - adsorbenty specyficzne ujemne. Na powierzchni maj wizania lub grupy atomów ze skupionym na ich peryferiach Badunkiem ujemnym. Otrzymuje si je przewa|nie przez: §ð naBo|enie na powierzchni niespecyficznego adsorbentu (typu I), a w szczególno[ci na powierzchni grafitowanej sadzy, monomolekularnej warstwy czsteczek lub mikroczstek grupy B, §ð chemiczne modyfikowanie powierzchni adsorbentów innych typów, wbudowujc odpowiednie grupy funkcyjne, np. - CN.

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Wyklad 12 Podstawowe typy zwiazkow chemicznych blok s i p PCHN SKP studport
02 Podstawowe typy algorytmów ewolucyjnych
Java Podstawowe typy?nych
Wykład 8 Podstawowe typy związków chemicznych grupy glowne
podstawowe typy zmiennych w C
Analiza porównawcza rodzajów, przyczyn i okoliczności zgonów na podstawie badań sekcyjnych (2)
Typy komizmu na podstawie jednej wybranej komedii np Moliera , Fredry
Prawo Hooke’a dla podstawowych rodzajów odkształceń, moduły
007 Podstawowe rodzaje wykończeń i powłok ochronnych
szafran,podstawy automatyki, rodzaje regulacji

więcej podobnych podstron