��PISMO MIDZYNARODOWEJ FEDERACJI PRZYJACI�A DZIECI
ISSN 1234-8244
Nasz
Nr 1-2/2007
(53 54)
W numerze: PRZEGLD AKTUALNOZCI J�zef Nowak; PROGRAM MIDZYNARODOWEJ FEDERACJI
PRZYJACI�A DZIECI; MFPD, EUROPEJSKI FUNDUSZ SPOAECZNY Sylwester G�ral;
PREZENTACJA CZAONK�W MFPD Jadwiga BiDczycka, WiesBaw KoBak, Bohdan Tracewski,
Irena Malanowska; WYWIAD Z POTRZEBY SERCA Philip Bittner
2007 r.
Przegld aktualno[ci
rzej. Wstyd przed r�wie[nikami wyg�rowane wymagania
Regionalne wybory do zarzd�w TPD
nauczycieli fatalne warunki w szkole tak uczniowie tBuma-
na lata 2007 2010
cz masow rezygnacj z lekcji wychowania fizycznego. Okazuje
Na przeBomie marca i kwietnia 2007 roku we wszystkich re-
si, |e w szkoBach podstawowych jest najlepiej, w gimnazjum za-
gionach kraju odbyBy si zebrania sprawozdawczo-wyborcze dzia-
czyna si ju| masowe unikanie lekcji WF, za[ w szkoBach ponad-
Baczy TPD, podczas kt�rych dokonano oceny dziaBalno[ci w la-
gimnazjalnych wystpuje du|a absencja na tych lekcjach.
tach 2003 2006 oraz wytyczono kierunki dziaBaD TPD na lata
Pracownicy Instytutu Matki i Dziecka informuj, |e prawie 50%
2007 2010. Podczas tych zebraD wybrano delegat�w na Krajo-
uczni�w zgBasza si do szkolnych gabinet�w lekarskich po zwol-
wy Zjazd TPD, kt�ry odbdzie si w dniach 18 19 maja (pitek
nienie z wiczeD. Z lekcji wychowania fizycznego zwalniaj swe
sobota) 2007 roku.
dzieci tak|e sami rodzice.
Autorki artykuBu pisz, |e pierwsz przyczyn unikania tych
GB�wne kierunki pracy TPD na Mazowszu
zaj jest wstyd spowodowany wygldem, ale tak|e niespraw-
31 marca br. odbyBo si zebranie sprawozdawczo-wyborcze
no[ci. Problemem jest te| to, |e w wikszo[ci szk�B nie rozB-
Mazowieckiego OddziaBu Wojew�dzkiego TPD, na kt�rym przyjto
cza si zaj chBopc�w i dziewczt, kt�re wstydz si wiczy
nastpujce kierunki pracy Towarzystwa na lata 2007 2010:
przy chBopakach. Ponadto w wielu szkoBach zajcia prowadzo-
udzielanie pomocy dzieciom ulicy, ubogim, osieroconym,
ne s z du| grup dzieci, nawet do 60. w maBych salkach lub
przewlekle chorym i kalekim,
na korytarzach.
prowadzenie dziaBalno[ci profilaktyczno-wychowawczej,
opiekuDczej i rehabilitacyjnej,
Wystawa prac plastycznych dzieci
organizowanie czasu wolnego dzieci i mBodzie|y, wypoczyn-
niepeBnosprawnych
ku w czasie ferii,
Wychowankowie Specjalnego O[rodka Szkolno-Wychowaw-
rozwijanie samorzdno[ci i parlamentaryzmu dziecicego,
czo-Rehabilitacyjnego TPD Helen�w w Warszawie, uczestniczy-
udzielanie pomocy rodzicom w opiece nad dziemi,
przeciwdziaBanie sieroctwu spoBecznemu; dziaBalno[ ad- li w pracach plastycznych pod tytuBem Budzimy wiosn . Dzi-
ki Fundacji Polskich Kawaler�w MaltaDskich Pomoc MaltaDska ,
opcyjna,
wystawa prac plastycznych dzieci niepeBnosprawnych zorganizo-
organizowanie doskonalenia zawodowego pracownik�w i
wana zostaBa w marcu br. w pomieszczeniach tej fundacji przy ul.
wolontariuszy,
Bagatela 10 w Warszawie. CieszyBa si du|ym zainteresowaniem
prowadzenie dziaBalno[ci wydawniczej,
tworzenie nowych k�B TPD oraz oddziaB�w gminnych, dziel- mieszkaDc�w Warszawy.
nicowych i powiatowych,
usprawnianie dziaBalno[ci finansowej.
Szkolenie rzecznik�w praw dziecka TPD
W styczniu 2007 roku Zarzd GB�wny TPD we wsp�Bfinanso-
Programy naprawcze dla uczni�w
waniu z PHARE rozpoczB realizacj og�lnopolskiego programu
W wyniku lustracji szk�B przeprowadzonych w Polsce przez
Rzecznictwo i monitoring praw dziecka w 30 powiatach na tere-
3-osobowe zespoBy: przedstawicieli kuratori�w o[wiaty, policji i
nie Polski . Uczestnikami programu s spoBeczni rzecznicy praw
wojewod�w (zgodnie z decyzj ministra edukacji Romana Gierty-
dziecka wytypowani przez Zarzdy Regionalne i Okrgowe TPD.
cha) na dyrektor�w szk�B nakBadany jest obowizek tworzenia pro-
Odbywaj oni cykl szkoleD z zakresu: metodyki pracy rzecznika,
gram�w naprawczych dla ich uczni�w. Ze strony tr�jek pytania
podstaw prawa, umiejtno[ci komunikacyjnych, negocjacyjnych
kierowane do dzieci i mBodzie|y dotyczyBy palenia papieros�w, pi-
i mediacyjnych, wykorzystywanych przez rzecznik�w w pracy z
cia alkoholu, brania narkotyk�w, udziaBu w b�jkach, itp. Dyrektorzy
rodzin. Do zadaD rzecznika nale|y pomoc dziecku w rozwizy-
szk�B r�|nie przyjmuj zalecenie tworzenia tych program�w.
waniu jego problem�w, praca z rodzin dziecka i jego najbli|szym
otoczeniem.
Nowelizacja ustawy
Sejm RP, przyjmujc poprawk Senatu, zdecydowaB o wpro-
Koncert charytatywny
wadzeniu mundurk�w szkolnych. Takie same stroje szkolne bd
31 marca 2007 roku odbyB si w Sali Kongresowej w Warszawie
musieli nosi uczniowie szk�B podstawowych i gimnazj�w. O tym,
koncert charytatywny zorganizowany przez Zarzd OddziaBu Mazo-
czy taki obowizek bdzie dotyczyB szk�B ponadgimnazjalnych zde-
wieckiego TPD na rzecz podopiecznych tej organizacji. Obecni na
cyduj dyrektorzy szk�B wsp�lnie z rodzicami.
koncercie przedstawiciele organizacji i przedsibiorstw sponsorujcy
Zdecydowano jednocze[nie, |e szkoBy bd mogBy wybra do
dziaBalno[ plac�wek TPD na Mazowszu obejrzeli widowisko pt.
trzech podrcznik�w dla ka|dego przedmiotu. Ograniczanie liczby
Skrzypek na dachu . Kolejna grupa sponsor�w zostaBa uhonoro-
podrcznik�w bdzie wprowadzane stopniowo. Od roku szkolnego
wana TPD-owskimi odznakami Przyjaciel Dziecka .
2007/08 dotyczy to bdzie klas I i IV szk�B podstawowych oraz
Prezes ZG TPD, WiesBaw KoBak, dzikujc sponsorom za po-
od klasy I pozostaBych typ�w szk�B. W pozostaBych klasach bdzie
moc w sprawowaniu opieki nad dziemi, m�wiB o wielu niezaspo-
dziaBaB dotychczasowy system do zakoDczenia ksztaBcenia.
kojonych jeszcze potrzebach dzieci i apelowaB o dalsz pomoc.
TPD na Mazowszu prowadzi ponad 100 plac�wek opiekuDczych,
Absencja uczni�w na lekcjach WF
profilaktyczno-wychowawczych, rehabilitacyjnych i innych dla po-
Olga Sobolewska i Marcelina Szumer wskazaBy w artykule
nad 4 tys. dzieci.
Grzanie Bawek (Metro, 22.03.O7), |e z przeprowadzonych ba-
daD wynika, i| z aktywno[ci fizyczn nastolatk�w jest coraz go-
J�zef Nowak
Nasz Animator
Midzynarodowa Federacja Przyjaci�B Dzieci (MFPD)
PROGRAM DZIAAANIA
MIDZYNARODOWEJ FEDERACJI
PRZYJACI�A DZIECI
(Projekt)
GB�wnym celem Federacji jest podejmowanie dziaBaD na rzecz " Upowszechnianie (przez pras, internet i inne media) w kra-
ochrony interes�w dzieci gorszych szans na forum midzynarodo- jach czBonk�w Federacji i w samych organizacjach wcho-
wym. W ka|dym kraju s bowiem dzieci biedne, zaniedbane wy- dzcych w skBad Federacji informacji o mo|liwych formach
chowawczo, spdzajce wikszo[ czasu na ulicy, co stwarza za- wsp�Bpracy.
gro|enie alkoholizmem, narkomani, przestpczo[ci i wyklucze- " Upowszechnianie informacji o efektach tej wsp�Bpracy.
niem spoBecznym.
MFPD jest platform wsp�Bpracy midzy organizacjami dzia- Promowanie i upowszechnianie w[r�d mBodzie|y z r�|nych
Bajcymi w r�|nych krajach, kt�ra umo|liwi prezentowanie rapor- kraj�w [wiadomo[ci interkulturowej i wiedzy o r�|nych kultu-
t�w i postulat�w na forum midzynarodowym, co pozwoli na wy- rach, grupach etnicznych, religijnych i spoBecznych, edukacja
pracowanie bardziej efektywnych mo|liwo[ci udzielania pomo- midzykulturowa.
cy dzieciom. " Organizacja dwustronnych, tr�jstronnych i wielostronnych
spotkaD grup mBodzie|y z r�|nych kraj�w (nale|cych i nie-
Celami dziaBalno[ci Midzynarodowej Federacji Przyjaci�B nale|cych do Unii Europejskiej.
Dzieci s przede wszystkim: " Wspieranie i pomoc w organizacji podejmowanych przez mBo-
1. Promowanie i rozwijanie wsp�Bpracy pomidzy organizacjami dzie| z r�|nych kraj�w wsp�lnych przedsiwzi.
pozarzdowymi dziaBajcymi na rzecz dzieci i mBodzie|y. " Organizacja imprez, kt�re bd sBu|y prezentacji poszczeg�l-
2. Promowanie i upowszechnianie w[r�d mBodzie|y z r�|nych nych kraj�w, z kt�rych pochodz uczestnicy (muzyka, kultura
kraj�w [wiadomo[ci interkulturowej i wiedzy o r�|nych kultu- i sztuka).
rach, grupach etnicznych, religijnych i spoBecznych, edukacja " Organizacja midzynarodowych festiwali i konkurs�w.
midzykulturowa. " Organizacja r�|norodnych form wypoczynku, w kt�rych bd
3. Promowanie i upowszechnianie wiedzy o spoBeczeDstwie oby- bra udziaB dzieci i mBodzie| z r�|nych kraj�w.
watelskim, komunikacji spoBecznej, pracy instytucji midzyna- " Upowszechnianie (przez pras, internet i inne media) w krajach
rodowych, marketingu spoBecznym w[r�d dziaBaczy organiza- czBonk�w Federacji i w samych organizacjach wchodzcych w
cji pozarzdowych i mBodzie|y z takich kraj�w jak: Ukraina, Bia- skBad Federacji informacji o imprezach organizowanych przez
Boru[ i Rosja (obw�d kaliningradzki). Federacj i poszczeg�lne organizacje wchodzce w jej skBad.
4. Promowanie zdrowego stylu |ycia i uprawiania sportu przez " Zachcanie dzieci i mBodzie|y do nauki jzyk�w obcych.
dzieci i mBodzie|.
5. Promowanie i organizowanie r�|norodnych form podnoszenia Promowanie zdrowego stylu |ycia i uprawiania sportu przez
wiedzy i kwalifikacji dzieci i mBodzie|y poza granicami swych dzieci i mBodzie|.
kraj�w (nauka szkoBach i uczelniach zagranicznych, udziaB w " Organizacja lokalnych, krajowych i midzynarodowych imprez
midzynarodowych konferencjach, seminariach, warsztatach, sportowych dla dzieci i mBodzie|y.
kursach i innych formach ksztaBcenia). " Organizowanie miejsc przystosowanych do uprawiania spor-
6. UBatwianie awansu spoBecznego i kulturowego mBodzie|y gor- tu oraz zabaw na [wie|ym powietrzu dla dzieci i mBodzie|y.
szych szans z kraj�w, w kt�rych dziaBaj organizacje zrzeszo- " Organizowanie wyjazd�w promujcych czynny udziaB w roz-
ne w Federacji oraz Ukrainy, BiaBorusi, obwodu kaliningradz- grywkach, zawodach i zajciach sportowych.
kiego, w tym dzieci i mBodzie|y pochodzenia polskiego miesz- " Upowszechnianie (przez pras, internet i inne media) w kra-
kajcej w krajach Europy Zrodkowej i Wschodniej. jach czBonk�w Federacji i w samych organizacjach wchodz-
7. Promowanie i rozw�j wsp�Bpracy transgranicznej (pomidzy cych w skBad Federacji informacji na temat zdrowego stylu |y-
mBodymi ludzmi z region�w ssiadujcych z granicami pomi- cia, imprez sportowych organizowanych lub wsp�Borganizo-
dzy starymi i nowymi krajami Unii Europejskiej oraz BuBgari) i wanych przez Federacj.
wsp�Bpracy wyszehradzkiej.
Promowanie i organizowanie r�|norodnych form podnosze-
SPOSOBY OSIGANIA ZAAO{ONYCH CEL�W nia wiedzy i kwalifikacji dzieci i mBodzie|y poza granicami swych
kraj�w (nauka szkoBach i uczelniach zagranicznych, udziaB w
Promowanie i rozwijanie wsp�Bpracy pomidzy organiza- midzynarodowych konferencjach, seminariach, warsztatach,
cjami pozarzdowymi dziaBajcymi na rzecz dzieci i mBodzie|y. kursach i innych formach ksztaBcenia).
" Organizacja wizyt studyjnych, seminari�w, konferencji, szko- " Upowszechnianie (przez pras, internet i inne media) w kra-
leD. jach czBonk�w Federacji i w samych organizacjach wchodz-
Nasz Animator
Midzynarodowa Federacja Przyjaci�B Dzieci (MFPD)
cych w skBad Federacji informacji o mo|liwo[ciach ksztaBce- midzy starymi i nowymi krajami Unii Europejskiej oraz BuBga-
nia za granic. ri) i wsp�Bpracy wyszehradzkiej .
" Wspieranie i udziaB w organizacji r�|nych form ksztaBcenia za " Nawizywanie kontakt�w i wspieranie wsp�lnych dziaBaD pomi-
granic. dzy mBodymi ludzmi z region�w ssiadujcych z granicami pomi-
" Organizowanie konferencji, seminari�w, wyjazd�w studyjnych, dzy starymi i nowymi krajami Unii Europejskiej oraz BuBgari.
sta|y, warsztat�w, kurs�w i innych form zdobywania i podno- " Nawizywanie kontakt�w i wspieranie wsp�lnych dziaBaD po-
szenia wiedzy. midzy mBodymi ludzmi z paDstw nale|cych do tzw. Grupy
Wyszehradzkiej (Czech, Polski, Wgier oraz SBowacji).
UBatwianie awansu spoBecznego i kulturowego mBodzie|y " Upowszechnianie (przez pras, internet i inne media) w krajach
gorszych szans z kraj�w, w kt�rych dziaBaj organizacje zrze- czBonk�w Federacji i w samych organizacjach wchodzcych w
szone w Federacji oraz Ukrainy, BiaBorusi, obwodu kaliningradz- skBad Federacji, informacji o mo|liwo[ciach wsp�Bpracy oraz
kiego, w tym dzieci i mBodzie|y pochodzenia polskiego, miesz- podejmowanych w jej ramach dziaBaniach i ich efektach.
kajcej w krajach Europy Zrodkowej i Wschodniej.
" Organizacja r�|nych form wypoczynku (kolonie, obozy, wy- Wy|ej wymienione dziaBania bd realizowane ze [rodk�w po-
cieczki i inne) z programem obejmujcym poznawanie kultury, chodzcych z:
historii i jzyk�w kraj�w, w kt�rych bd si one odbywa. " funduszy wBasnych organizacji wchodzcych w skBad Federa-
" Promowanie tw�rczo[ci artystycznej, w tym midzy innymi: cji,
organizacja przedstawieD, konkurs�w, dziaBaD prezentujcych " funduszy uzyskanych od wBadz samorzdowych i paDstwo-
kultur i sztuk kraju pochodzenia dzieci i mBodzie|y. wych,
" Organizacja kurs�w, szkoleD, warsztat�w i innych form pod- " funduszy Unii Europejskiej,
noszenia poziomu edukacji i pogBbiania posiadanych oraz na- " darowizn od os�b fizycznych i prawnych,
bywania nowych umiejtno[ci. " innych funduszy pozyskiwanych w ramach projekt�w i progra-
m�w krajowych i midzynarodowych.
Promowanie i rozw�j wsp�Bpracy transgranicznej (pomi-
dzy mBodymi ludzmi z region�w ssiadujcych z granicami po- OpracowaB Sylwester G�ral
FORUM Przyjaci�B Dzi i
MAMO! TATO! J tem! Widz, my[l, czuj!
W 2007 r. Midzynarodowa Federacja Przyjaci�B Dzieci (w tym: imprez: happeningi, festyny, koncerty wypeBniajce tre[ci gB�wne
Krajowy Komitet Wychowania Resocjalizujcego, Towarzystwo hasBo: Mamo! Tato! Jestem! Widz, my[l, czuj!
Przyjaci�B Dzieci, Polskie Stowarzyszenie im. Janusza Korczaka) Szczeg�lne zadanie w tegorocznym FORUM zostaBo powie-
zorganizuje w Warszawie FORUM Przyjaci�B Dzieci. rzone rzecznikom praw dziecka TPD powoBanym w 30 powiatach
Celem FORUM jest przypomnienie spoBeczeDstwu, |e najlep- Polski. Dla nich bdzie to czas wzmo|onej edukacji, monitoringu,
szym miejscem dla rozwoju i wychowania dzieci jest ich wBasna spotkaD z rodzicami i dziemi. Nale|y si spodziewa, |e FORUM
rodzina; rodzicom, |e ich dzieci zbyt czsto s samotne we wBas- dostarczy aktualnej wiedzy na temat potrzeb i problem�w dziecka
nym domu w[r�d najbli|szych; instytucjom publicznym: rzdo- oraz mo|liwo[ci ich zaspokajania i rozwizywania w warunkach
wym i samorzdowym, |e nale|y jeszcze wiele zrobi, aby dzieci [rodowiskowych, materialnych, kulturowych, w jakich wzrasta i
wychowywaBy si w rodzinach wBasnych. wychowuje si dziecko; przyczyni si do upowszechnienia praw
Do udziaBu w FORUM zostan zaproszeni przedstawiciele na- dziecka; pozwoli uczestnikom zapozna si z propozycjami do-
uki, organizacji pozarzdowych, rzecznik�w: praw dziecka oraz brych praktyk , w szczeg�lno[ci z tepedowskim systemem pomo-
praw obywatelskich, urzd�w centralnych i samorzdowych zaj- cy [rodowiskowej; przyczyni si do lepszego zrozumienia i wsp�B-
mujcych si edukacj, pomoc spoBeczn, wymiarem sprawied- pracy pomidzy podmiotami zajmujcymi si dziemi.
liwo[ci oraz bezpieczeDstwem publicznym.
Program FORUM przewiduje:
Sesj seminaryjn: Szcz[liwe i zagro|one dzieciDstwo . ZgBoszenia do udziaBu w FORUM Przyjaci�B Dzieci mo|na prze-
Sesj prezentacji: Ratunek dla zagro|onego dzieciDstwa . syBa na adres:
Sesj panelow: (& )Dzieci nie s dopiero, dzieci ju| s ludz- Towarzystwo Przyjaci�B Dzieci, Zarzd GB�wny, 00-325 War-
mi . szawa, ul. Krakowskie Przedmie[cie 6, fax: 022 826 27 68; e-mail:
W czasie trwania FORUM w caBym kraju odbdzie si cykl tpd-zg@tpdzg.org.pl
Nr 1 / 007
Midzynarodowa Federacja Przyjaci�B Dzieci (MFPD)
Prezentacja czBonk�w Midzynarodowej Federacji Przyjaci�B Dzieci *
*
Towarzystwo Przyjaci�B Dzieci
Towarzystwo Przyjaci�B Dzieci (TPD) jest og�lnopolskim, po- 4. plac�wki wa|ne dla zdrowia dzieci: prewentoria, sanato-
zarzdowym stowarzyszeniem prowadzcym dziaBalno[ po|ytku ria, punkty sanitarne na wsi, poradnie higieniczno-wychowawcze,
publicznego na rzecz dzieci. DziaBa od 88 lat. Przychodni Przeciwgruzlicz dla Dzieci i MBodzie|y w Aodzi;
W cigu dotychczasowej dziaBalno[ci ofiarnie i mdrze sBu|y- 5. dla dzieci w wieku szkolnym: szkoBy [wieckie, zielone klasy ,
Bo dzieciom przede wszystkim wymagajcym ratunku i pomo- bursy, internaty, [wietlice dworcowe, domy wczas�w dziecicych;
cy. WalczyBo o dobro dzieci: powracajcych z zesBania i oboz�w 6. plac�wki i formy dziaBalno[ci sBu|ce organizacji czasu wolne-
koncentracyjnych, osieroconych i zagro|onych sieroctwem, |yj- go dzieci i mBodzie|y np.: [wietlice, samorzdy dziecico-mBodzie|o-
cych w skrajnej ndzy i poni|eniu, gBodnych, |ebrzcych, bezdom- we, [rodowiskowe ogniska wychowawcze (w tym socjoterapeutycz-
nych, nie[lubnych, wykorzystywanych, zaniedbanych edukacyjnie ne i integracyjne) ratujce dzieciom rodzin naturaln, zapewniajc
i wychowawczo, maltretowanych fizycznie i psychicznie, sprawia- im powodzenie w nauce i w |yciu; place zabaw, ogr�dki jordanowskie,
jcych trudno[ci wychowawcze, wykolejonych, zagro|onych uza- wypo|yczalnie sprztu sportowego, turystycznego, biblioteki (w tym
le|nieniami i uzale|nionych (od alkoholu, narkotyk�w i nikotyny), ruchome), amatorskie i profesjonalne teatry kukieBkowe;
o zBym stanie zdrowia i niepeBnosprawnych. 7. do|ywianie dzieci, walk o wprowadzenie posiBku dla
Towarzystwo pomagaBo rodzicom, wBadzom samorzdowym wszystkich dzieci w plac�wkach edukacyjnych, pomoc material-
i paDstwowym w wypeBnianiu ich obowizk�w wobec dzieci. Po- n dzieciom z rodzin najubo|szych, o[wiat zdrowotn w[r�d dzie-
siada w tej dziaBalno[ci liczcy si dorobek. Wypracowywany on ci, mBodzie|y oraz ich rodzic�w i wychowawc�w, zajcia z zakre-
byB przez Robotnicze Towarzystwo Przyjaci�B Dzieci (od 1919 r.), su kultury fizycznej, sportu i turystyki;
ChBopskie Towarzystwo Przyjaci�B Dzieci (od 1949 r.) i po ich zjed- 8. dziaBalno[ sBu|c przeciwdziaBaniu wypadkowo[ci dzie-
noczeniu przez TPD (od 1949 r.). Towarzystwo staBo si organi- ci w ruchu drogowym;
zacj znana i cenion w kraju a tak|e zagranic. Nale|y do stowa- 9. dziaBalno[ w zakresie podnoszenia poziomu kultury peda-
rzyszeD o najdBu|szym sta|u w Polsce. gogicznej rodzic�w i spoBeczeDstwa.
Towarzystwo byBo i jest ordownikiem wszechstronnego roz- Towarzystwo podejmowaBo si te| nowatorskich form dziaBal-
woju dzieci, wychowania ich na ludzi wra|liwych na krzywd i nie- no[ci. Mo|na do nich m.in. zaliczy:
sprawiedliwo[ spoBeczn, uspoBecznionych, gospodarnych, pra- Ogniska przedszkolne. Plac�wki te (organizowane gB�wnie na
cowitych, tolerancyjnych, dobrze przygotowanych do |ycia w ro- wsi) wyr�wnywaBy braki w rozwoju i wychowaniu dzieci, przygo-
dzinie i demokratycznym spoBeczeDstwie. Swoje dotychczasowe towywaBy je do szkoBy, dawaBy im szans powodzenia w nauce. Z
osignicia Towarzystwo zawdzicza przede wszystkim swym czasem przejBa je O[wiata. StaBy si inspiracj dla systemowego
czBonkom, dziaBaczom (w tym wysokiej klasy specjalistom), oso- przygotowywania wszystkich sze[ciolatk�w do szkoBy;
bom bez reszty oddanym sprawom dzieci, kt�rych BczyB, inspi- Zainicjowanie i rozwijanie w spos�b profesjonalny i komplek-
rowaB i mobilizowaB wsp�lny cel dobro dzieci. Poza tym tak|e sowy rodzinnych form opieki i wychowania dla dzieci osieroco-
temu, |e to co robiBo, odpowiadaBo zawsze naj|ywotniejszym po- nych: rodzin adopcyjnych, zastpczych (okresowych na czas
trzebom dzieci. uregulowania sytuacji prawnej dziecka, spokrewnionych, obcych
Towarzystwo ma sw�j znaczcy wsp�BudziaB w rozwoju i terapeutycznych dla dzieci przewlekle chorych i niepeBnospraw-
rzecznictwa spraw i praw dziecka, w budzeniu powszechnej nych) oraz rodzinnych dom�w dziecka.
wra|liwo[ci na jego zagro|enia, krzywdy i potrzeby. HasBo To- Stworzenie koncepcji i zorganizowanie, dla realizacji tego zada-
warzystwa Wszystkie dzieci s nasze , spopularyzowane z oka- nia, sieci specjalistycznych plac�wek: o[rodk�w adopcyjno-opie-
zji Midzynarodowego Dnia Dziecka (Zwita Dziecka), kt�rego kuDczych TPD oraz Krajowego O[rodka Adopcyjno-OpiekuDczego
byBo przez wiele lat gB�wnym inicjatorem i organizatorem, ju| na (m.in. dla wspierania dziaBalno[ci O[rodk�w terenowych oraz or-
trwaBe zago[ciBo w spoBecznej [wiadomo[ci. Korzystaj na tym ganizacji adopcji zagranicznych dla dzieci, kt�re nie maj szans na
dzieci. W ostatnim okresie ro[nie liczba rzecznik�w praw dzie- pozyskanie rodziny przybranej w kraju ze wzgldu na stan swego
cka TPD i dziecicych spraw, czsto tych najtrudniejszych, przez zdrowia lub kalectwa) wraz z Bankiem Informacji o Dzieciach Za-
nich zaBatwionych. kwalifikowanych do Rodzin Przybranych. Aktualnie cz[ O[rod-
W cigu minionych dziesicioleci Towarzystwo m.in. organi- k�w adopcyjno-opiekuDczych TPD przejBy wBadze publiczne i je
zowaBo i prowadziBo: nadal prowadz (wraz z Bankiem). O[rodki s obecnie prowadzo-
1. domy dziecka dla dzieci osieroconych i zagro|onych siero- ne tak|e przez inne stowarzyszenia i instytucje. Z inicjatywy Towa-
ctwem spoBecznym (bezpo[rednio po latach niewoli i dw�ch woj- rzystwa (k�B i Komitetu ZG TPD im. K. Je|ewskiego) zorganizowa-
nach [wiatowych); no w Polsce pierwsze Wioski Dziecice .
2. wakacyjny wypoczynek dla dzieci (p�Bkolonie, kolonie, obo- Wypracowanie koncepcji kolonii zdrowotnych (w tym tak|e in-
zy, biwaki, maBe formy wczas�w w miejscu zamieszkania, dzieciD- tegracyjnych) dla dzieci przewlekle chorych i niepeBnosprawnych.
ce wiejskie dla maluch�w w okresach pilnych prac polowych, Przez wiele lat Towarzystwo speBniaBo wiodc rol w ich organi-
o[rodki wycieczkowe dla dzieci ze wsi w atrakcyjnych pod wzgl- zacji i upowszechnianiu na terenie kraju. Aktualnie s ju| prowa-
dem turystycznym miastach); dzone przez wielu innych organizator�w.
3. dla maBych dzieci: kuchnie mleczne, punkty opieki nad mat- Wypracowanie caBo[ciowej koncepcji opieki i wychowania dzie-
k i dzieckiem na wsi, [rodowiskowe punkty opieki, |Bobki, przed- ci w [rodowisku zamieszkania, kt�ra obejmuje: integracj poczynaD
szkola spoBeczne; w zakresie zdrowia i wychowania dzieci od najwcze[niejszego okre-
Nasz Animator
Midzynarodowa Federacja Przyjaci�B Dzieci (MFPD)
Prezentacja czBonk�w Midzynarodowej Federacji Przyjaci�B Dzieci *
*
su ich |ycia poczynajc (niemowlcego), stworzenie dzieciom od- pewni dziecku wBa[ciwy rozw�j fizyczny i psychiczny. W zwiz-
powiednich warunk�w dla edukacji i po|ytecznego spdzania cza- ku z tym Towarzystwo:
su wolnego, wspierania rodziny w speBnianiu jej funkcji opiekuDczo- 1. walczyBo przez wiele lat o rozpoczcie przygotowywania
wychowawczych, organizacj |ycia spoBecznego dzieci, mBodzie|y i przyszBych rodzic�w ju| od dziecka poprzez wprowadzenie do
dorosBych sprzyjajc budowie w miejscu zamieszkania przyjazne- szk�B przedmiotu przygotowanie do |ycia w rodzinie ;
go dzieciom spoBecznego [rodowiska wychowawczego, w kt�rym 2. w okresie midzywojennym w Poradni Higieniczno-Wycho-
funkcjonuje wsp�Bodpowiedzialno[ mieszkaDc�w za dzieci swej wawczej na {oliborzu w Warszawie wprowadziBo dla rodzic�w r�w-
wsi, a w mie[cie swego podw�rka lub osiedla. nocze[nie doradztwo z zakresu zdrowia i wychowania dzieci od po-
Zapocztkowanie spoBecznej samopomocowej dziaBalno[ci na cztku wieku niemowlcego poczynajc (bo w tym okresie zakBa-
rzecz dzieci przewlekle chorych i niepeBnosprawnych. Pocztek tym da si fundament przyszBego rozwoju ); po wojnie, eksperymen-
spoBecznym ruchom TPD dali rodzice dzieci upo[ledzonych umysBo- talnie, na tych samych zasadach w niekt�rych plac�wkach pub-
wo (1963 r.). W oparciu o ich do[wiadczenia zaczBy rozwija si licznej sBu|by zdrowia dla dzieci (w poradniach D ) uruchomiBo
ruchy spoBeczne rodzic�w posiadajcych dzieci przewlekle chore i o dla rodzic�w doradztwo pedagogiczne;
innych niepeBnosprawno[ciach (m.in.: z cukrzyc, niepeBnosprawne 3. wypracowaBo koncepcj i wprowadziBo w |ycie spoBecz-
ruchowo, wymagajce diety bezglutenowej, z chorobami nowotwo- n opiek indywidualn nad dziemi z rodzin niewydolnych pod
rowymi, wrodzonymi wadami serca, padaczk, z wrodzon Bamli- wzgldem opiekuDczym i wychowawczym (zaprzyjazniony z ro-
wo[ci ko[ci, z rozszczepem wargi i podniebienia). dzin opiekun indywidualny TPD pomaga jej rozwizywa proble-
W wyniku swej dziaBalno[ci (rzeczniczej i bezpo[redniej, pio- my bytowe, zdrowotne, wychowawcze i inne);
nierskiej, wielostronnej pracy z dzieckiem i ich rodzicami) te spo- 4. zainicjowaBo organizacj wczas�w rodzinnych z pedago-
Beczne ruchy rodzic�w osignBy ju| bardzo wiele. Przede wszyst- giem , z kt�rych korzystaBy rodziny majce problemy wychowaw-
kim rodzice ci uwierzyli, |e wsp�lnym wysiBkiem mog rozwizy- cze ze swoimi dziemi;
wa problemy swych dzieci. Ukazali wBadzom, profesjonalistom 5. stworzyBo koncepcj poradni spoBeczno-wychowawczych i w
ze specjalistycznych plac�wek rzeczywist skal potrzeb i proble- wielu miastach na terenie kraju zorganizowaBo je; plac�wki te poma-
m�w ich dzieci i swych rodzin. W du|ej mierze dziki nim ich prze- gaBy rodzicom, nauczycielom w ustalaniu przyczyn wystpowania u
wlekle chore i niepeBnosprawne dzieci s coraz lepiej leczone i re- dzieci trudno[ci wychowawczych i niepowodzeD w nauce oraz spo-
habilitowane, spotykaj si z coraz powszechniejszym zrozumie- sob�w zapobiegania im; prowadziBy z dzieckiem zajcia wyr�wnaw-
niem, akceptacj, |yczliwo[ci i pomoc ze strony wBadz, spoBe- cze, reedukacyjne i resocjalizacyjne; wspieraBy rodzin w jej pracy z
czeDstwa oraz sponsor�w, s integrowane ze swymi sprawnymi, dzieckiem; wypracowywaBy i upowszechniBy techniki reedukacyjne dla
zdrowymi r�wie[nikami, ucz si, uczestnicz w sporcie, kulturze i dzieci dyslektycznych i dysgraficznych; poradnie zostaBy przejte przez
wypoczynku, maj takie same prawa jak dzieci sprawne oraz swoje wBadze paDstwowe i aktualnie s w zmodyfikowanej formie prowa-
miejsce w spoBeczeDstwie. Rodzice dla swych przewlekle chorych dzone w ramach publicznego systemu opieki i wychowania;
i niepeBnosprawnych dzieci inicjuj, organizuj i prowadz m.in.: 6. wystosowaBo, na swym XIV Krajowym Zjezdzie w 2003 r.
szkoBy |ycia, dzienne o[rodki rehabilitacyjne, o[rodki wczesnej in- List otwarty do wszystkich zainteresowanych sprawami dzie-
terwencji, warsztaty terapii zajciowej, kolonie zdrowotne, turnusy ci, rodziny i |ycia spoBecznego , w kt�rym m.in. upominaBo si o
rehabilitacyjne (dla dzieci z rodzicami), olimpiady specjalne, od- wprowadzenie powszechnych, profesjonalnych form systematycz-
dziaBy przedszkolne (dla dzieci na diecie bezglutenowej). nej edukacji przyszBych i aktualnych rodzic�w tak|e przez media
Dorobek najstarszej, centralnej plac�wki Towarzystwa O[rod- publiczne i niepubliczne.
ka Helen�w : w okresie midzywojennym wprowadziB nowego du- 7. Towarzystwo stworzyBo na terenie kraju rozbudowan struk-
cha do zakBadowego wychowania dzieci w Polsce peBn ciepBa tur organizacyjn. Aktualnie w 3 tys. k�B zrzesza 150 tys. czBon-
rodzinn atmosfer , bdc mocnym fundamentem (do dzi[) ca- k�w. Ma swoje oddziaBy na szczeblach gminnych, miejskich, po-
Bego procesu edukacji i wychowania dzieci. Po wojnie wypracowaB wiatowych i wojew�dzkich. Ogniwa Towarzystwa s o[rodka-
skuteczne metody pracy z dziemi znerwicowanymi, sprawiajcymi mi inicjatyw spoBecznych sBu|cych dzieciom, a r�wnocze[nie
trudno[ci wychowawcze a tak|e dyslektycznymi i dysgraficznymi, sw samorzdn i samopomocow dziaBalno[ci wnosz tw�r-
kt�re ze wzgldu na stan zaburzeD oraz niekorzystne warunki rodzin- czy wkBad w budow spoBeczeDstwa obywatelskiego, demokra-
ne nie mogBy by reedukowane w systemie otwartym. Jako pierw- tycznego w naszym kraju.
szy w kraju uruchomiB pionierski dziaB wieloprofilowego usprawnia- Uchwalone na XIV Zjezdzie TPD dokumenty statut oraz pro-
nia dzieci z m�zgowym pora|eniem dziecicym, staB si plac�wk gram dziaBalno[ci na now kadencj dostosowaBy Towarzystwo
integracyjn. Na terenie O[rodka zostaBa zorganizowana pierwsza w do ustrojowych przemian w kraju, wymog�w i mo|liwo[ci, jakie
kraju integracyjna kolonia zdrowotna, tu te| odbyB si pierwszy eks- wynikaj z ustawy o dziaBalno[ci po|ytku publicznego i wolonta-
perymentalny turnus rehabilitacyjny dla rodzic�w z dziemi upo[le- riacie, a tak|e z wej[cia Polski do Unii Europejskiej.
dzonymi umysBowo. Aktualnie O[rodek przeksztaBciB si w nowo- Mo|na mie nadziej, |e Towarzystwo zahartowane w dotych-
czesne Centrum Rehabilitacji Opieki i Edukacji TPD. czasowej, wieloletniej dziaBalno[ci, dziki zdobytemu do[wiadcze-
W cigu 85 lat dziaBalno[ci Towarzystwo uratowaBo, objBo niu, zaanga|owaniu swych czBonk�w , dziaBaczy i sponsor�w, roz-
swym oddziaBywaniem olbrzymi liczb dzieci, przede wszystkim wojowi prawidBowej wsp�Bpracy z wBadzami publicznymi oraz in-
dzieci gorszych szans . Wakacyjnym wypoczynkiem ju| miliony, nymi stowarzyszeniami i instytucjami (w tym mediami) bdzie na-
pozostaBymi formami setki i dziesitki tysicy dzieci. dal mdrze, po nowatorsku i skutecznie sBu|y dzieciom, a przede
Towarzystwo zawsze staBo na stanowisku, |e zr�deB dzieci- wszystkim dzieciom gorszych szans .
cych krzywd i niepowodzeD nale|y upatrywa przede wszystkim
OpracowaB Bohdan Tracewski
w niedomogach rodziny, |e tylko dobra rodzina jest w stanie za-
Nr 1 / 007 7
Midzynarodowa Federacja Przyjaci�B Dzieci (MFPD)
Prezentacja czBonk�w Midzynarodowej Federacji Przyjaci�B Dzieci *
*
Krajowy Komitet
Wychowania Resocjalizujcego
Inicjatywa utworzenia Krajowego Komitetu Wychowania Re- W okresie powojennym, przez wiele lat, w Polsce problematyka
socjalizujcego pojawiBa si w drugiej poBowie 1988 roku. Wyni- dzieci ulicy nie byBa podejmowana. Uznawano, |e zjawisko to nale|y
kaBa przede wszystkim z sytuacji w �wczesnym systemie opie- ju| do historii polskiej pedagogiki. Nie oznaczaBo to jednak, |e dzieci
kuDczo-wychowawczym, a tak|e z potrzeby poszukiwania sprzy- ulicy w naszym kraju nie byBo. Dopiero pod koniec lat 80., kiedy to
mierzeDc�w do dziaBalno[ci na rzecz dzieci pozbawionych odpo- powoBany zostaB Krajowy Komitet Wychowania Resocjalizujcego
wiedniej opieki w domu rodzinnym. BrakowaBo plac�wek o charak- potrzeba udzielania tej grupie dzieci profesjonalnej pomocy powo-
terze profilaktycznym. Z tego te| powodu komisje przy paDstwo- li zaczyna by dostrzegana przez wBadze rzdowe i samorzdowe,
wych pogotowiach opiekuDczych nie miaBy zbyt wielkich mo|liwo- chocia| wci| w niewystarczajcym stopniu. Aby pom�c dzieciom
[ci skierowania wychowanka do plac�wki profilaktycznej w miej- ulicy zaczli[my zakBada [rodowiskowe ogniska wychowawcze.
scu zamieszkania, ani do wBa[ciwej dla niego plac�wki opieki caB- Pierwsze [rodowiskowe ogniska wychowawcze TPD powsta-
kowitej. Wikszo[ wojew�dztw dysponowaBa wyBcznie domami By w Warszawie i w miejscowo[ciach podwarszawskich. W roku
dziecka lub mo|liwo[ci zabiegania w systemie krajowym o miej- 1989 byBo ich 7 i obejmowaBy opiek 260 dzieci; po 5 latach funk-
sce w paDstwowym mBodzie|owym o[rodku wychowawczym. W cjonowaBo ju| prawie 100 ognisk. W 2004 roku pod opiek pra-
tych ostatnich plac�wkach wBa[ciwie ju| od listopada danego roku wie 300 [rodowiskowych ognisk wychowawczych Towarzystwa
szkolnego brakowaBo miejsc. Przyjaci�B Dzieci dziaBajcych na terenie caBego kraju pozostawa-
W wikszo[ci wojew�dztw nie byBo plac�wek opieki cz[cio- Bo okoBo 15 tysicy dzieci. W okresie dziaBalno[ci KKWR wypraco-
wej, jakimi s o[rodki szkolno-wychowawcze dla dzieci z op�znie- wany zostaB i byB realizowany w praktyce profil ogniska jako pla-
niami szkolnymi i ogniska wychowawcze, a wic plac�wek, kt�- c�wki nie tylko opiekuDczo-wychowawczej, ale tak|e profilaktycz-
re w swoich planach pracy kBad du|y nacisk na prac z rodzin no-resocjalizacyjnej.
wBasn wychowanka. Do podstawowych zadaD ognisk nale|y: udzielanie wycho-
W koDcu lat 80. ostry kryzys zaczBy prze|ywa gB�wnie ze wankom pomocy w nauce, zagospodarowanie wsp�lnie z dzie-
wzgldu na brak pienidzy na dziaBalno[ kuratorskie o[rodki pra- mi czasu wolnego, utrzymywanie kontaktu z rodzin i szkoB. Tak
cy z mBodzie| prowadzone przez resort sprawiedliwo[ci. Ich licz- jak przed laty, r�wnie| i dzisiaj ogniska wsp�Bpracuj ze sob,
ba, i tak przecie| niewystarczajca, raptownie zaczBa male. W ta- organizuj wsp�lnie r�|ne imprezy dla dzieci, festyny, rozgryw-
kiej sytuacji coraz wicej dzieci zaczBa wychowywa ulica . ki sportowe itp.
Z my[l o zorganizowaniu konkretnej pomocy dzieciom uli- Jednocze[nie, wychodzc naprzeciw nowym, niepokojcym
cy , czyli dzieciom zagro|onym niedostosowaniem i sieroctwem zjawiskom, o kt�rych byBa wcze[niej mowa, Komitet opracowu-
spoBecznym, w 1988 roku wraz z grup os�b zainteresowanych je i proponuje ogniskom wci| doskonalone metody pracy, nowe
profilaktyk spoBeczn, m.in. z WBodzimierzem BrzeziDskim, Lesz- programy profesjonalnej pomocy dziecku i rodzinie, nowoczesne
kiem Gom�Bk, Markiem KonopczyDskim, Lechem Milewiczem, programy pracy [rodowiskowej.
prof. LesBawem Pytk, podjli[my inicjatyw powoBania Krajowe- Wspomnie tak|e trzeba, |e na mocy porozumienia zawartego
go Komitetu Wychowania Resocjalizujcego. przez KKWR na pocztku lat 90. z Ministerstwem Sprawiedliwo[ci
W 1989 roku Komitet zostaB afiliowany przy Zarzdzie GB�w- dzieci i mBodzie| pozostajca pod nadzorem sdowym mogBa by
nym Towarzystwa Przyjaci�B Dzieci. Od 1995 roku KKWR jest za- kierowana nie tylko do kuratorskich o[rodk�w pracy z mBodzie|,
rejestrowany w Sdzie Wojew�dzkim w Warszawie jako samo- ale tak|e do [rodowiskowych ognisk wychowawczych jako pla-
dzielne stowarzyszenie pozostajce nadal czBonkiem TPD oraz c�wek opiekuDczo-wychowawczych i profilaktyczno-resocjaliza-
Midzynarodowej Federacji Wsp�lnot Wychowawczych FICE. cyjnych. W wielu ogniskach w latach 90. przebywaBo do 25% wy-
CzBonkami KKWR s specjali[ci z zakresu pedagogiki spoBecz- chowank�w bdcych pod kuratel sdow.
nej, opiekuDczej, resocjalizacyjnej, jak r�wnie| praktycy: spoBecz-
nicy, wolontariusze. W naszej codziennej dziaBalno[ci realizujemy postanowienia
W cigu kulkunastu lat istnienia Komitetu podmiotem naszych Konwencji o Prawach Dziecka dotyczce przede wszystkim pra-
oddziaBywaD s dzieci, kt�re ze wzgldu na warunki i tryb |ycia wa dziecka do wychowania w rodzinie. Podstawowa zasada dzia-
okre[lane s dziemi ulicy . Balno[ci KKWR brzmi: R�bmy wszystko, aby dzieci wychowywaBy
Problem dzieci ulicy obecny jest zar�wno w Europie, jak i Ame- si w rodzinach wBasnych . PowoBujc ogniska, nie chcemy dzie-
ryce, Azji, Afryce, prawie wszdzie na [wiecie. WedBug danych cku zastpowa rodziny, chcemy j wspiera. W systemie KKWR
szacunkowych Rady Europy liczba dzieci ulicy na caBym [wie- rzecznikami prawa dziecka do wychowania w rodzinie s kierow-
cie siga 100 milion�w. Coraz wicej organizacji zajmuje si po- nicy i wychowawcy ognisk, pedagodzy rodzinni, wychowawcy
moc dzieciom ulicy. Jednocze[nie nie mo|na poda jednolitego podw�rkowi, przyjaciele dzieci ulicy. W swojej codziennej pracy
dla wszystkich region�w okre[lenia tego zjawiska. Skala i jako[ podejmuj r�|norodne dziaBania majce na celu zaspokojenie nie
problem�w dotyczcych dzieci ulicy jest bowiem w zale|no[ci tylko ich potrzeb materialnych, ale tak|e potrzeb wa|nych dla pra-
od uwarunkowaD regionalnych bardzo zr�|nicowana. widBowego emocjonalnego i spoBecznego rozwoju dziecka, tj. po-
Nasz Animator
Midzynarodowa Federacja Przyjaci�B Dzieci (MFPD)
Prezentacja czBonk�w Midzynarodowej Federacji Przyjaci�B Dzieci *
*
trzeby miBo[ci, bezpieczeDstwa, akceptacji, poczucia wBasnej war- cj do nastpnej klasy, |aden nie zostaje umieszczony w plac�wce
to[ci, wizi emocjonalnej. S to podstawowe potrzeby, ale jedno- opieki caBodobowej. A trzeba pamita o tym, |e co najmniej poBo-
cze[nie podstawowe prawa dzieci. Wspomnie jeszcze trzeba o wa naszych podopiecznych, zanim znalazBa pomoc w ognisku byBa
realizowanym przez ogniska prawie do godnych warunk�w socjal- zagro|ona drugoroczno[ci, za[ okoBo 80 % naszych wychowan-
nych, do wypoczynku, czasu wolnego i nauki. k�w przejawia r�|norodne zaburzenia: emocjonalne, zachowania,
Praca z dziemi i mBodzie| odbywa si w ich [rodowisku, uczenia si, systemu warto[ci, kontakt�w r�wie[niczych i inne.
bez odrywania dziecka od rodziny. Wszystkie podejmowane przez Wikszo[ z nich to dzieci niedo|ywione, permanentnie gBodne, z
nas dziaBania maj na celu przeciwdziaBanie konieczno[ci umiesz- wadami rozwoju fizycznego.
czenia dziecka w plac�wce opieki caBkowitej. W ognisku dzie- Trzeba tak|e pamita o tym, |e dzieci ulicy pozostajce bez
cko znajduje pomoc w odrabianiu lekcji, ciekaw ofert spdza- opieki i kontroli cz[ciej ni| inne wchodz w kolizj z prawem: krad-
nia czasu wolnego. Ale nie tylko. Nasz system pomocy profilak- n, niszcz samochody, urzdzenia komunalne, dokonuj wBamaD.
tycznej jest wci| doskonalony. W poBowie lat 90. zaproponowa- Pobyt w ognisku zapobiega interwencji sd�w i policji w sprawach
li[my nowe [rodowiskowe programy pedagogiczne: program pe- nieletnich, ogranicza liczb dzieci kierowanych do plac�wek o cha-
dagoga rodzinnego, wychowawcy podw�rkowego oraz przyjacie- rakterze resocjalizacyjnym.
la dzieci ulicy. Jako podstawowe kryteria oceny efektywno[ci pra- Analizujc efekty pracy ognisk osignite w cigu 18 lat ich
cy ognisk przyjmujemy: dziaBalno[ci, mo|emy z caB pewno[ci stwierdzi, |e s to pla-
usunicie niepowodzeD szkolnych, promocja do nastp- c�wki, kt�re skutecznie przeciwdziaBaj sieroctwu oraz niedosto-
nej klasy, sowaniu spoBecznemu. Ale chocia| system KKWR cieszy si du-
zmniejszenie liczby interwencji policji i sd�w w sprawach |ym uznaniem, to w praktyce powstawanie, utrzymanie i rozw�j
naszych podopiecznych, [rodowiskowych ognisk wychowawczych wi|e si z nieustannie
wygaszanie potrzeby umieszczania dziecka w plac�wkach trosk o [rodki finansowe. Byt wielu ognisk jest zagro|ony, sytua-
opieki caBkowitej, cja finansowa wielu tych plac�wek zmusza je do ograniczania za-
poprawa stanu zdrowia i rozwoju fizycznego, daD profilaktyczno wychowawczych.
umiejtno[ samodzielnego funkcjonowania, bez pomo-
cy ogniska. WiesBaw KoBak
Wymierne efekty naszej pracy to przede wszystkim znacz-
ca poprawa sytuacji rodzinnej i szkolnej wychowank�w ognisk, Wicej o poszczeg�lnych inicjatywach KKWR piszemy w ksi|ce Daj-
a jest to niemaBa liczba ponad 15 tysicy dzieci rocznie. Mo|emy my dzieciom szans , Wyd. KKWR, Warszawa 2005 oraz na stronie inter-
pochwali si tym, |e wszyscy nasi podopieczni uzyskuj promo- netowej: www.kkwr.org.pl
Nr 1 / 007
Midzynarodowa Federacja Przyjaci�B Dzieci (MFPD)
Prezentacja czBonk�w Midzynarodowej Federacji Przyjaci�B Dzieci *
*
Polskie Stowarzyszenie im. Janusza Korczaka jest czBonkiem Midzynarodowej Federacji Przyjaci�B Dzieci. Celem Stowarzysze-
nia jest praca na rzecz wychowania, dzieci i mBodzie|y, humanizacji [rodowiska spoBecznego oraz upamitnienia postaci i pedagogiki
Janusza Korczaka.
Poni|ej publikujemy artykuB przewodniczcej Polskiego Stowarzyszenia im. Janusza Korczaka prof. dr hab. Jadwigi BiDczyckiej na te-
mat przemocy w wychowaniu.
Midzy [wiatem dorosBych
a [wiatem dzieci
Przemoc jest czynnikiem hamujcym bdz uniemo|liwiajcym rozw�j jednostki czy caBych grup spoBecznych.
Obok fajerwerkowych efekt�w sejmik�w uczniowskich, na kt�-
Jako pedagog po przedstawieniu mojego rozumienia prze-
rych rzecznik praw uczniowskich zbiera |ale uczni�w oraz dowo-
mocy gB�wnie jako przemocy strukturalnej tkwicej w stereoty-
dy Bamania praw dziecka czBowieka dominuje szara rzeczywi-
pach my[lenia o relacji doro[li dzieci, bd chciaBa szuka pr�b
sto[ szkolna, gdzie nauczyciel dorosBy zawsze ma racj. Racje
wyj[cia, sigajc po pomoc do pedagogiki emancypacyjnej.
uczni�w nie s wysBuchiwane, a wobec odczuwanej przez uczni�w
Z wielo[ci definicji przemocy wybieram definicj Joachima
beznadziejno[ci szans wygranej, nie s te| na og�B werbalizowa-
Kondzieli. Brzmi ona nastpujco: Przemoc to tak|e wywieranie
ne. Pr�by upominania si przez uczni�w, wychowank�w o swo-
wpBywu na ludzi, w wyniku kt�rego ich aktualny poziom rozwoju
je prawa traktowane s jako jawne (czasami okre[lone jako bez-
somatycznego i duchowego jest mniejszy od potencjalnego po-
czelne) Bamanie reguB gry. Zgodnie z tymi reguBami nauczyciele i
ziomu tego rozwoju.
w og�le doro[li wiedz wszystko najlepiej, maj prawo i obowi-
A wic przemoc jest czynnikiem hamujcym bdz uniemo|-
zek urabiania mBodych, niedorosBych (|eby nie powiedzie niedo-
liwiajcym rozw�j jednostki czy caBych grup spoBecznych. Prze-
rozwinitych) wedBug wBasnego modelu, wedBug wBasnych potrzeb
moc tak rozumiana mo|e mie wiele wymiar�w. Kondziela pisze
dominacji i poczucia wBadzy. Stare porzekadBo dzieci i ryby gBo-
o przemocy fizycznej i psychicznej, jawnej i ukrytej, personalnej
su nie maj obowizuje nadal. Kto sBucha dzieci, kto z nimi roz-
i strukturalnej. Przemoc personalna, osobowa, bezpo[rednia ma
mawia, kto ma czas na rozmawianie z nimi?!
twarz rozpoznawan przez tych, kt�rzy s jej ofiarami. Przemoc
Podobne wypaczenie relacji midzy [wiatem dorosBych i
strukturalna nie ukazuje bezpo[rednio swojej twarzy. Ukrywa si
[wiatem dzieci mo|na zaobserwowa na terenie rodziny. Wni-
ona w strukturach spoBecznych, w strukturach [wiadomo[cio-
kliwe badania Urie Bronfenbrennera nad rodzin amerykaDsk
wych, narastajcych i utrwalajcych si nieraz w wielowiekowych
wskazuj wyraznie na proces zmniejszania si kontakt�w mi-
procesach socjalizacji. U podBo|a przemocy strukturalnej pisze
dzy rodzicami i dziemi. Jego zdaniem pr�|nia powstaBa w wy-
Kondziela le|y nier�wno[, nier�wno[ za[ wykazuje zdecydo-
niku wycofania si dorosBych z |ycia dzieci wypeBniana jest nie-
wan tendencj do przetrwania mimo licznych, bardzo zdynami-
po|danym i raczej niewBa[ciwym substytutem bardzo homo-
zowanych przemian spoBecznych. Std przemoc strukturaln Ba-
geniczn grup wiekow. Bronfenbrenner przestrzega przed na-
two uzna si za co[ normalnego , tak naturalnego, jak otaczaj-
silaniem si proces�w segregacji wiekowej piszc: Je[li tren-
ce powietrze . Uznanie, |e jedna ze stron ukBadu spoBecznego stoi
dy te utrzymaj si, je[li instytucje naszego spoBeczeDstwa bd
na ni|szym poziomie, |e nie przysBuguje jej peBnia praw, |e mo|na
w dalszym cigu odsuwa rodzic�w, innych dorosBych i mBodzie|
j traktowa przedmiotowo, instrumentalnie sprawia, |e aktual-
od aktywnego uczestnictwa w |yciu dzieci i je[li wytwarzana w
ny poziom rozwoju tej strony jest ni|szy od potencjalnego. Czyli
|yciu pr�|nia bdzie nadal wypeBnia si poddawanymi segrega-
zgodnie z wy|ej przytoczon definicj mamy tu do czynienia z
cji wiekowej grupami r�wie[niczymi, w�wczas mo|emy spodzie-
odmian przemocy strukturalnej.
wa si nasilenia alienacji, indyferentyzmu, antagonizmu i akt�w
Przeniesienie tego rozumowania na teren ukBadu doro[li dzie-
przemocy u cz[ci mBodej generacji we wszystkich warstwach
ci prowadzi nas do stwierdzenia istnienia przemocy strukturalnej w
naszego spoBeczeDstwa zar�wno u dzieci pochodzcych z ro-
wychowaniu. Tkwi ona w nas, dorosBych, w naszych stereotypach
dzin klas [rednich, jak i rodzin zaniedbanych . Segregacja wie-
my[lenia o strukturach relacji midzy naszym [wiatem a [wiatem
kowa spoBeczeDstwa wi|e si ze zjawiskiem, kt�re antypeda-
dzieci. Mimo sBownych deklaracji, setek wykBad�w i publikacji na
godzy nazywaj rasizmem wieku. Czynnik wieku w wypadku
temat podmiotowo[ci dziecka (dzieckiem jest si do 18 roku |y-
dzieci i mBodzie|y niezbyt zaawansowanego staje si podsta-
cia) relacji tej nie charakteryzuje dwupodmiotowo[ ani r�wno[
w do dyskryminacji tej grupy spoBecznej. Zdaniem Johna Hol-
praw. W szkole wa|niejsza jest wiedza i program ni| uczeD i jego
ta (a wcze[niej J. Korczaka) dzieci i mBodzie| to ostatnia grupa
potrzeby. UczeD peBni rol worka na wiadomo[ci, do kt�rego do-
mniejszo[ciowa, kt�r trzeba wyzwoli, kt�r trzeba uwolni od
pycha si coraz wicej informacji. Niekt�rzy nazywaj to zjawisko
dyskryminujcych j dorosBych.
bardziej elegancko nauczaniem bankowym.
10 Nasz Animator
Midzynarodowa Federacja Przyjaci�B Dzieci (MFPD)
Prezentacja czBonk�w Midzynarodowej Federacji Przyjaci�B Dzieci *
*
Doro[li broni si przed zarzutem dyskryminacji powoBujc si zwyci|anie przemocy strukturalnej to poszerzanie sfery swobo-
na fakt uchwalenia i podpisania r�|nych deklaracji i konwencji praw dy i wolno[ci ka|dej jednostki, to eliminowanie nier�wno[ci w do-
dziecka. Doro[li byli tak Baskawi, |e nadali dzieciom prawa majc stpie do ludzkich praw. Odraczanie momentu nadawania wolno-
przy tym poczucie dobrze speBnionego obowizku zmieszanego z [ci czBowiekowi, a wic i dziecku nie jest uzasadnione. Jak celnie
poczuciem wBasnej szlachetno[ci. Ci prawodawcy nie dostrzega- zauwa|yB J�zef Kozielecki: przekonanie, |e ludziom mo|na nada
j ukrytej zasadzki tkwicej w nadaniu praw. Prawa nadane jak swobody obywatelskie dopiero wtedy, gdy dorosn do wolno[ci,
pisze M. Czerepaniak-Walczak traktowane s przez osob jako przypomina sBowa bBazna, |e wejdzie do wody tylko wtedy, gdy
przywileje, a korzystanie z nich odbywa si wedBug rytuaB�w uzna- uprzednio nauczy si pBywa.
nych w uporzdkowanym [wiecie |ycia. Przywileje nadaje si z Zdaj sobie spraw, |e postulujc powy|szy program, mog
pozycji nadrzdno[ci, z pozycji dominacji nad kim[, z pozycji pa- by posdzona o skBonno[ci pajdokratyczne. O[wiadczam, |e je-
ternalistycznych. Dlatego J. Kondziela napisze: deklaracje praw stem jak najdalsza od uznania, |e sprawiedliwo[ci dziejowej stanie
czBowieka zajmuj si podziaBem warto[ci spoBecznych (w znacze- si zado[, gdy dzieci zaczn nami rzdzi, gdy ogBosimy prawo-
niu uprawnieD, [rodk�w, zr�deB, zasob�w spoBecznych) nie zajmu- mocno[ pajdokracji. ByBoby to tylko proste zamienienie ukBadu,
j si natomiast uprawnieniem wBadz wykonania tego podziaBu. w kt�rym doro[li s g�r, zajmuj nadrzdn pozycj na ukBad,
Wydaje si wic, |e z tego powodu mo|na postawi deklaracjom gdzie g�r s dzieci, gdzie ich jest na wierzchu . Nic si wtedy nie
praw czBowieka, tak jak si je wsp�Bcze[nie pojmuje i konstruu- zmienia. Struktura ukBadu pozostaje taka sama, tylko jego aktorzy
je, zarzut paternalizmu, gdy| w ich ujciu podmioty wBadzy roz- zamieniaj si miejscami. Przyznanie zbyt daleko idcej swobo-
dzielaj wszystko pr�cz jednej rzeczy: prawa do samego rozdzia- dy zamieniajcej si w anarchi, w chaos warto[ci i cel�w Batwo
Bu, co w efekcie daje swoist egalitaryzacj spoBeczn przy przeobrazi si mo|e w co[, co niszczy czBowieka, a nie rozwija, a
czym struktura wBadcy nie ulega |adnej zmianie . wic przyjmuje posta przemocy. Dlatego obok swobody musi wy-
Utrwalona struktura wBadzy, nie kwestionowane przez potocz- stpowa przymus, przymus wsp�lnie ustalonych norm i konse-
n [wiadomo[, wzmocnione przez wielowiekowe stereotypy prze- kwentnych wymagaD. Nawet w najbardziej liberalnych systemach
konania o nadrzdno[ci dorosBych nad dziemi sprawiaj, |e nada- wychowawczych (np. A. Neilla) m�wi si o tym, |e wolno[ jed-
ne dziecku prawa s prawami deklarowanymi, a nie realnymi. W tej nostki ograniczona by musi wolno[ci drugiego czBowieka. Poza
sytuacji Bamanie praw dziecka poza spektakularnymi przypadka- tym uwa|am, |e dla czBowieka najwa|niejsz mo|e dlatego, |e
mi, jak prawo dziecka do |ycia nie jest specjalnie przestrzegane najsilniej zagro|on w dniu przyj[cia na [wiat potrzeb jest po-
ani zauwa|ane. I tak na og�B nie zauwa|a si ani nie pitnuje spo- trzeba poczucia bezpieczeDstwa. Ta potrzeba sprawia, |e normal-
Becznie Bamania prawa dziecka do godno[ci, do nienaruszalno[ci nie rozwijajca si jednostka akceptuje bez wikszych opor�w
cielesnej, do swobody wypowiedzi, do wyra|ania wBasnych opinii. porzdek i pewien przymus. Dlatego uznaj du| rol i znaczenie
Te ostatnie prawa postrzegane s raczej jako zamach na wolno[ i przymusu w wychowaniu, ale nie mog zgodzi si na przedaw-
prawa dorosBych. Nasz kodeks prawny m�wi o karze grzywny i po- kowanie tego przymusu, czyli na niszczc przemoc.
zbawia wolno[ci za obra|anie cielesne czBowieka, ale maltretowa- Namawiajc do weryfikacji naszego patrzenia na relacje doro-
nie cielesne dziecka na og�B pozostaje bezkarne. Bo dziecko to jesz- [li dzieci mBodzie|, chciaBabym zwr�ci uwag na jeszcze jeden
cze nie czBowiek, to istota, kt�ra stanie si prawdziwym czBowiekiem moment. Wydaje mi si, |e nie zdajemy sobie w peBni sprawy z prze-
wtedy, gdy wydoro[leje. Traktowanie dziecka jako przedczBowieka , mian, jakie za przyczyn midzy innymi cywilizacji technicznej czy
kt�remu nadaje si prawa bez troski o ich peBn realizacj to jeszcze rewolucji w zakresie dostpu do informacji zaszBy w [rodowisku
jeden przyczynek do opisu relacji doro[li dzieci. dzieci i mBodzie|y. Ostatnio miaBam okazj wsBuchiwania si w gBos
Akceptacja takiej relacji tkwica w naszej dorosBej [wiadomo- dzieci oceniajcych swoj pozycj w [wiecie dorosBych. Pora|ajca
[ci, w naszych postawach le|y u podstaw przemocy struktural- wrcz dojrzaBo[ tych gBos�w i sd�w nasunBa mi my[l, |e oto nie-
nej utrudniajcej dzieciom i mBodzie|y peBen rozw�j. Jak mo|na postrze|enie jakby wbrew naszym dziaBaniom upupiajcym, poni-
przeciwdziaBa istnieniu takiej formy przemocy? Przede wszyst- |ajcym, aroganckim wyrasta obok nas nowy gatunek ludzi. Mo|e
kim doro[li powinni podj trud weryfikacji swoich postaw w sto- wic warto spojrze krytycznie na siebie, mo|e warto wyzwoli si
sunku do dzieci i mBodzie|y, powinni przeprowadzi uczciwy ra- z tkwicej w nas przemocy stereotyp�w, mo|e sp�jrzmy po nowe-
chunek sumienia, czy i na ile s nosicielami przemocy struktu- mu na tych, kt�rzy stanowi jak m�wiB Korczak 1/3 ludzko[ci,
ralnej, na ile pozwalaj, by tkwiBy w nich stereotypy relacji oparte na dzieci i mBodzie|. Zdobdzmy si na to spojrzenie nawet w sytu-
na nier�wno[ci status�w i nadrzdno[ci jednej ze stron. Powinni acji, gdy w[r�d mBodych spotykamy jednostki agresywne, operu-
tak|e zapocztkowa proces ksztaBtowania w sobie i wychowan- jce przemoc. One nauczyBy si jej w naszej dorosBej szkole. Ile|
kach kompetencji emancypacyjnych. Kompetencje emancypacyj- prawdy jest w ocenie: jaka straszna jest ta dzisiejsza mBodzie|
ne jak pisze M. Czerepaniak-Walczak to szczeg�lna wBa[ci- ona nas nic nie sBucha, ona nas tylko na[laduje . Postawmy sobie
wo[ podmiotu indywidualnego& wyra|ajca si w gotowo[ci do za cel rozwijanie w mBodych kompetencji emancypacyjnych na-
przekraczania ograniczeD, [wiadomym upominaniu si o nale|ne wet je[li bdzie to godziBo w nasze interesy ludzi dobrze urzdzo-
prawa, merytorycznym argumentowaniu potrzeby ich posiadania, nych w starych strukturach. Pamitajmy, |e utrzymywanie stereo-
odbieraniu drogi do ich osignicia, osiganiu ich oraz korzysta- typowych relacji midzy [wiatem dorosBych i [wiatem dzieci bdzie
niu z nich w celu doskonalenia siebie i otoczenia. Takie kompe- staBym zarzewiem przemocy niszczcej obie strony.
tencje mog si rodzi i rozwija tylko w dwupodmiotowym ukBa-
dzie, w kt�rym zar�wno strona wychowujca, jak i wychowywana Prof. dr hab. Jadwiga BiDczycka
ma poczucie podmiotowo[ci i sprawstwa. Takie kompetencje nie
pojawi si tam, gdzie panuje przemoc strukturalna. A wic prze- Tekst opublikowany r�wnie| w: Edukacja i Dialog nr 6/1994 oraz w internecie.
Nr 1 / 007 11
Midzynarodowa Federacja Przyjaci�B Dzieci (MFPD)
Prezentacja czBonk�w Midzynarodowej Federacji Przyjaci�B Dzieci *
*
LibaDskie Towarzystwo Przyjaci�B Dzieci
LibaDskie Towarzystwo Przyjaci�B Dzieci z siedzib w Bejru- Mened|erska w Warszawie (dzielnica Praga P�Bnoc), w hali Re-
cie prowadzi dziaBalno[ na rzecz dzieci; podobnie jak TPD w Pol- duta (warszawska dzielnica Wola) i w Akademii Wychowania Fi-
sce, organizuje dla nich pomoc materialn, r�|nego rodzaju im- zycznego im. MarszaBka J�zefa PiBsudskiego w Warszawie (dziel-
prezy i zajcia. nica Bielany). Turniejom towarzyszyBa wspaniaBa sportowa atmo-
15 marca 2006 r. zostaBo zawarte porozumienie pomidzy Li- sfera oraz du|e zainteresowanie kibic�w i dziaBaczy.
baDskim Towarzystwem Przyjaci�B Dzieci a Zarzdem GB�wnym Podsumowujc spotkanie, sekretarz generalny ZG TPD Henryk
TPD, w kt�rego preambule stwierdzono: W celu realizacji zadaD RomaDczuk powiedziaB: imprezy, wycieczki, turnieje sportowe oraz
statutowych Towarzystwo Przyjaci�B Dzieci w Polsce, majc na spotkania bilateralne, r�wnie| z udziaBem Pana Ambasadora Re-
Dzieci w Libanie i Towarzystwo Przyjaci�B Dzieci w Polsce, ma- publiki Libanu w Polsce stworzyBy dobry klimat do dalszych kon-
jc na uwadze ochron praw i dobro dzieci oraz dotychczasow takt�w dzieci w Polsce z ich r�wie[nikami w Libanie.
wsp�Bprac midzy naszymi organizacjami, co zaowocowaBo przy- W okresie wojny w Libanie TPD wBczyBo si w organizowanie
stpieniem TPD w Libanie w styczniu 2006 r. do grupy inicjatywnej pomocy dla dzieci w tym kraju oraz dla uchodzc�w, kt�rzy szuka-
tworzcej Midzynarodow Federacj Przyjaci�B Dzieci (...) posta- li schronienia w naszym kraju. ZostaB sformuBowany Apel o po-
nawiaj zawrze Porozumienie o Wsp�Bpracy i Partnerstwie... . k�j dla ka|dego dziecka . A tak|e ukazaB si Dodatek Specjalny
W ubiegBym roku na zaproszenie ZG TPD w dniach 6 15 mar- do Przyjaciela Dziecka obrazujcy cierpienia dzieci nara|onych
ca 2006 r. przebywaBa w naszym kraju 30-osobowa grupa dzie- na dziaBania wojenne. Dodatek Specjalny zostaB zamieszczony na
ci i mBodzie|y podopiecznych dziaBajcego w Bejrucie Towarzy- stronie inernetowej: www.tpdzg.org.pl
stwa Przyjaci�B Dzieci. Go[cie odwiedzili plac�wki w Helenowie i LibaDskie Towarzystwo Przyjaci�B Dzieci jest czBonkiem Mi-
Serocku, zwiedzili Warszaw, wzili udziaB w spotkaniach i roz- dzynarodowej Federacji Przyjaci�B Dzieci. Od wielu lat z ZG TPD
grywkach sportowych Dru|yny z Polski i Libanu rozegraBy mecze kontaktuje si i wsp�Bpracuje pan Sayed Kambargi, prezes LibaD-
piBkarskie:. w hali sportowej udostpnionej przez Wy|sz SzkoB skiego Towarzystwa Przyjaci�B Dzieci.
Towarzystwo Inicjatyw SpoBecznych
TROSKA
rzdowych. Osoby te ze wzgldu na brak wyksztaBcenia, do[wiad-
Towarzystwo Inicjatyw SpoBecznych TROSKA jest stowarzy-
czenia oraz problemy spoBeczne np. alkoholizm, niepeBnospraw-
szeniem dziaBajcym od 2004 roku w zakresie po|ytku publiczne-
no[, problemy spoBeczne i psychologiczne s nara|one na wyklu-
go, bez prawa prowadzenia dziaBalno[ci gospodarczej.
czenie spoBeczne. TROSKA przyczyniBa si do poprawy ich sytua-
Celem stowarzyszenia jest: pomoc spoBeczna, w tym pomoc
cji. Ponadto z pomocy TROSKI skorzystaBo kilkaset dzieci.
rodzinom i osobom, kt�re znalazBy si w trudnej sytuacji |yciowej
Troska prowadzi r�|ne dziaBania majce na celu pomoc dzie-
oraz wyr�wnywanie szans tych rodzin i os�b; ochrona i promocja
ciom i popraw sytuacji rodzin. W[r�d nich mo|na wymieni np.
zdrowia; poprawa bezpieczeDstwa i przeciwdziaBanie patologiom
udzielanie porad prawnych dotyczcych problem�w rodzinnych;
spoBecznym; poradnictwo prawne.
zorganizowanie wsp�lnie z wBadzami dzielnicy Ochota spotkaD mi-
Wszystkie dziaBania TROSKI s nieodpBatne dla beneficjent�w.
koBajkowych i wigilijnych dla rodzic�w i dzieci z rodzin zagro|onych
Programy stowarzyszenia kierowane byBy w roku 2006 do miesz-
wykluczeniem spoBecznym, pikniku rodzinnego w Centrum Han-
kaDc�w Warszawy. Stowarzyszenie w swojej aktywno[ci uwzgld-
dlowym Blue City , a tak|e spotkania dotyczcego przeciwdzia-
niaBo szczeg�lnie mocno pomoc mieszkaDcom 2 dzielnic Ochoty i
Bania przestpczo[ci i naBogom w[r�d os�b nieletnich
WBoch. W roku 2006 z pomocy TROSKI skorzystaBo okoBo 2 tys. be-
Sprawy zgBoszone przez zarzd TROSKI byBy poruszane przez
neficjent�w. Stowarzyszenie dysponuje ankietami, kt�re wypeBniaj
Zarzd Dzielnicy Ochota. Decyzje pozytywne dla stowarzyszenia
w wikszo[ci przypadk�w beneficjenci program�w. Wiele os�b ko-
dotyczyBy wsp�Bpracy z urzdem przy organizacji akcji charyta-
rzystaBo z pomocy TROSKI kilkakrotnie. 2 tys. os�b to zwikszenie
tywnej dla dzieci w grudniu 2006 roku. Stowarzyszenie wsparBo
liczby beneficjent�w o 150 procent w stosunku do roku 2005.
pomoc prawn WydziaB Zdrowia i Pomocy SpoBecznej. W 2006
Beneficjentami program�w TROSKI byBy osoby wywodzce
roku TROSKA trzykrotnie otrzymywaBa pozytywne rekomendacje
si ze wszystkich grup spoBecznych i wiekowych ze szczeg�lnym
ze strony OPS w Dzielnicy Ochota oraz WydziaBu Zdrowia i Pomo-
uwzgldnieniem os�b niezamo|nych i zagro|onych wykluczeniem
cy SpoBecznej dla swoich program�w. Stowarzyszenie TROSKA
spoBecznym. PrzykBadowo w dzielnicach Ochota i WBochy mieszka
wsp�Bpracuje z Towarzystwem Przyjaci�B Dzieci, a w ubiegBym roku
kilkadziesit tysicy os�b o przychodach poni|ej 900 zB miesicz-
przystpiBa do Midzynarodowej Federacji Przyjaci�B Dzieci.
nie. Zamieszkuj one przede wszystkim budynki komunalne, znaj-
Wicej o TROSCE na stronie: www.troska.com.pl
dujc opiek w O[rodku Pomocy SpoBecznej i organizacjach poza-
1 Nasz Animator
Midzynarodowa Federacja Przyjaci�B Dzieci (MFPD)
Prezentacja czBonk�w Midzynarodowej Federacji Przyjaci�B Dzieci *
*
Polskie Towarzystwo Mieszkaniowe
Na posiedzeniu Zarzdu GB�wnego Polskiego Towarzystwa Zaniepokojenie powy|sz sytuacj zostaBo wyra|one r�wnie|
Mieszkaniowego dnia 26.09.2006 r. prezes StanisBaw Kukuryka we wnioskach z konferencji PrzyszBo[ mieszkalnictwa w Pol-
poinformowaB zebranych o powstaniu z inicjatywy dziaBaczy TPD sce . Oto fragment tego opracowania:
Midzynarodowej Federacji Przyjaci�B Dzieci. Zebrani uznali za po- Polskie Towarzystwo Mieszkaniowe, organizacja pozarz-
|yteczne wBczenie si Polskiego Towarzystwa Mieszkaniowego w dowa, kt�ra kontynuuje tradycje powstaBego w 1929 r. Polskie-
dziaBalno[ Federacji. go Towarzystwa Reformy Mieszkaniowej, wyra|a gBbokie za-
Polskie Towarzystwo Mieszkaniowe uzyskaBo w roku 2004 sta- niepokojenie sytuacj mieszkalnictwa w Polsce. Brak wewntrz-
tus organizacji po|ytku publicznego. Trosk o sytuacj mieszka- nie sp�jnej polityki mieszkaniowej spowodowaB, |e Polska w[r�d
niow polskich rodzin PTM wyraziBo w pazdzierniku 2006 r. w li- kraj�w Unii Europejskiej ma najgorsze wskazniki charakteryzuj-
[cie otwartym do prezydenta RP Lecha KaczyDskiego. Czytamy ce sytuacj mieszkaniow ludno[ci. Utrwalenie tego stanu grozi
w nim m.in.: zapa[ci cywilizacyjn polskiego spoBeczeDstwa. (...) W najbli|-
Obserwowany, szczeg�lnie w du|ych miastach, pozorny do- szych latach szczeg�ln uwag skierowa nale|y na na budo-
brobyt mieszkaniowy w postaci chaotycznej zabudowy developer- w mieszkaD na wynajem o umiarkowanych czynszach (w tym
skiej odnosi si wyBcznie do mieszkaD, kt�rych nabycie i utrzyma- sp�Bdzielcze-lokatorskie, TBS-owskie, komunalne i inne). Mo|-
nie jest poza zasigiem mo|liwo[ci finansowych wikszo[ci pol- liwo[ci realizacji takiego budownictwa powinien wspomaga
skich rodzin, a w[r�d nich szczeg�lnie mBodych maB|eDstw. (...) efektywny system zasiBk�w mieszkaniowych, obejmujcy nawet
W sensie spoBecznym niedocenianie mieszkalnictwa oznacza: na- tych, kt�rzy przej[ciowo pozostaj bez [rodk�w do |ycia (np. z
rastanie zjawisk patologii i wykluczenia spoBecznego; utrudnienia powodu bezrobocia) .
w prawidBowym rozwoju rodziny; zahamowanie wzrostu demo- Adres: Polskie Towarzystwo Mieszkaniowe, ul. Drewniana 5,
graficznego; pogBbienie zr�|nicowania w przygotowaniu do |y- 00-346 Warszawa, tel. (022) 828-43-50, 828-44-72.
cia mBodych pokoleD (...)
Rekrutacja na studia w Niepublicznym Kolegium
Nauczycielskim TPD Helen�w w Warszawie
na rok akademicki 2007/2008
Niepubliczne Studium Nauczycielskie Towarzystwa Przyja-
ci�B Dzieci w Warszawie, ul. Hafciarska 80/86 / Helen�w - tel.
022 615-33-49 / ogBosiBo rekrutacj na studia stacjonarne i nie-
stacjonarne na rok akademicki 2007/2008.
Z informacji na temat rekrutacji na stronie internetowej
www.kolegium-tpd.edu.pl i z wydanego informatora wynika, |e
studia mo|na podj na kierunku pedagogika specjalna w zakre-
sie nastpujcych specjalno[ci:
pedagogika opiekuDczo-wychowawcza i resocjalizacja,
pedagogika niepeBnosprawnych intelektualnie i terapia pe-
dagogiczna,
pedagogika terapeutyczna i wychowanie przedszkolne.
Zajcia rozpoczn si w pazdzierniku 2007 r.
Kandydaci na studia przyjmowani s bez egzamin�w i rozm�w
kwalifikacyjnych. O przyjciu decyduje kolejno[ zgBoszeD w ra-
mach okre[lonego limitu miejsc na dany rok akademicki oraz zBo-
|enie kompletu wymaganych dokument�w. Podanie oraz pozostaBe
dokumenty nale|y skBada osobi[cie w dziekanacie uczelni w go-
dzinach pracy dziekanatu lub przesBa poczt (przesyBka polecona)
na adres Kolegium (liczy si tylko kompletna dokumentacja).
Uwaga promocja !!! Kandydaci, kt�rzy zBo| komplet wyma-
ganych dokument�w w terminie do koDca lipca 2007 roku, bd
zwolnieni z obowizujcego wpisowego tj. 200 zB!!!
Nr 1 / 007 1
Midzynarodowa Federacja Przyjaci�B Dzieci (MFPD)
EUROPEJSKI FUNDUSZ SPOAECZNY
Europejski Fundusz SpoBeczny jest jednym z Funduszy Struktu- nego) oraz w 15 % ze [rodk�w krajowych. CaBo[ kwoty, jak prze-
ralnych. ZostaB on powoBany w celu wspierania wsp�lnotowej po- widziano na realizacj Programu, wynosi prawie 11,5 mld euro, w
lityki spoBecznej. Finansuje dziaBania paDstw czBonkowskich w za- tym wkBad finansowy Europejskiego Funduszu SpoBecznego to po-
kresie przeciwdziaBania bezrobociu i w celu rozwoju zasob�w ludz- nad 9,7 mld euro - pozostaB cz[ stanowi [rodki krajowe.
kich. Ze [rodk�w funduszu finansowane s gB�wnie szkolenia za-
wodowe, stypendia, praktyki zawodowe, doradztwo i po[rednictwo KTO BDZIE REALIZOWAA PROJEKTY?
zawodowe, analizy i badania dotyczce rynku pracy itp.
W roku 2006 zakoDczyB si poprzedni okres finansowy. W
W ramach Programu Operacyjnego KapitaB Ludzki projekty
chwili obecnej trwaj przygotowania do uruchomienia funduszy
bd mogBy realizowa:
przyznanych Polsce na lata 2007-2013.
" instytucje rynku pracy,
29 listopada 2006 r. Rada Ministr�w przyjBa projekt Progra-
" instytucje szkoleniowe,
mu Operacyjnego KapitaB Ludzki (PO KL), kt�ry jest jednym z pro-
" jednostki administracji rzdowej i samorzdowej,
gram�w operacyjnych sBu|cych realizacji Narodowych Strategicz-
" przedsibiorcy,
nych Ram Odniesienia 2007-2013 i obejmuje caBo[ interwencji
" instytucje otoczenia biznesu,
Europejskiego Funduszu SpoBecznego (EFS) w Polsce.
" organizacje pozarzdowe,
Dokument ten jest negocjowany z Komisj Europejsk.
" instytucje systemu o[wiaty i szkolnictwa wy|szego,
" inne podmioty.
JAKIE S CELE I GA�WNE OBSZARY WSPARCIA PROGRAMU
OPERACYJNEGO KAPITAA LUDZKI
NEGOCJACJE Z KOMISJ EUROPEJSK
Program stanowi odpowiedz na wyzwania, jakie przed paDstwami
Projekt Programu Operacyjnego KapitaB Ludzki zostaB skierowa-
czBonkowskimi UE, w tym r�wnie| Polsk, stawia odnowiona Strate-
ny do Komisji Europejskiej Zgodnie z informacjami przedstawicieli
gia LizboDska. Do wyzwaD tych nale|: uczynienie z Europy bardziej
Komisji Europejskiej proces negocjacyjny mo|e potrwa nawet do
atrakcyjnego miejsca do lokowania inwestycji i podejmowania pracy,
poBowy 2007 roku. Zgodnie z regulacjami prawnymi dotyczcymi
rozwijanie wiedzy i innowacji oraz tworzenie wikszej liczby trwaBych
funduszy strukturalnych okres kwalifikowalno[ci wydatk�w pono-
miejsc pracy. Zgodnie z zaBo|eniami Strategii LizboDskiej oraz celami
szonych w ramach projekt�w rozpoczyna si ju| w momencie prze-
polityki sp�jno[ci kraj�w unijnych, rozw�j kapitaBu ludzkiego i spo-
sBania Programu do Komisji Europejskiej. Termin rozpoczcia naboru
Becznego przyczynia si do peBniejszego wykorzystania zasob�w pra-
wniosk�w w procedurze konkursowej bdzie zatem uzale|niony od
cy oraz wsparcia wzrostu konkurencyjno[ci gospodarki.
czasu trwania i zakresu zmian dokonanych w toku negocjacji.
D|c do efektywnego rozwoju zasob�w ludzkich, Program b-
dzie koncentrowaB si na wspieraniu nastpujcych obszar�w: za-
DALSZE PRZYGOTOWANIA DO WDRA{ANIA
trudnienie, edukacja, integracja spoBeczna, rozw�j potencjaBu ada-
EUROPEJSKIEGO FUNDUSZU SPOAECZNEGO W RAMACH
ptacyjnego pracownik�w i przedsibiorstw; zagadnienia zwiza-
PROGRAMU KAPITAA LUDZKI
ne z rozwojem zasob�w ludzkich na terenach wiejskich, budow
sprawnej i skutecznej administracji publicznej wszystkich szczebli,
Obecnie trwaj prace nad przygotowaniem szczeg�Bowych
wdra|aniem zasady dobrego rzdzenia oraz promocj zdrowia.
procedur i wytycznych, niezbdnych do rozpoczcia procesu
Celem gB�wnym Programu jest umo|liwienie peBnego wykorzy-
wdra|ania funduszy strukturalnych w 2007 r. W szczeg�lno[ci
stania potencjaBu zasob�w ludzkich poprzez wzrost zatrudnienia i
przygotowywany jest Szczeg�Bowy Opis Priorytet�w PO KL oraz
potencjaBu adaptacyjnego przedsibiorstw i ich pracownik�w, pod-
Podrcznik Proces�w PO KL, zawierajce szczeg�Bowe informa-
niesienie poziomu wyksztaBcenia spoBeczeDstwa, zmniejszenie ob-
cje i wytyczne dla instytucji zaanga|owanych w proces absorpcji
szar�w wykluczenia spoBecznego oraz wsparcie dla budowy struk-
[rodk�w Europejskiego Funduszu SpoBecznego.
tur administracyjnych paDstwa.
W praktyce pierwszych konkurs�w na projekty realizowane w
ramach Programu nale|y sie spodziewa na jesieni tego roku, lub
JAK PROGRAM BDZIE WDRA{ANY?
pocztku nastpnego. Pod tymi adresami internetowymi nale|y szu-
ka informacji na temat Europejskiego Funduszu SpoBecznego:
Program skBada si z 11 priorytet�w, realizowanych zar�wno
http://www.efs.gov.pl
na poziomie centralnym jak i regionalnym. W ramach komponen-
http://www.funduszestrukturalne.gov.pl/
tu centralnego [rodki zostan przeznaczone przede wszystkim na
wsparcie efektywno[ci struktur i system�w instytucjonalnych, na-
CO TO JEST KOSzEFS?
tomiast [rodki komponentu regionalnego zostan przeznaczone na
wsparcie dla os�b i grup spoBecznych.
KOSzEFS czyli Krajowy O[rodek Szkoleniowy Europejskiego
Funduszu SpoBecznego istnieje od 1999 r. Pocztkowo prowadze-
JAK PROGRAM BDZIE FINANSOWANY?
niem o[rodka oraz organizacj szkoleD zajmowaB si Instytut Eu-
ropejski w Aodzi. W 2002 roku Minister Pracy i Polityki SpoBecz-
Program Operacyjny KapitaB Ludzki finansowany bdzie w 85 nej powierzyB zadanie peBnienia roli KOSzEFS Polskiej Agencji Roz-
% ze [rodk�w Unii Europejskiej (Europejskiego Funduszu SpoBecz- woju Przedsibiorczo[ci (PARP).
1 Nasz Animator
Midzynarodowa Federacja Przyjaci�B Dzieci (MFPD)
KOSzEFS organizuje szkolenia, informuje i promuje EFS. DziaBa czy Pomocy publicznej, a tak|e akredytowanych trener�w KOSzEFS,
na rzecz przedstawicieli instytucji odpowiedzialnych za zarzdzanie kt�rzy posiadaj praktyczn wiedz na temat przygotowania oraz re-
i wdra|anie EFS oraz potencjalnych projektodawc�w. alizacji projekt�w do Europejskiego Funduszu SzpoBecznego (EFS).
Obok szkoleD KOSzEFS zajmuje si informacj i promocj EFS.
Utworzona zostaBa strona www.koszefs.pl na kt�rej pojawiaj si INFORMACJA PRZEDE WSZYSTKIM
wszystkie niezbdne informacje dla grup odbiorc�w zaanga|owa-
nych we wdra|anie funduszu. KOSzEFS, dziki prowadzonym bazom danych uczestnik�w
szkoleD oraz informacjom uzyskiwanym od uczestnik�w, opraco-
TEMATYKA SZKOLED wuje sposoby informowania i dobiera skuteczne kanaBy dotarcia
do odpowiednich grup np. mailing, materiaBy informacyjne, ulotki.
Krajowy O[rodek Szkoleniowy Europejskiego Funduszu Spo- Wydaje tak|e internetowy newsletter.
Becznego (KOSzEFS) szkoli w zagadnieniach zwizanych z EFS, a
tak|e prowadzi szkolenia dla przyszBych trener�w. Inn grup szko- *
leD s szkolenia specjalistyczne w dziedzinach takich jak: finan- Oto adres internetowy Krajowego O[rodka Szkoleniowego
sowanie i planowanie projekt�w, procedury aplikacji i wyb�r pro- Europejskiego Funduszu SpoBecznego (KOSzEFS): http://www.
jekt�w, zarzdzanie finansowe i kwalifikowane wydatki w ramach koszefs.pl/ Pod tym adresem mo|na szuka informacji o central-
EFS, kontrola i audyt, informacja i promocja zwizana z EFS oraz nych szkoleniach na temat EFS oraz o lokalizacji i ofercie szkole-
monitoring i ewaluacja. niowej Regionalnych O[rodk�w Szkoleniowych EFS (ROSzEFS).
Warto pamita, |e du|a cz[ szkoleD jest nieodpBatna.
TRENERZY Tutaj mo|na znalez informacje i peBny tekst Projektu Progra-
mu Operacyjnego KapitaB Ludzki na lata 2007-2013: http://www.
KOSzEFS korzysta przy realizacji szkoleD oraz przygotowaniu za- efs.gov.pl/20072013/
kresu materiaB�w z wiedzy i do[wiadczenia ekspert�w specjalizu-
jcych si w danej dziedzinie, np. w Prawie zam�wieD publicznych Sylwester G�ral
Integracyjne centrum
OpIekI, WychOWanIa, terapII
W SerOcku
to plac�wka, kt�ra powstaBa w oparciu o dotychczas tam funkcjonujcy O[rodek OpiekuDczo-Wy-
chowawczy. Wielk atrakcj jest poBo|enie Centrum, tu| nad Zalewem ZegrzyDskim.
Przez caBy rok do Serocka przyje|d|aj dzieci potrzebujce opieki i pomocy. Prowadzone s zaj-
cia socjoterapeutyczne, obozy, kolonie, organizowane s pobyty weekendowe dla dzieci ze [rodowi-
skowych ognisk wychowawczych TPD.
Dziki wybudowaniu nowego pawilonu w o[rodku, przeksztaBconym w Integracyjne Centrum Opie-
ki, Wychowania, Terapii, mog obecnie przebywa dzieci niepeBnosprawne wymagajce specjalnych
warunk�w, na przykBad architektonicznych (winda, podjazdy, uchwyty itp.) oraz szczeg�lnej opieki. Po-
wstaBy mo|liwo[ci prowadzenia pracy o charakterze integracyjnym wobec wszystkich dzieci: spraw-
nych i niepeBnosprawnych.
Od stycznia 2005 roku w ramach Centrum dziaBaj 3 plac�wki: Zrodowiskowe Ognisko Wycho-
wawcze, Dom Wczas�w Dziecicych oraz Turnusowy O[rodek Socjoterapii. W trakcie rejestracji znaj-
duje si o[rodek rehabilitacyjny, w kt�rym ju| wkr�tce prowadzone bd szkolenia i kursy dla dzieci i
rodzic�w w zakresie terapii os�b z uszkodzonym narzdem ruchu. Prowadzone s ponadto przygoto-
wania do uruchomienia schroniska mBodzie|owego.
Chcemy te| stworzy Regionalny O[rodek Interwencji Kryzysowej. Warunki lokalowe dla takiej dzia-
Balno[ci s bardzo dobre. Centrum dysponuje baz noclegow dla 64 dzieci i hostelem na 16 miejsc
dla matek z dziemi.
Na realizacj tych form dziaBania potrzebne s jednak du|e nakBady finansowe.
Dlatego prosimy: pOm�{ DZIecIOm!
krajowy komitet Wychowania resocjalizujcego
ul. kredytowa 1a, 00 056 Warszawa, z dopiskiem Serock
nr konta: 27 1060 0076 0000 4010 2017 9479
Nr 1 / 007 1
Midzynarodowa Federacja Przyjaci�B Dzieci (MFPD)
Philip Bittner lat 13 jest uczniem Gimnazjum Dwujzycznego nr 48 we WrocBawiu. Wsp�Bpracuje
z OddziaBem TPD WrocBaw Stare Miasto; peBni funkcj posBa Dziecicego Sejmiku Wojew�dztwa
Dolno[lskiego TPD. Pisze wywiady, artykuBy oraz wiersze.
Z potrzeby serca
Z J�zefem Bogdaszewskim, prezesem Dolno[lskiego TPD oraz Krajowego Komitetu Pomocy Dzieciom i MBodzie|y NiepeBnospraw-
nej o przyjazni dla dziecka i organizacji, kt�ra troszczy si o los dzieci bez wzgldu na ich stan zdrowia i status spoBeczny, rozmawia
Philip Bittner, poseB na Dolno[lski Sejmik Dziecico-MBodzie|owy
O dzieciach radz i postanawiaj, ale kt�| pytaB si bdzie rodzinnego i szkoBy. Od dawna kalecy i biedni traktowani byli jak oby-
naiwnie o sd i zgod; c�| ono mie mo|e do powiedzenia? Co watele drugiej kategorii. Dopiero konsolidacja [rodowiska niepeBno-
by Pan odpowiedziaB na t pytajc my[l? sprawnych i [rodowiska rodzin z dzieckiem niepeBnosprawnym do-
Od zarania dziej�w o losach dzieci decyduj doro[li. Jest to prowadziBa do okre[lenia miejsca niepeBnosprawnych w spoBeczeD-
uwarunkowane tradycj i kultur paDstwa, odnosi si tak|e do obo- stwie. Podobna sytuacja jest z ludzmi biednymi, oni te| s peBno-
wizujcego w tym zakresie prawa. O losach dzieci radz i posta- prawnymi obywatelami naszego kraju. Oczywi[cie do zrobienia jest
nawiaj rodzice, nauczyciele, wychowawcy, niekiedy sd czy ku- jeszcze bardzo du|o.
rator, policja i prokurator, ale tak|e radni, posBowie i senatorowie.
Szczeg�lny los dzieci le|y w rkach, dosBownie w rkach gBosu- Czy ka|dy, kto pomaga bezinteresownie, jest wolontariu-
jc za lub przeciw , parlamentarzyst�w. To wBa[nie nasi wy- szem?
braDcy decyduj w sprawach dzieci. Dobrze si staBo, |e opr�cz Definicj wolontariusza w sensie prawnym podaje Ustawa o
Sejmu dorosBego, w wielu regionach kraju, w wielu [rodowiskach dziaBalno[ci po|ytku publicznego i o wolontariacie. Wolontariusz
powstaj sejmiki dziecice i mBodzie|owe majce prawo wolnego to osoba, niewa|ne w jakim wieku, kt�ra dobrowolnie, z potrzeby
wyboru i swobodnej wypowiedzi, mogce sugerowa i wniosko- serca [wiadczy nieodpBatnie pomoc drugiej osobie czy grupie os�b.
wa, aby doro[li ujli i wzili pod uwag problemy dzieci przedsta- Wolontariusz to tak|e kumpel, a mo|e nawet przyjaciel. To osoba, kt�-
wione przez dzieci. rej mo|na si zwierzy, kt�rej mo|na zaufa. Wolontariusz to nie tyl-
ko osoba z puszk skarbonk, wolontariusz to przede wszystkim
Co znaczy by przyjacielem dziecka w peBnym tego sBowa osoba |yczliwa, kt�ra po[wica sw�j czas, ale te| uczy si i nabiera
znaczeniu? do[wiadczenia. Wolontariusze s w r�|nym wieku i r�|nej pBci. MBo-
To trudne i bardzo szerokie pytanie. Po pierwsze, by przyjacie- dzi pomagaj starszym, a osoby starsze s babciami i .dziadkami.
lem dziecka to wcale nie jest takie Batwe. Po drugie, dziecko musi za- Ruch wolontariatu rozrasta si i nabiera coraz wikszego znacze-
akceptowa dorosBego, aby mo|na byBo m�wi o przyjazni. Po trze- nia. Ka|da bezinteresowna pomoc mo|e by przypisana dziaBalno[ci
cie, przyjazD powstaje przez wiele lat i niekiedy nie jest si ju| przyja- wolontarystycznej, a ka|d osob pomagajc bezinteresownie mo|-
cielem dziecka tylko dorosBej osoby. Jednak najistotniejsze, we- na nazywa wolontariuszem. Pamitajmy jednak, |e niesienie bezinte-
dBug mnie, jest traktowanie dziecka jako partnera i podmiotu od- resownej pomocy, [wiadczenie ssiedzkich usBug, pomoc w nauce,
dziaBywaD, a nie przedmiotu troski. chorym i niepeBnosprawnym jest z nami od pokoleD i nikt dawniej, o
osobie pomagajcej nie m�wiB, |e jest ona wolontariuszem. Dobrze,
My[l przewodnia Sejmiku TPD brzmi: Dziecko to te| oby- |e sobie pomagamy i niekoniecznie trzeba to od razu ubiera w
watel . Czy po wej[ciu Polski do Unii Europejskiej politycy bar- ramy prawne. Wiele os�b, pomagajc, nawet nie chce, aby nazy-
dziej zaczli interesowa si mBodymi obywatelami? wa ich wolontariuszami, czyni to co im nakazuje serce i zdrowy
DodaBbym, |e peBnoprawny obywatel, a gwarantuje to m.in. rozsdek. Nie my[l, a nawet i nie wiedz, |e tym samym staj si
Konwencja o Prawach Dziecka, ratyfikowana przez Polsk jeszcze wolontariuszami. Zostawmy bezinteresown pomoc tak, jaka jest,
w 1989 r. Osobi[cie nie odczuBem, aby po wej[ciu Polski do Unii a kto bdzie poszukiwaB miana wolontariusza, na pewno si odnaj-
Europejskiej politycy wicej uwagi po[wicali sprawom dzieci. dzie w[r�d wielu organizacji pozarzdowych.
Na pierwszym miejscu jest polityka, potem finanse i gospodar-
ka. Niestety o sprawy dzieci trzeba walczy i dotyczy to tak|e Czy Towarzystwo Przyjaci�B Dzieci pomaga tylko dzieciom
Brukseli. Zainteresowanie mBodym obywatelem nie zmienia si, i nastolatkom, czy te| starszej mBodzie|y? Je[li tak to na jak po-
wicej uwagi dzieciom po[wica si w okresach przedwybor- moc mog liczy ci, ju| od pewnego czasu doro[li, ludzie?
czych i z okazji okoliczno[ciowych [wit ([w. MikoBaja, [wita Towarzystwo Przyjaci�B Dzieci funkcjonuje w naszym kraju ju|
Bo|ego Narodzenia, DzieD Dziecka). od 88 lat. Jest organizacj z tradycjami, zawsze sBu|yBa dzieciom i
[rodowisku dziecicemu. Wiemy dobrze, |e doro[li si nie starzej,
Czemu wielu ludzi w og�le nie interesuje si kalekimi i bied- tylko dzieci dorastaj. Tak|e w naszym Towarzystwie trudno powie-
nymi dziemi? dzie dziecku, a wBa[ciwie piknej pannie i eleganckiemu mBodzieDco-
To wynika z natury czBowieka, uwarunkowaD spoBecznych i wi, |e nie ma dla nich miejsca. Dlatego TPD umo|liwia tworzenie k�B
kulturowych, ale tak|e z tradycji i wychowania wyniesionego z domu mBodzie| dzieciom . Tylko troch starsi od dzieci najlepiej rozu-
1 Nasz Animator
Midzynarodowa Federacja Przyjaci�B Dzieci (MFPD)
miej potrzeby dzieci, znaj i w lot poznaj ich mo|liwo[ci, z po- Wielu mBodych obywateli nie wie, |e istnieje TPD. Co mogBoby
wodzeniem funkcjonuj jako starszy brat , starsza siostra . MBo- wpByn na to, |eby TPD staBo si bardziej znane?
dzie| mo|e by instruktorami, trenerami, wychowawcami w osied- TPD jest znan organizacj pozarzdow, ale prawd jest
lu, na podw�rku, w szkole, wychowawcami kolonii, oboz�w, opie- r�wnie|, |e krajobraz organizacji pozarzdowych (fundacji, stowa-
kunami podczas wycieczek, rajd�w i zlot�w. To wBa[nie mBodzie| rzyszeD) bardzo si rozbudowaB. S ju| ich tysice i TPD jest jedn
prowadzi koBo mBodzie|owe w szkole czy na uczelni, i poprzez dzia- z wielu. Ci, kt�rzy s zainteresowani dziaBalno[ci TPD potrafi
Balno[ opiekuDczo wychowawcz, a tak|e terapeutyczn czy po- dotrze do jego struktur organizacyjnych (k�B, oddziaB�w, [wietlic,
znawcz realizuje cele strukturalne Towarzystwa. ognisk, klub�w, warsztat�w terapii zajciowej) i by ich aktywnym
czBonkiem, wsp�Btw�rc dorobku i osigni organizacji. Osobi[cie
NapisaB Pan ksi|k: Nie ma dzieci bez szans . Jak to rozu- znam TPD w wielu regionach kraju i w wielu regionach kraju niewyob-
mie z punktu widzenia dziecka? ra|alne jest, aby TPD nie mogBo istnie, |eby byBo nieznane lub maBo
Ksi|ka Nie ma dzieci bez szans zostaBa napisana pod moj aktywne, tam dziaBalno[ po|ytku publicznego skupia si wBa[nie
redakcj, ale na jej powstanie zBo|yBy si relacje rodzic�w dzieci nie- wok�B TPD. Prawd jest tak|e, |e w niekt�rych regionach TPD jest
peBnosprawnych, przewodniczcych k�B pomocy dzieciom niepeBno- maBo aktywne, u[pione i na uboczu. Zale|y to jednak tylko od ludzi
sprawnym, wolontariuszy, niepeBnosprawnej mBodzie|y, a tak|e leka- skupionych wok�B TPD, od ich aktywno[ci i zaanga|owania.
rzy, psycholog�w, pedagog�w i terapeut�w. Nie ma dzieci bez szans
to my[l, idea, kt�r zaczBem realizowa ponad 20 lat temu. Dotyczy Czy TPD w Polsce wsp�Bpracuje z innymi, podobnymi orga-
szczeg�lnie dzieci niepeBnosprawnych, kt�rym zabrano dzieciDstwo, nizacjami z zagranicy?
kt�re nie mogBy uczszcza do przedszkola, uczy si w szkole, kt�re Statut TPD daje mo|liwo[ wsp�BdziaBania z innymi organiza-
nie wiedziaBy, co to znaczy wyj[ na podw�rko i bawi si z r�wie[ni- cjami poza granicami kraju. TPD mo|e by te| czBonkiem organizacji
kami. Zwiat dzieci niepeBnosprawnych zamykaB si w czterech [cia- midzynarodowych. Towarzystwo wypeBnia w tym zakresie posta-
nach domu , nie chodziBy do kina, teatru, nie jezdziBy na wycieczki. nowienia statutu i wsp�Bpracuje z innym organizacjami z zagra-
Dla dziecka niepeBnosprawnego przede wszystkim najwa|niejsze jest nicy. Szczeg�lnie wida to w rejonach przygranicznych. Na dol-
leczenie, leczenie, rehabilitacja, i jeszcze wiele razy rehabilitacja. To nym Zlsku z Czechami i Niemcami (Zittan, Ebersbach, Liberc, Hra-
zastpuje dziecku niepeBnosprawnemu to wszystko, czego do[wiad- dek). Podopieczni TPD s tak|e czBonkami midzynarodowego Par-
cza dziecko peBnosprawne. StaraBem si, i nadal to czyni, aby dzie- lamentu Dziecico-MBodzie|owego Nysa . TPD w GdaDsku wsp�B-
cko niepeBnosprawne mogBo uczestniczy, na r�wnych prawach, w pracuje z podobnymi organizacjami w Szwecji i Danii. OddziaBy i koBa
|yciu spoBecznym, |eby mogBo by wszdzie tam, gdzie s ich zdro- TPD z Mazur spotykaj si z dziemi litewskimi. Wymiana do[wiad-
wi r�wie[nicy; w przedszkolu, szkole, kinie, teatrze, na wycieczce i czeD jest te| z Ukrain. Nie znam wszystkich warunk�w wsp�Bpra-
obozie, w piaskownicy i na zabawie. Z punktu widzenia dziecka hasBo cy poszczeg�lnych jednostek organizacyjnych TPD w kraju i za gra-
Nie ma dzieci bez szans to nadzieja na godne |ycie, na |ycie w[r�d nic, ale wiem, |e jest ich sporo i przy ka|dym spotkaniu sBycha o
spoBeczeDstwa, a nie obok lub na marginesie. nowej wsp�Bpracy i nowych miejscach.
Kto lub co ma najwikszy pozytywny wpByw na niepeBno- Czym si Pan kieruje, prowadzc wszechstronn dziaBalno[
sprawne dziecko? dla dobra dzieci? Pewnie jest w tym gBbsza intencja...
Nie ma wtpliwo[ci, |e na rozw�j dziecka niepeBnosprawnego ZaczBem dawno temu z potrzeby chwili, zamierzaBem by tylko
najwikszy wpByw ma rodzina: akceptacja dziecka takim jakim jest, mi- w miar aktywnym czBonkiem. W�wczas nie sdziBem, |e tak dBugo
Bo[ i zrozumienie. Tylko taka postawa wywiera wpByw na ksztaBto- pozostan w ruchu spoBecznym, dzisiaj nazywanym wolontarystycz-
wanie osobowo[ci niepeBnosprawnego dziecka. Oczywi[cie rodzina nym. Szczeg�lnego znaczenia nabraB dla mnie ruch spoBeczny [ro-
z dzieckiem niepeBnosprawnym wymaga pomocy z zewntrz. Nieod- dowisk niepeBnosprawnych, z kt�rym zwizany jestem od pocztku
zowna jest pomoc lekarska, rehabilitant�w, psycholog�w i pedago- mojej dziaBalno[ci. Jest to autentyczny, samopomocowy i dobrowol-
g�w, nauczycieli i logoped�w. Bez tej pomocy rodzina nie jest w sta- ny ruch rodzic�w dzieci niepeBnosprawnych. PowstaB z konieczno[ci
nie poprawnie funkcjonowa. Musi mie te| oparcie w opiece spo- i potrzeby, poniewa| dzieci niepeBnosprawne i ich rodziny pozostawio-
Becznej, wspomaga j winni prawnicy. Problem�w do rozwizania ne byBy samym sobie. W mojej dziaBalno[ci nie nale|y doszukiwa si
w |yciu codziennym, rodzina z dzieckiem niepeBnosprawnym ma gBbszej intencji. ByBa ch niesienia pomocy i ona pozostaBa. Oczywi-
tak du|o, |e mo|e nimi obarczy wiele urzd�w i urzdnik�w. Po- [cie moja pomoc przybieraBa r�|ne formy, wynikaBa z potrzeb i mo|li-
zytywny wpByw ma r�wnie|, a mo|e przede wszystkim |yczliwo[ wo[ci, z czasem powstaBy poradnie, zespoBy wiczeD, powstaB o[ro-
i zrozumienie otoczenia, bli|szej i dalszej rodziny, ssiad�w, wsp�B- dek i szkoBa dla dzieci z pora|eniem m�zgowym, byBa te| pomoc or-
pracownik�w i znajomych. ganizacyjna, prawna (przez moje rce przeszBo wiele pr�[b, podaD,
odwoBaD, tak|e opomoc socjaln i finansow. ByBy sesje, szkolenia i
We wcze[niej wspomnianej ksi|ce pisze Pan du|o o rodzi- kursy, byBy turnusy rehabilitacyjne i obozy integracyjne, byBy rozmo-
cach i opiekunach dzieci niepeBnosprawnych. Dlaczego wybraB wy i dyskusje, byBy sBowa otuchy i pocieszenia. ByBy pora|ki i Bzy, gdy
Pan m.in. taki temat do poruszania w PaDskim dziele? odchodziBo od nas na zawsze dziecko niepeBnosprawne. ZadawaBem
Uwa|am, |e rodzicom dzieci niepeBnosprawnych nale|y si sobie w�wczas pytanie: dlaczego? I z caB konsekwencj realizowa-
najwy|szy szacunek i uznanie. Rodzice dzieci niepeBnosprawnych to Bem ide swojego dziaBania nie ma dzieci bez szans .
niekwestionowani bohaterowie czasu pokoju. Wsp�BdziaBanie rodzi-
c�w w procesie leczenia, rehabilitacji i edukacji wymaga wie- Jestem zaszczycony romow z Panem i ciesz si, |e po-
lu wyrzeczeD, ogromnego po[wicenia i odpowiedzialno[ci za los przez publikacj tego wywiadu mog wa|nymi tre[ciami podzie-
dziecka w przyszBo[ci. Lekarz, terapeuta, nauczyciel s przez kilka li si z innymi. Dzikuj za rozmow.
chwil czy godzin, a rodzice s zawsze i caBa odpowiedzialno[ za
postpy w leczeniu, rehabilitacji i edukacji spada na nich. RozmawiaB: Philip Bittner
Nr 1 / 007 17
Midzynarodowa Federacja Przyjaci�B Dzieci (MFPD)
My[l o domu, kt�rego tak naprawd nie mam, o matce, kt�rej prawie nie pamitam,
o ojcu - alkoholiku, o miBo[ci, kt�rej tak maBo zaznaBem.*
PROSTOWANIE {YCIA
M�wi si, |e boimy si tego, czego nie znamy. To prawda. Pamitam, |e chowaB si jak palant: wrzeszczaB, ryczaB, rzucaB piBeczk, l tak maj dla
gdy miaBem i[ po raz pierwszy do ogniska, to okropnie si batem sam nie nas anielsk cierpliwo[.
wiem czego, czy te| kogo. l tak miaBem szcz[cie, bo znaBem A[k i Romka, Dzisiaj rozmawiaBem ze swoj siostr, kt�ra te| chodzi do ogniska. Nie
kt�rzy podtrzymywali mnie na duchu. ZnaBem te| pana Darka, to dziki niemu byBoby w tym nic dziwnego, gdyby nie fakt, |e poznali[my si wBa[nie
trafiBem do Zrodowiskowego Ogniska Wychowawczego. Potem wszystko za- tutaj. Czysty przypadek! Ale pono przypadki chodz po ludziach. Na ra-
czBo si krci wok�B [wietlicy -tak nazywali[my nasze ognisko... zie przygldamy si sobie i nie wiemy, jak si do siebie odnosi. Jestem
nieufny. Chyba bd musiaB z kim[ pogada.
WRZESIED
Ju| jest dobrze. Znam wszystkich. Na pocztku troch si wstydziBem, LISTOPAD
bo bd pyta o mam, tat, ale oni wszyscy maj pokrzywione krgosBu- Du|o czasu spdzam w ognisku. Robili[my znicze na Wszystkich
py jedni mniej, inni troch wicej. Nie otwieram si przed ka|dym, bo i po Zwitych. To takie smutne [wito. Chodzi si po cmentarzu, oglda groby,
co? Wychowawcy s w porzdku, staraj si nam stworzy co[ w rodzaju my[li o zmarBych. Zastanawiam si nad sob. Kim bd? Co bd robiB?
klubu: tutaj mo|na zje[, odrobi zadanie domowe, pogada z ludzmi, po- Jak bdzie wygldaBo moje |ycie? Zaczynam si zmienia, dojrze-
|ali si na sw�j los, zwierzy si ze swoich problem�w. We wrze[niu jest wa. Ju| nie tylko wygBupy, wariactwa...
jeszcze cicho, [wietlica zaczyna dopiero dziaBa, potem bdzie szaB paB To chyba wpByw [wietlicy gdybym tam nie chodziB, to mogBoby by
jedni bd grali na komputerze, inni bd odrabiali zadania domowe, na- ze mn zle. Wiadomo papierosy, alkohol, narkotyki. Zwity nie jestem -
stpni bd chcieli oglda video. Przekr�j |daD i spoBeczno[ci. tego i tamtego pr�bowaBo si. Czasami w[ciekam si, bo German albo
kto[ inny co[ wymy[li i trzeba to zrobi. W gruncie rzeczy imponuj mi
PAyDZIERNIK wychowawcy, a najbardziej pan Darek interesuje si sportem, gra w
W tym miesicu przygotowujemy Zwito Edukacji Narodowej. kosza, pBywa, no i najwa|niejsze gra w nog. Spoko gostek. Co praw-
Bdzie takie [mieszne przedstawienie. No i dobrze w |yciu trzeba da, te| ma swoje fumy i fochy, ale mo|e by. Chodzi mi po gBowie spra-
du|o si [mia, |artowa, kpi ze spraw niepowa|nych, bo |ycie jest i wa z sior obserwujemy si. ZBa nie jest, ale momentami zachowuje si
tak bardzo ci|kie. A my po[miejemy si z nas samych, naszych wy- gBupio, jak ka|da baba. Zobaczymy. Teraz my[l o dyskotece andrzejko-
chowawc�w. Na szcz[cie oni s wyrozumiali, wic si nie pogniewa- wej. Maj by jakie[ atrakcje wr�|by i inne bajery. Pono maj d[f nas
j. Czasami si na nas denerwuj, ale te| bym si zdenerwowaB, gdyby zawita Belgowie z pani Danusi na czele. Pani Halina przygotowuje ko-
jeden buc z drugim bu-cem (BUC czyli Bardzo Uprzejmy CzBowiek) za- stiumy, a pani Iza ustala program. Sdz, |e bdzie fajnie.
GRUDZIED
No i zima w peBni. Pada [nieg. Chodzimy ubrani, jak Eskimosi. Zimno
przeokropnie.Nie mamy ju| grzejnika na gaz, s elektryczne, ale i one nie
ogrzej pomieszczenia. Nasze wychowawczynie szalej pani Halina wy-
my[la ozdoby choinkowe, a pani Iza gazetk [wietlicow i co[ tam jesz-
cze. A ja? My[l o domu, kt�rego tak naprawd nie mam, o matce, kt�-
rej prawie nie pamitam, o ojcu alkoholiku, o miBo[ci, kt�rej tak maBo
zaznaBem. Mo|e dlatego jestem taki: zamknity w sobie, schowany, jak
|�Bw w skorupie? Zwita czas rado[ci. Tylko... z czego tu si cieszy?
Gdyby kto[ speBniB wigilijne marzenia, to poprosiBbym o miBo[.
STYCZED
Zn�w zaczBa si orka. M�zg mam prawie przenicowany. Pytaj, sypi
kartk�wkami. Chyba wypisz si z tej budy. Nie, nie mog, bo nie m�g-
Bbym chodzi do [wietlicy. A tu jest spoko . Teraz wszyscy ryj , ucz
si, bo niejednemu grozi paBa na semestr. Mnie te| -wiadomo anglik, che-
mia i co[ tam jeszcze. Trzeba bdzie si wzi, ale tak si nie chce.
Za oknem [nieg, prawdziwa zima. Poobijali[my dziewczyny
[nie|kami. Pruty si, jak stare prze[cieradBa, a najbardziej moja sio-
strunia. Ta jak si rozedrze, to szkoda gada. {eby [nieg spadB na fe-
rie. W [wietli bdzie na pewno dy|ur, trzeba bdzie si pokaza. Nie-
spodzianka! Belgowie przysBali mi pamitk swego klubu piBkarskiego
Racing Genk . Ciesz si, |e kto[ o mnie pamitaB.
LUTY
Ferie, ferie i po feriach. Jako[ tak minBy. ZajrzaBo si do [wietli-
cy, ale byBa otwarta tylko przez pierwszy tydzieD. Teraz dziaBa tak, jak
1 Nasz Animator
Midzynarodowa Federacja Przyjaci�B Dzieci (MFPD)
zawsze. W tym miesicu nie dzieje si nic szczeg�lnego. Dziewczyny mi przyniesie. Pono jeste[my kowalami swego losu mam nadziej,
przebkiwaBy o zorganizowaniu dyskoteki, mo|e co[ z tego wyjdzie. |e zale|y on tylko ode mnie, bo nie chc si ba.
My[laBem o mojej siostrze. Troch zbli|yli[my si do siebie, zaczli[my
rozmawia, ale jeszcze boimy si pogada o domu, matce, rodzinie. Chyba CZERWIEC
do tego jeszcze nie dojrzeli[my. A tak w og�le, to dobrze, |e odnalezli[my Jad, jad, jad, jad! Na warsztaty integracyjne, na trzy dni. B-
siebie. Na [wietli przygotowujemy [mieszne scenki zwizane z profilak- dziemy mieszkali w o[rodku wypoczynkowym z basenem, sal gimna-
tyk alkoholow bdziemy je przedstawiali. Gram w nich babci! styczn, siBowni. Bdziemy opiekowali si dziemi niepeBnosprawnymi.
Ciekawe czy si sprawdz.
MARZEC ByBo [wietnie! Mieszkali[my w pokojach 3-4-osobowych, ka|dy
W marcu jak w garncu . PrzysBowia mdro[ci narod�w. Raz [wieci miaB zajmowa si jakim[ dzieckiem niepeBnosprawnym. My[laBem, |e
sBoDce, innym razem pada [nieg. Mo|na zwariowa. Na [wietlicy wiczy- to ja jestem najnieszcz[liwszy, ale tak nie jest. Bardziej nieszcz[liwe s
my intensywnie nasze scenki. Czasem jest nam trudno si razem zebra te dzieci. A mo|e one nie zdaj sobie spawy, |e s inne ni| my? A mo|e,
wiadomo, lekcje koDczymy o r�|nych porach. Pani Iza momentami si w ich mniemaniu, to my jeste[my inni? Sam nie wiem.
w[cieka, my te| no c�|, takie jest |ycie. Podczas pr�b wyjemy ze [mie- Musz zabra si do roboty, zbli|a si koniec roku, w zasadzie nie je-
chu, bo te| jest z czego! A opr�cz tego? Aazimy do kina (same di-sney- stem ju| zagro|ony, ale licho nie [pi. Co ze mn bdzie? ZastanawiaBem
owskie produkcje). German wlecze nas na basen, ale lubimy to. Jest si, czy Gerrnan pozwoli mi przychodzi do ogniska. Mam nadziej,
okazja do popBywania, powy-gBupiania si w wodzie. M�j ulubiony numer |e tak. W przyszBo[ci chciaBbym pracowa w [wietlicy. Czuj, |e mnie to
to straszenie pani Izy pBywa wtedy z szybko[ci motor�wki. pociga. Ach! CzytaBem swoje wypociny w [wietlicowej gazetce. Wy-
padBem caBkiem niezle.
KWIECIED
Wiosna wybuchBa peBn par. Nie chce mi si uczy, a powinienem, bo LIPIEC
inaczej przepadn . Humor mam paskudny. Nie ukBada mi si ani w szkole, Dzi[ dowiedziaBem si, |e jad z TPD na koloni, kt�r w caBo[ci za-
ani w domu. PokB�ciBem si z babci, siostr, ze wszystkimi. Nic mi nie wy- fundowaBo Towarzystwo. MiaBem obawy, czy si zaBapi, ale udaBo si!
chodzi. No, mo|e tylko piBka no|na. Cnciafbym tak gra jak Patrick Kluivert. Na pewno bdzie odjazdowo! Kierownikiem bdzie German , znam tylko
Podziwiam go. Czy kiedykolwiek bd graB tak, jak on? Na razie zapamitale niekt�re wychowawczynie. Moja siora te| jedzie! Ostatnio bardzo z|y-
trenuj. Lubi te treningi, lubi gr w nog czuj si wtedy, jak mBody b�g. li[my si ze sob. Ona jest cool! Mo|na z ni pogada, powygBupia si.
PisaBem o tym do gazetki [wietlicowej. Ech, |ycie czemu jeste[ takie? Wiadomo, czasem ma odpaBy , ale kto ich nie ma? A tak w og�le, to je-
ZastanawiaBem si nad wyborem szkoBy. Pewnie p�jd do zawodo- stem ju| absolwentem szkoBy podstawowej i uczniem szkoBy zawodo-
wy , mo|e zostan elektromechanikiem ? Nie, musz zda. Musz i wej. {ycie jest pikne! Wszystko ukBada si wspaniale! Oby tak dalej!
ju|. Chc by dorosBy, samodzielny. Mam wiele wtpliwo[ci: czy skoD-
cz szkoB, czy podoBam nowym obowizkom, czy sprawdz si? SIERPIED
Ju| w domu! Na kolonii byBo rewelacyjnie! ByBy wycieczki, pla|owa-
MAJ nie, kpiele morskie, dyskoteki, chrzest morski i tysice r�|nych atrakcji.
Jest czadowo, odlotowo i bombowo. Wystawili[my ju| dwa razy German nie wprowadziB |adnej dyscypliny, ale i tak ka|dy chodziB, jak
nasze przedstawienie. Wszystkim si bardzo podobaBo. Co prawda tro- w zegarku. Nie byBo |adnych gBupich numer�w z naszej strony, bo i po
ch si spietraBem i rola nie wyszBa tak, jak chciaBem, ale i tak byBo co? Ka|dy byB zadowolony z tego, co si dzieje: codziennie dyskoteki,
dobrze. WygldaBem jak prawdziwa babcia: ubraBem peruk, chustk, grill z czstotliwo[ci co dwa dni, turnieje... Te dwa tygodnie minBy, jak
fartuch. W rce koszyk, a w nim... waBek do ciasta, kt�rym miaBem z bicza strzeliB. Szkoda, |e nie mo|na tego powt�rzy. PodobaBa mi si
bi chuligan�w po gBowie (oczywi[cie na niby). Zebrali[my du|e bra- rola disc-jockeya czy taDczenie breka albo poranne bieganie nad mo-
wa. W sumie dali[my trzy przedstawienia niby takie same, ale r�|- rze. No c�| wszystko co dobre musi si kiedy[ skoDczy.
niBy si midzy sob. NiedBugo zacznie si buda, normalne obowizki. Wiem ju|, |e
Nie sdziBem, |e wystp przed publiczno[ci jest tak stresujcy. M�- bd m�gB chodzi na [wietle . Bardzo si z tego ciesz. Przyzwy-
wic szczerze baBem si i to okropnie. Jak robi to zawodowi aktorzy? czaiBem si do atmosfery, jaka tam panuje, do ludzi, kt�rzy tu pracuj.
Czy oni te| si boj? Przecie| chyba ka|dy odczuwa strach i to nie tylko Mo|e kiedy[ moje marzenie speBni si i zostan wychowawc w og-
wtedy, gdy ma przed sob ile[ tam os�b. Boimy si lekarza, choroby, nisku? Na razie musz skoDczy szkoB, rok szkolny za pasem. Prze-
bicia, poni|enia. Czy ja si czego[ boj? Na pewno baBem si dentysty. cie| nadchodzi kolejny wrzesieD.
Ostatnio zaczBem regularnie odwiedza ten gabinet, zaprowadziB mnie Waldek S.
tam pan Darek, TPD sfinansowaBo aparat, pierwsze wizyty. Dentysta po-
no najlepszy w Cieszynie. Koszmar! Chc co[ zrobi z moim uzbie- * W cigu wielu lat swojej dziaBalno[ci KKWR ogBaszaB konkursy
niem, przecie| kiedy[ bd si [miaB tak, jak inni. Dentysta, ortodon- na wspomnienia wychowawc�w i wychowank�w [rodowiskowych
ta, aparat to wszystko niesie b�l, ale taki, kt�ry prowadzi do czego[ ognisk wychowawczych TPD. Powy|szy tekst pochodzi z konkur-
dobrego. Czego boj si jeszcze? Chyba |ycia, kt�re nie wiadomo co su pt. ByBem wychowankiem ogniska TPD .
Wydawca: Krajowy Komitet Wychowania Resocjalizujcego im. Kazimierza Lisieckiego, Zdjcie na tytuBowej okBadce
czBonek Midzynarodowej Federacji Wsp�lnot Wychowawczych (FICE), 00-056 Warszawa, otrzymali[my z przedszkola
ul. Kredytowa 1a, tel. 826-27-15, 827-66-46, tel./fax 827-58-21 Chatka Puchatka prowadzonego
przez TPD w Krakowie.
Zesp�B redakcyjny: WiesBaw KoBak (red. naczelny), Irena Malanowska (z-ca red. naczelnego)
Dzikujemy!
Druk: Agencja Wydawnicza MakPrint, Warszawa, ul. Dyli|ansowa 1, tel. 022 614 35 50
Inne fotografie: Archiwum KKWR
nakBad 1000 egz. i ZG TPD.
Nr 1 / 007 1
Midzynarodowa Federacja
Przyjaci�B Dzieci prowadzi
wszechstronn dziaBalno[
na rzecz dziecka
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
Animation js2006 05?rtoon Creating Animated Characters with BlenderanimatZabawy animatoraKomisja ds Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów Episkopatu Polski Kantor animator śpiewu w zgromanimatebAnimated Engines, Single Cylinder StirlingGIF Animator 5 Readmeanimated messageAnimator Muzyczny czyli o czym pamiętaćThe Animatrixtext animationfunction cpdf set page animationCharacter Design and Animation, Figure DrawingCars Animation TutorialEfekty w Ulead GIF Animator 5więcej podobnych podstron