plik


ÿþdysleksja Miejsce na naklejk z kodem szkoBy MCH-R1A1P-062 EGZAMIN MATURALNY Z CHEMII Arkusz II ARKUSZ II POZIOM ROZSZERZONY MAJ Czas pracy 120 minut ROK 2006 Instrukcja dla zdajcego 1. Sprawdz, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 14 stron (zadania 28  56). Ewentualny brak zgBo[ przewodniczcemu zespoBu nadzorujcego egzamin. 2. Rozwizania i odpowiedzi zapisz w miejscu na to przeznaczonym przy ka|dym zadaniu. 3. W rozwizaniach zadaD rachunkowych przedstaw tok rozumowania prowadzcy do ostatecznego wyniku oraz pamitaj o jednostkach. 4. Pisz czytelnie. U|ywaj dBugopisu/pióra tylko z czarnym tuszem/atramentem. 5. Nie u|ywaj korektora, a bBdne zapisy wyraznie przekre[l. 6. Pamitaj, |e zapisy w brudnopisie nie podlegaj ocenie. 7. Mo|esz korzysta z karty wybranych tablic chemicznych, linijki oraz kalkulatora. 8. WypeBnij t cz[ karty odpowiedzi, któr koduje zdajcy. Nie wpisuj |adnych znaków w cz[ci przeznaczonej dla egzaminatora. Za rozwizanie 9. Na karcie odpowiedzi wpisz swoj dat urodzenia i PESEL. wszystkich zadaD Zamaluj pola odpowiadajce cyfrom numeru PESEL. BBdne mo|na otrzyma Bcznie zaznaczenie otocz kóBkiem i zaznacz wBa[ciwe. 50 punktów {yczymy powodzenia! WypeBnia zdajcy przed rozpoczciem pracy KOD PESEL ZDAJCEGO ZDAJCEGO 2 Egzamin maturalny z chemii Arkusz II Zadanie 28. (1 pkt) Poni|szy schemat przedstawia zdolno[ przenikania przez materi ró|nych rodzajów promieniowania jonizujcego. BETON OAÓW ALUMINIUM PAPIER 1 2 4 3 WypeBnij poni|sz tabel, wpisujc obok numeru ze schematu odpowiadajcy mu rodzaj promieniowania (±, ² lub ³). Numer ze schematu Rodzaj promieniowania 1 ³ 2 ± 3 neutrony 4 ² Zadanie 29. (3 pkt) Promieniotwórczy izotop wgla C-14 powstaje w górnych warstwach atmosfery i ulega asymilacji przez ro[liny w postaci tlenku wgla(IV). Równowaga, jaka si ustala w procesach od|ywiania i oddychania w danym [rodowisku sprawia, |e zawarto[ wgla w organizmach |ywych jest staBa. W przypadku obumarcia organizmu izotop C-14 przestaje by uzupeBniany i z upBywem czasu jego ilo[ w obumarBych szcztkach organizmu ulega zmniejszeniu na skutek rozpadu promieniotwórczego. Na podstawie: A. CzerwiDski, Energia jdrowa i promieniotwórczo[, Warszawa 1998 Ustal, wykonujc obliczenia, ile razy zmalaBa zawarto[ izotopu wgla C-14 w drewnie, które pochodzi z drzewa obumarBego przed 11460 laty. Okres póBtrwania tego izotopu wgla wynosi 5730 lat. Obliczenia: 11460 lat = 2 okresy póBtrwania 5730 lat Masa izotopu, która pozostaBa po upBywie pierwszego okresu póBtrwania: 1 m = m0 2 Masa izotopu, która pozostaBa po upBywie drugiego okresu póBtrwania: 1 1 1 m = Å" m0 = m0 2 2 4 Odpowiedz: Zawarto[ izotopu zmalaBa czterokrotnie. Egzamin maturalny z chemii 3 Arkusz II Zadanie 30. (2 pkt) Do czterech probówek wlano po kilka cm3 wody destylowanej, a nastpnie do probówki I wsypano troch chlorku wapnia, do probówki II  kilka krysztaBów sacharozy, do probówki III wprowadzono troch etanolu, a do probówki IV  odrobin biaBka jaja kurzego. Zawarto[ ka|dej probówki energicznie wymieszano. chlorek wapnia sacharoza etanol biaBko jaja kurzego woda woda woda woda I II III IV a) Podaj numer probówki, w której nie otrzymano roztworu wBa[ciwego. IV b) Nazwij metod, za pomoc której mo|na wydzieli sól znajdujc si w probówce I. odparowanie Zadanie 31. (2 pkt) Poni|ej przedstawiono wzory sumaryczne dwóch nierozpuszczalnych w wodzie wodorotlenków chromu. Cr(OH)2 Cr(OH)3 Spo[ród podanych wzorów wybierz wzór tego wodorotlenku, który ma charakter amfoteryczny. Napisz w formie jonowej skróconej dwa równania reakcji, które dowodz wBa[ciwo[ci amfoterycznych wybranego wodorotlenku. Charakter amfoteryczny ma Cr(OH)3. Cr(OH)3 + 3H+ ’! Cr3+ + 3H2O Cr(OH)3 + OH ’! [Cr(OH)4] Nr zadania 28 29 30.1 30.2 31 WypeBnia Maks. liczba pkt 1 3 1 1 2 egzaminator! Uzyskana liczba pkt 4 Egzamin maturalny z chemii Arkusz II Zadanie 32. (2 pkt) Przeprowadzono do[wiadczenia, które ilustruje poni|szy rysunek. Na2S(s) ZnCl2(s) H2O H2O I II Podaj odczyn roztworów otrzymanych w obu probówkach. Odpowiedz uzasadnij, piszc w formie jonowej skróconej równania zachodzcych reakcji. probówka odczyn roztworu równanie reakcji I kwasowy Zn2+ + 2H2O Zn(OH)2 + 2H+ II zasadowy S2 + 2H2O H2S + 2OH Informacja do zadania 33. i 34. Na poni|szym rysunku przedstawiono zestaw do otrzymywania tlenku siarki(IV) i badania jego wpBywu na ro[liny. H2SO4 Na2SO3 NaOH(aq) Zadanie 33. (1 pkt) Napisz w formie czsteczkowej równanie reakcji zachodzcej podczas otrzymywania tlenku siarki(IV) przedstawion wy|ej metod. Na2SO3 + H2SO4 ’! Na2SO4 + H2O + SO2‘! Egzamin maturalny z chemii 5 Arkusz II Zadanie 34. (3 pkt) Oblicz maksymaln objto[ tlenku siarki(IV), jaka mo|e by zwizana przez wodny roztwór zawierajcy 3 mole wodorotlenku sodu w temperaturze 25ºC i pod ci[nieniem 1013 hPa. ZaBó|, |e produktem reakcji jest sól obojtna. hPa Å" dm3 Warto[ staBej gazowej R wynosi 83,1 . K Å" mol Obliczenia: - obliczenie liczby moli SO2: SO2 + 2NaOH ’! Na2SO3 + H2O 1 2 x 3 Ò! x = 1,5 mola SO2 - obliczenie objto[ci SO2: 3 hPa Å" dm3 mol Å" 83,1 Å" 298K nSO RT 2 2 K Å" mol VSO = = 2 p 1013hPa VSO E" 36,7 dm3 2 Odpowiedz: Roztwór ten mo|e zwiza 36,7 dm3 SO2. Informacja do zadania 35. i 36. W poni|szej tabeli podano warto[ci oraz ocen pH opadów deszczowych. pH ocena pH opadów deszczowych uwagi poni|ej 4,0 bardzo mocno obni|one kwa[ne deszcze 4,1  4,5 mocno obni|one 4,6  5,0 lekko obni|one 5,1  6,0 normalne 6,1  6,5 lekko podwy|szone Na podstawie: N. W. Skinder, Chemia a ochrona [rodowiska, Warszawa 1995 W pewnym regionie Polski pobrano próbk wody deszczowej i przeprowadzono jej analiz. Stwierdzono, |e st|enie obecnych w niej jonów wodorowych wynosi 0,00001 mol·dm 3. Zadanie 35. (2 pkt) Okre[l pH badanej wody. Korzystajc z informacji przedstawionych w tabeli, podaj jego ocen. Warto[ pH: 5 Ocena pH: lekko obni|one Zadanie 36. (1 pkt) OceD, jak zmieni si pH wody deszczowej w badanym regionie po zainstalowaniu urzdzeD do odsiarczania gazów kominowych w elektrociepBowni, w której jako paliwa u|ywano wgla kamiennego. pH wzro[nie Nr zadania 32 33 34 35 36 WypeBnia Maks. liczba pkt 2 1 3 2 1 egzaminator! Uzyskana liczba pkt 6 Egzamin maturalny z chemii Arkusz II Zadanie 37. (3 pkt) W temperaturze 25ºC zmierzono pH wodnego roztworu sBabego jednoprotonowego kwasu o st|eniu 0,1 mol·dm 3. WynosiBo ono 4. Oblicz staB dysocjacji tego kwasu w temperaturze 25ºC. Obliczenia: - obliczenie st|enia jonów wodorowych w roztworze: + pH = 4 Ò! [H ]= 10-4 - obliczenie warto[ci staBej równowagi: 2 2 + [H ] (10-4) K = + c -[H ]= 10-1 - 10-4 K E" 10-7 Odpowiedz: StaBa dysocjacji kwasu wynosi 10 7. Informacja do zadania 38. i 39. Dysocjacja kwasu ortofosforowego(V) przebiega w roztworach wodnych trójstopniowo: 1. H3PO4 + H2O H2PO4- + H3O+ Ka1 = 7,1.10-3 2. H2PO4- + H2O HPO42- + H3O+ Ka2 = 6,3.10-8 3. HPO42- + H2O PO43- + H3O+ Ka3 = 4,4.10-13 Ka1, Ka2, Ka3 oznaczaj staBe kolejnych etapów dysocjacji. Podane warto[ci staBych odnosz si do temperatury 25ºC. Na podstawie: W. Mizerski, Tablice chemiczne, Warszawa 1997 Zadanie 38. (1 pkt) Napisz wzór jonu, którego st|enie w wodnym roztworze H3PO4 jest: a) najwiksze H3O+ b) najmniejsze PO43- Zadanie 39. (1 pkt) Okre[l, jak rol wedBug teorii BrQnsteda peBni jon H2PO4 w reakcji opisanej równaniem 2. Jon H2PO4 peBni rol kwasu. Egzamin maturalny z chemii 7 Arkusz II Zadanie 40. (1 pkt) W produkcji nawozu fosforowego z trudno rozpuszczalnego w wodzie ortofosforanu(V) wapnia otrzymuje si rozpuszczalny diwodoroortofosforan(V) wapnia. Napisz w formie czsteczkowej równanie tej reakcji. Ca3(PO4)2 + 4H3PO4 ’! 3Ca(H2PO4)2 Informacja do zadania 41. i 42. W silnikach spalinowych  w wysokiej temperaturze  przebiegaj ró|ne reakcje uboczne. Powstajce spaliny w kontakcie z tlenem ulegaj dalszym przemianom. Ze wzgldu na szkodliwo[ produktów, do najwa|niejszych nale| procesy: I. N2(g) + O2(g) 2NO(g) ”Ho = 182,5 kJ 298 K II. 2NO(g) + O2(g) 2NO2(g) ”Ho =  114,1 kJ 298 K Zadanie 41. (2 pkt) Okre[l, jak zmieni si (w ukBadzie zamknitym) ilo[ produktu w stosunku do ilo[ci substratów a) reakcji I, je[li nastpi wzrost temperatury. Ilo[ produktu wzro[nie. b) reakcji II, je[li nastpi wzrost ci[nienia. Ilo[ produktu wzro[nie. Zadanie 42. (2 pkt) Oblicz standardow entalpi reakcji: N2(g) + 2O2(g) 2NO2(g) Obliczenia: N2(g) + O2(g) 2NO(g) ”Ho1 = 182,5 kJ 2NO(g) + O2(g) 2NO2(g) ”Ho2 =  114,1 kJ N2(g) + 2O2(g) 2NO2(g) ”Hº = ”Hº1 + ”Hº2 ”Hº = ”Hº1 + ”Hº2 = 182,5 kJ  114,1 kJ ”Hº = 68,4 kJ Odpowiedz: Standardowa entalpia reakcji wynosi 68,4 kJ. Nr zadania 37 38 39 40 41 42 WypeBnia Maks. liczba pkt 3 1 1 1 2 2 egzaminator! Uzyskana liczba pkt 8 Egzamin maturalny z chemii Arkusz II Zadanie 43. (3 pkt) Chlor mo|na otrzyma w wyniku reakcji kwasu solnego z manganianem(VII) potasu. Produktami tej reakcji, oprócz chloru, s: chlorek manganu(II), chlorek potasu i woda. Napisz w formie czsteczkowej równanie tej reakcji i dobierz w nim wspóBczynniki stechiometryczne metod bilansu elektronowego. Zapisz wzory substancji, które peBni w tej reakcji rol utleniacza i reduktora. Bilans elektronowy: 2 x (-e-) = - 2e- x5 KMnO4 + + HCl Cl2 + KCl MnCl2 + H2O x2 + 5e- Zbilansowane równanie reakcji: 2KMnO4 + 16HCl ’! 5Cl2 + 2MnCl2 + 2KCl + 8H2O Wzór utleniacza: KMnO4 Wzór reduktora: HCl Zadanie 44. (2 pkt) Wodny roztwór siarczanu(VI) sodu poddano elektrolizie z u|yciem elektrod grafitowych. Napisz równania reakcji, które przebiegaBy na elektrodach w czasie opisanego procesu. Równanie reakcji anodowej: 2H2O ’! 4H+ + O2‘! + 4e Równanie reakcji katodowej: 2H2O + 2e ’! 2OH + H2‘! Egzamin maturalny z chemii 9 Arkusz II Informacja do zadania 45. i 46. Poni|ej przedstawiono zale|no[ zawarto[ci wgla (wyra|on w procentach masowych) w alkanach, alkenach i alkinach od liczby atomów wgla w czsteczce. 95,00 A 90,00 B 85,00 C 80,00 75,00 0 1020304050 Liczba atomów C Zadanie 45. (1 pkt) Przyporzdkuj wykresom A, B i C nazwy szeregów homologicznych wymienionych w informacji wstpnej. Wykres A: alkiny Wykres B: alkeny Wykres C: alkany Zadanie 46. (1 pkt) Okre[l, do jakiej warto[ci procentowej zawarto[ci wgla d| krzywe A i C. Odpowiedz uzasadnij obliczeniami. Obliczenia: Krzywe A i C d| do krzywej B odpowiadajcej alkenom. Wzór ogólny szeregu homologicznego alkenów: CnH2n Zawarto[ wgla w alkenach: 12n 12 %C = 100% = 100% H" 86% 12n + 2n 14 Odpowiedz: Krzywe A i C d| do warto[ci 86%. Nr zadania 43.1 43.2 43.3 44 45 46 WypeBnia Maks. liczba pkt 1 1 1 2 1 1 egzaminator! Uzyskana liczba pkt Zawarto[ procentowa C, % 10 Egzamin maturalny z chemii Arkusz II Zadanie 47. (2 pkt) Napisz wzory póBstrukturalne (grupowe) trzech izomerycznych alkinów zawierajcych 5 atomów wgla w czsteczce. Wzór izomeru I: HC C CH2 CH2 CH3 Wzór izomeru II: H3C C C CH2 CH3 Wzór izomeru III: HC C CH CH3 CH3 Zadanie 48. (1 pkt) Okre[l liczb wizaD typu à i typu À midzy atomami wgla w czsteczce zwizku o nastpujcym wzorze: H2C C CH CH2 CH3 Liczba wizaD typu Ã: 4 Liczba wizaD typu À: 2 Zadanie 49. (2 pkt) Poni|ej przedstawiono wzory póBstrukturalne (grupowe) dwóch pochodnych propanu. Podaj wzór póBstrukturalny (grupowy) jednego izomeru ka|dego z tych zwizków. Wzór izomeru: H3C C CH3 H3C CH2 CHO O OH Wzór izomeru: H3C CH2 C O O H3C C O CH3 Egzamin maturalny z chemii 11 Arkusz II Zadanie 50. (2 pkt) Zwizek A, bdcy chloropochodn pewnego alkanu, poddano przemianom, które ilustruje poni|szy schemat. CH3 + CH3COOH + KOH(aq) H3C CH O C A B O st. H2SO4 CH3 a) Podaj nazw systematyczn zwizku A. 2-chloropropan b) Napisz, u|ywajc wzorów póBstrukturalnych (grupowych), równanie reakcji, której ulega zwizek B. CH3 O CH3 st. H2SO4 HC OH + H3C COOH HC O C + H2O CH3 CH3 CH3 Informacja do zadania 51. i 52. W chemii |ywno[ci wa|nymi reakcjami s reakcje fermentacji. Poni|ej przedstawiono schematyczny zapis przebiegu fermentacji alkoholowej i fermentacji mlekowej. fermentacja alkoholowa: C6H12O6 ’! 2C2H5OH + 2CO2 (glukoza) fermentacja mlekowa: C6H12O6 ’! 2CH3CH(OH)COOH (glukoza) (kwas mlekowy) Zadanie 51. (1 pkt) UzupeBnij poni|szy schemat, tak aby przedstawiaB on wzory pary enancjomerów kwasu mlekowego. COOH COOH H OH C HO H C CH3 CH3 Zadanie 52. (2 pkt) Okre[l, czy etanol mo|e wystpowa w formach enancjomerów. Odpowiedz uzasadnij. Nie mo|e, poniewa| w jego czsteczce nie ma asymetrycznego atomu wgla. Nr zadania 47 48 49 50.1 50.2 51 52 WypeBnia Maks. liczba pkt 2 1 2 1 1 1 2 egzaminator! Uzyskana liczba pkt 12 Egzamin maturalny z chemii Arkusz II Zadanie 53. (3 pkt) Opisz, w jaki sposób mo|na do[wiadczalnie sprawdzi obecno[ skrobi w bulwach ziemniaków, majc do dyspozycji wod bromow i wodny roztwór jodku potasu. Podaj opis sBowny wykonania do[wiadczenia oraz obserwacje, dotyczce wykrywania skrobi w bulwach ziemniaków. Opis sBowny wykonania do[wiadczenia: W celu wydzielenia jodu, do roztworu jodku potasu dodajemy wod bromow. Nastpnie otrzymany roztwór nanosimy na kawaBek przekrojonego ziemniaka. Obserwacje: Na powierzchni ziemniaka pojawia si granatowe zabarwienie. Informacja do zadaD 54.  56. Wodorotlenek sodu jest gBównym skBadnikiem preparatów do czyszczenia niedro|nych rur i syfonów. Na etykiecie jednego z takich preparatów znajduje si nastpujce ostrze|enie: Nie stosowa do czyszczenia instalacji aluminiowych. Zadanie 54. (1 pkt) Uzasadnij powy|sze ostrze|enie, zapisujc w formie jonowej równanie reakcji chemicznej, która zaszBaby po zastosowaniu takiego preparatu do czyszczenia instalacji aluminiowej. Pamitaj, |e jednym z produktów reakcji glinu z zasad sodow jest wodór. 2Al + 2Na+ + 2OH + 6H2O ’! 2Na+ + 2[Al(OH)4] + 3H2 Egzamin maturalny z chemii 13 Arkusz II Zadanie 55. (1 pkt) Wodorotlenek sodu w obecno[ci wody reaguje z tBuszczem znajdujcym si w zatkanych rurach. Napisz równanie tej reakcji przyjmujc, |e czsteczki tBuszczu zbudowane s wyBcznie z tristearynianu glicerolu. W zapisie zastosuj póBstrukturalne (grupowe) wzory tristearynianu glicerolu i glicerolu oraz sumaryczne wzory reszt wglowodorowych kwasu organicznego. O H2C OH H2C O C C17H35 O O + + HC OH C C17H35 HC C 3 NaOH 3 O C17H35 NaO O C H2C OH H2C O C17H35 Zadanie 56. (1 pkt) Okre[l, jaka wBa[ciwo[ fizyczna produktów reakcji tBuszczu z zasad sodow jest podstaw opisanej metody udra|niania rur. Produkty reakcji tBuszczu z zasad sodow s zwizkami rozpuszczalnymi w wodzie. Nr zadania 53.1 53.2 54 55 56 WypeBnia Maks. liczba pkt 2 1 1 1 1 egzaminator! Uzyskana liczba pkt 14 Egzamin maturalny z chemii Arkusz II BRUDNOPIS

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
a2 chem rozw
a2 slow rozw
a2 chem
A2 biol rozw
A2 mat rozw
A2 60 rozw
a2 fizyka rozw
a2 biol rozw
a2 fizyka maj 2006 rozw
RozwĂlj ciÄ…Ĺzy

więcej podobnych podstron