plik


ÿþCentr a Egzaminacyj ralna Komisja jna Arku formacje praw e do momentu usz zawiera inf wnie chronione u rozpoczcia egzaminu. WPISUJE ZD Miejsce DAJCY e na naklej jk KOD PE ESEL z kodem m ysleksja dy EG RALNY GZAMIN MATUR Z J A POLSKI JZYKA KIEGO MAJ 20 013 POZIOM RO RZONY OZSZER Instru dajcego ukcja dla zd 1. Spr czy arkusz eg ny a rawdz, y gzaminacyjn zawiera 12 stron. Ew o[ odniczcemu zespoBu wentualny brak zgBo przewo u u nad o egzamin. dzorujcego 2. Ark ra dwa tema rz jeden z nich i napisz kusz zawier aty. Wybier z wy e sze wie ( ypracowanie nie króts ni| dw strony (okoBo 250 sBó ów). 3. Pis czytelnie U|ywaj dBugopisu/p tylko z czarnym sz e. d pióra m tus entem. szem/atrame 4. Nie orektora, a b sy wyraznie e u|ywaj ko bBdne zapis e przekre[l. 5. Pam udnopisie ni niane. mitaj, |e zapisy w bru ie bd ocen Czas pra acy: 6. Mo korzy ze sB oprawnej polszczyzny o|esz ysta Bownika po p y i sB ograficzneg 180 min Bownika orto go. nut 7. Na tej stroni oraz na karcie odp w a ie powiedzi wpisz swój num L i przyklej naklejk z k mer PESEL kodem. 8. Nie wpisuj |adnych zn w cz[ci prz e | naków zeznaczonej Li nktów iczba pun dla tora. a egzaminat do nia: 40 o uzyskan M P-132 MPO-R1_1P UkBad graficzny © CKE 2010 2 Egzamin maturalny z jzyka polskiego Poziom rozszerzony Temat 1. Porównaj wizerunki Aresa i sposoby oraz cele ukazania tej postaci we fragmentach eposu Homera Iliada i eseju Zbigniewa Herberta Olimpijski generaB. ILIADA Kiedy morderca [miertelnych, Ares, Diomeda zobaczyB, w lot Perifanta olbrzyma w tym samym miejscu zostawiB rozcignitego na ziemi, gdzie przedtem wyszarpaB zeD dusz. Sam za[ naprzeciw Diomeda, co jezdzcem byB [wietnym, poskoczyB. Kiedy zbli|yli si obaj, wzajemnie [pieszc do siebie, podniósB si Ares i ponad jarzmem i koni lejcami cisnB sw wBóczni spi|ow, a|eby wyszarpn zeD dusz. Lecz j chwyciBa bogini, o jasnych oczach Atena, i odtrciBa z rydwanu, wic ta przeleciaBa na pró|no. Wtedy Diomedes o gBosie dono[nym wnet cisnB z kolei wBóczni spi|ow. Kieruje t zaraz Pallas Atena w doln cz[ brzucha Aresa, tu, gdzie pancerza pBat siga. W cel zamierzony grot trafiB i pikn skór przeoraB. WBóczni wyrwaBa bogini. Okropnie Ares spi|owy krzyknB  tak jak jedena[cie albo dwana[cie tysicy m|ów na wojnie, gdy wiod bój nienawistny Aresa. Na to woBanie przeniknB dreszcz i Achajów, i Trojan, trwog przejtych, tak Ares bitwy niesyty zawrzasnB. Jaki wydaje si przestwór od chmur |aBobnych ponury, kiedy wiatr zerwie si w[ciekBy po caBodziennym upale  takim si wydaB Tydejdzie Diomedesowi spi|owy Ares, gdy razem z chmurami wstpowaB w niebo szerokie. PrzybyB natychmiast do bogów na szczyt stromego Olimpu. ZasiadB przy Dzeusie Kronidzie i obolaBy na duszy krew nie[mierteln mu wskazaB, co wysczaBa si z rany, i roz|aleniem przejty wyrzekB te sBowa skrzydlate:  Dzeusie, mój ojcze! Czy widzc zBe czyny, gniewu nie czujesz? Zawsze jeste[my, bogowie, najbardziej poszkodowani postpowaniem tych innych, gdy ludziom pomoc niesiemy. Wszyscy jeste[my przeciwko tobie, bo[ cór szalon zrodziB, co zgub nam niesie, czynom oddana przekltym. Przecie| my, wszyscy bogowie, mieszkaDcy wiecznego Olimpu, tobie jeste[my posBuszni i ka|dy ulega twej mocy, ale tej nigdy nie skarcisz ani sBowami, ni czynem, jeszcze pobudzasz j, przecie| to twoje dziecko rodzone. Ona skBoniBa Diomeda, dumnego syna Tydeusa, aby dzi[ nam, nie[miertelnym bogom, sw pych zagra|aB. Najpierw zuchwale w dBoD zraniB przy samym zgiciu Kipryd, potem przeciwko mnie stanB, podobny sam do demona. Nogi mnie tylko uniosBy szybkie, inaczej bym dBugo musiaB cierpienia sam znosi w ogromnym tBumie polegBych albo moc |ycia utraci pod jego ciosem spi|owym . SpojrzaB zBym okiem i tak rzekB Dzeus, co obBoki gromadzi:  Siedzc tu, skarg swych zaniechaj! Zwodzisz i jednych, i drugich. Jeste[ mi wrogi najbardziej ze wszystkich bogów Olimpu, Egzamin maturalny z jzyka polskiego 3 Poziom rozszerzony miBa ci bowiem jest zawsze niezgoda, bitwa i wojna. Matki jest w tobie zawzito[ i upór nieprzeBamany, Hery; z niemaBym j trudem poskramiam ja sam sBowami. Sdz, |e twoje cierpienia z jej wynikaj porady. Ale pozwoli nie mog, by[ dBu|ej znosiB te bóle, ród twój ode mnie pochodzi i ze mnie ci matka zrodziBa. Gdyby to inny bóg jaki[ tobie, okrutny, daB |ycie, w wiksz gBb byBby[ ni| Dzieci Urana dawno strcony . Homer, Iliada, WrocBaw 1986. OLIMPIJSKI GENERAA Ares byB synem Zeusa i Hery. ZasiadaB w gronie dwunastu bogów olimpijskich, ale nie wiadomo, czy przez niezrozumiaB adoracj cyfry  dwana[cie , czy z jakich[ innych, istotnych wzgldów. ByB bogiem drugorzdnym, posiBkowym i powszechnie pogardzanym. Jego imi wywodziBo si z przymiotnika. Czy mo|na wyobrazi sobie bardziej proletariack proweniencj. Na uBomku ceramiki z Berlina widzimy Aresa siedzcego na koDcu stoBu. Ares jest jedynym i pot|nym neurastenikiem po[ród bogów olimpijskich. Homer nie jest dla niego Baskawy. W Iliadzie jest on raczej demonem bitwy, bezmy[lnym wojownikiem. Homer przyznaje mu tak|e dwie cechy wyró|niajce: siB nóg i moc gBosu. W szar|y, a tak|e w ucieczce, byB niezrównany. Zraniony przez Diomedesa, krzyczy jak dziesi tysicy m|czyzn. Bogowie greccy byli nie[miertelni, ale wystawieni na rany, choroby, upokorzenia. Ares zbiera najwicej tych ostatnich. W czasie Buntu Olbrzymów powalili go straszni, dBugowBosi synowie Alojosa i umie[cili w spi|owej skrzyni, skd wyszedB po trzynastu miesicach, ledwo |ywy i ze zBamanym caBkowicie morale. Ares zabiB syna Posejdona, ale wypieraB si morderstwa. ByB zatem kBamc, a ta cecha charakteru wi|e si [ci[le z  tchórzostwem. Herakles zmusiB go do ucieczki z Olimpu. W nauce wojennej polegaB gBównie na strategii, a jedyn zasad, któr uznawaB, byBa furiacka rejterada. Pod tym wzgldem przypomniaB troch Napoleona. Jego przeciwniczk byBa rozwa|na Atena, wyborny strateg i taktyk. DokBadnie rozwa|aBa szanse i nigdy nie wdawaBa si w chaotyczn bijatyk. Ares anga|owaB si w wojn bez |adnych pobudek ideologicznych. ZdradzaB chtnie i czsto. Najbardziej lubiB zabija wBasnorcznie i to zamiBowanie wskazuje na barbarzyDskie pochodzenie. Kochali go tylko mBodzi rekruci. Id na wojn w gBbokim przekonaniu, |e jest to wcale wesoBa zabawa. Ale nie wracaj nigdy, aby potwierdzi to zBudzenie. SBusznie zauwa|ono, |e Aresa oplata wiele mitów, co oznacza, |e z lubo[ci plotkowano o nim na czarno. Ale nie miaB kultu, a [witynie pod jego wezwaniem s rzadkie i skpe. Po[ród bogów greckich posiadajcych akademickie wyksztaBcenie i towarzysk ogBad, Ares byB zaprawd barbarzyDc. Ale kiedy wojny staBy si bardziej domen polityki, obskurnych doradców, cynicznych kapitalistów, Ares utraciB swoj rang  zostaB zdegradowany. Ten apostoB chaosu skapcaniaB. PostarzaB si, ale jeszcze wci| odgra|a si, |e jest silny i ka|dego pokona na rk. Pije. Przeklina jak dawniej. 4 Egzamin maturalny z jzyka polskiego Poziom rozszerzony Ares odkryB w sobie przemo|n skBonno[ do spisków, gangów i organizacji terrorystycznych. Jego dotychczasowe |ycie i skromne wyksztaBcenie znalazBy uj[cie w skrytobójczych mordach i konstrukcji prymitywnych bomb. Siedzi teraz na tarasie kawiarni, skd wida spokojne miasto. Spoglda na zegarek. Udaje spokój. DokBadnie o wyznaczonej godzinie w [rodku miasta wykwita obrzydliwa ró|a. Trwa chwil. Potem rozlega si zgieBk, wycie syren. I nad miejscem  kazni niewinnych  unosi si czarna zasBona dymu. To miasto nie bdzie ju| nigdy takie, jak przed wybuchem. Ares pBaci za kaw i wolno schodzi po stopniach haDby. Na podstawie: Zbigniew Herbert, Król mrówek, Kraków 2001. Temat 2. Biblioteka i jej u|ytkownicy. Analizujc i interpretujc fragmenty prozy Umberto Eco Imi ró|y i Melchiora WaDkowicza Ziele na kraterze, porównaj przedstawione literackie obrazy i sposoby ich kreacji. IMI RÓ{Y Szyby nie byBy kolorowe; spajajcy je oBów przytrzymywaB kwadry bezbarwnego szkBa, by [wiatBo, mo|liwie najczystsze, nie zabarwione ludzk sztuk, sBu|yBo swemu przeznaczeniu, to jest o[wietlaniu znoju czytania i pisania. Wielekro i w ró|nych miejscach widziaBem pózniej skryptoria1, lecz |adnego, gdzie w strumieniach fizycznego [wiatBa, które odsBania caBy splendor pomieszczenia, tak wyraznie ja[niaBaby sama duchowa zasada wcielona przez owo [wiatBo, claritas2, zródBo wszelkiego pikna i wszelkiej wiedzy. Trzy rzeczy przyczyniaj si do stworzenia pikna: przede wszystkim niepodzielno[ lub doskonaBo[, i dlatego za brzydkie mamy rzeczy nie bdce caBo[ci; nastpnie, nale|yta proporcja albo te| harmonia; a wreszcie, jasno[ i [wiatBo, i rzeczywi[cie, nazywamy piknymi rzeczy barwy jasnej. Najlepiej o[wietlone miejsca przeznaczone byBy dla antykwariuszy, najbardziej do[wiadczonych iluminatorów, rubrykatorów i kopistów3. Ka|dy stóB zaopatrzony byB we wszystkie rzeczy niezbdne do iluminowania i do przepisywania: ró|ki z inkaustem4, cieniutkie pióra, które paru mnichów ostrzyBo wBa[nie ostrymi no|yczkami, pumeksy do wygBadzania pergaminu, liniaBy do kre[lenia linii, by rozmieszcza potem na nich litery. WyszedB nam na spotkanie bibliotekarz, o którym wiedzieli[my ju|, |e nazywa si Malachiasz z Hildesheimu. Jego twarz przybraBa wyraz wymuszonej |yczliwo[ci, lecz nie mogBem powstrzyma si od dr|enia na widok fizjonomii tak osobliwej. Postaci byB wysokiej i chocia| niezwyczajnie szczupBej, czBonki miaB wielkie i niezdarne. Kiedy szedB wielkimi krokami, owinity w czarne, zakonne szaty, w jego wygldzie byBo co[ niepokojcego. Kaptur, który miaB nasunity na gBow, albowiem przychodziB z zewntrz, rzucaB cieD na blado[ twarzy i sprawiaB, |e w wielkich, smutnych oczach widoczne byBo jakie[ nieokre[lone cierpienie. To oblicze nosiBo [lady jakby licznych namitno[ci, które wola poddaBa dyscyplinie, lecz doprowadzajc, zdawaBo si, do zastygnicia rysów, a| uleciaBo z nich tchnienie |ycia. 1 Skryptorium  tu: pomieszczenie, w którym przepisywano rcznie ksigi. 2 Claritas  jasno[, [wiatBo[. 3 Iluminator, rubrykator, kopista to [redniowieczni rzemie[lnicy, zajmujcy si zdobieniem, przygotowywaniem i przepisywaniem ksig. 4 Inkaust  atrament. Egzamin maturalny z jzyka polskiego 5 Poziom rozszerzony Wilhelm pochyliB si nad spisami wykaligrafowanymi w kodeksie. ZerknBem ja te| i odkryli[my tytuBy ksig, o których nikt nie wiedziaB, i innych, najsBawniejszych, a wszystkie w posiadaniu biblioteki. Malachiasz wskazaB adnotacje umieszczone obok ka|dego tytuBu. PrzeczytaBem: iii, IV gradus, V in prima graecorum; ii, V gradus, VII in tertia anglorum i tak dalej. PojBem, |e pierwsza liczba oznacza pozycj ksi|ki na póBce, t, czyli gradus, wskazuje druga liczba, za[ szaf okre[la trzecia, zrozumiaBem tak samo, |e pozostaBe dane mówi o pokoju lub korytarzu biblioteki, i o[mieliBem si prosi o wyja[nienie tych ostatnich wskazówek. Malachiasz spojrzaB na mnie surowo.  Mo|e nie wiesz lub zapomniaBe[, |e dostp do biblioteki ma tylko bibliotekarz. Tak wic jest sBuszne i wystarczajce, by on jeno potrafiB te dane odcyfrowa.  Lecz w jakim porzdku umieszczono ksigi w spisie?  spytaB Wilhelm.  Nie ze wzgldu na opisany przedmiot, wydaje mi si.  Nie byBy równie| wpisane wedBug autorów w kolejno[ci liter alfabetu, ten roztropny sposób stosowany jest bowiem dopiero w ostatnich latach, a wtedy byB jeszcze u|ywany rzadko.  Pocztki biblioteki gin w otchBani wieków  rzekB Malachiasz  i ksi|ki wpisuje si w porzdku napBywania zakupów, darowizn, w miar jak przybywaj w nasze mury. Wystarczy, by bibliotekarz znaB je na pami i wiedziaB co do ka|dej, kiedy pojawiBa si tutaj. Je[li za[ chodzi o innych mnichów, mog polega na jego pamici. Na podstawie: Umberto Eco, Imi ró|y, Warszawa 1988. W BIBLIOTECE WBa[ciwie biblioteka nie jest miejscem porzdnej pracy, tylko baBaganienia si intelektualnego. O[wietlona przymion lamp wbudowan w kominek jest przesiknita lekkim zapachem kawy, tytoniu i |ywicy, któr perl si trzaskajce polana. W pokoju dobrym do pracy powietrze te| musi by umeblowane, nie mo|e by bez wyrazu. {eby czBowieka oceni, nale|y z nim zje[ beczk soli. Taki jest zmienny i ró|noraki. A czy| ksi|ka jest inna? Tylko |e ksi|ki trzymamy w straszliwym obozie koncentracyjnym, okrutnie poklasyfikowane. A ile| nalepek ma ksi|ka: nalepka imienia autorskiego, nalepka aktualno[ci, nalepka przynale|no[ci ideologicznej, nalepka wydawcy, formy graficznej, papieru, czcionek, oprawy, impresja oceny, rzadko[ci, numerowania, okoliczno[ci wydania. Jak w katalogach po ró|niczkujcych dziaBach, tak i w bibliotekach amatorskich po innych póBkach mieszkaj ksi|ki niby po ró|nych apartamentach, poczynajc od wspaniaBych salonów wydaD zbiorowych w skór oprawnych, w tBoczenia zBocone i wielobarwne  skoDczywszy na poddaszach, na póBkach najwy|szych  gdzie ci[nie si nieoprawny postrzpiony plebs z przygitymi rogami, z caBymi partiami nie porozcinanymi. Dopiero Ba|c po górnych póBkach, czBowiek si czuje jak na peryferiach tego wymuskanego ogrodu. SkoDczyBy si strzpiaste frymu[ne tulipany dla znawców, u których dohodowano si nieoczekiwanych plam, jakie[ niesBychane okazy ró|, ogrodzone jak pomniki na skwerkach, storczyki kryte szklanymi koBpakami  wszystkim tym nie udelektujesz si jak nale|y bez katalogu, bez rodowodu. Omijasz tu i tam sBawne tomisko, wydte, napuszone wielko[ci, nieomylne i niezno[ne  tym wBa[nie mo|e najbardziej niezno[ne, |e musz bra na wiar, co mi opowiadaj. Ta ja[nie wielmo|na magnateria to s ci go[cie w moim domu, którzy mnie terroryzuj, którzy mi zaszczyt przynosz, przebywajc pod moim dachem. Zrednie póBki peBni sBu|b wBa[ciw. To jakby ogród warzywny, z którego wybiera si, co trzeba, pichcc obiad. Z tych to póBek-warzywnika uciekasz do wy|szych, niby w grzdki coraz bardziej zapuszczone, a| najdalej pod pBot parku, gdzie depczesz, jak chcesz, po zielonej pospolitej hoBocie. To taBatajstwo jest jak formacje nieregularne, na które nie starczyBo introligatorskiego uniformu, i tak jak formacjom rozdaje si tylko czapki  im rozdano tylko exlibris 6 Egzamin maturalny z jzyka polskiego Poziom rozszerzony dwubarwny Chrostowskiego5, a poniektóra ksi|ka, o której wiadomo z góry, |e miejsca nie zagrzeje, nieraz nie ma i tego. Tu, pod tym pBotem biblioteki, nie ceremoniujesz si zielskiem, kre[lisz na marginesach, zginasz, wynosisz do ogrodu, zapominasz na noc pod krzakiem, pkami rozdajesz znajomym, czytasz na wyrywki, ot, za indeksem umieszczonym na koDcu, tropic niewyszukany swojski smaczek. I naraz jaka[ taka zieleninka tak ci szepnie drobniutkim niedostrzegalnym kwiateczkiem, |e jego filigranowo[, w której zamknite s tajemnice |ywe i przedwieczne, spBynie w ciebie ciepB fal. A najbiedniejsza czasem ksi|ka, co ju| nic nie ma, jak ta ro[linka zbyta choby kwiateczka  otworzona na chybiB trafiB, jawi si nagle jak ta ro[linka zerwana i wyniesiona na tBo obBoków; kiedy niespodziewanie zwierzy ci tak wol chciw |ycia i taki wykwint i umiar, tak ro[linno[ i polno[, takie zwizanie z ziemi i z wiatrem, i z cieniami chodzcymi po niej  |e a| zda ci si czym[ nierealnym, jak[ kru|6 sczca pasma modlitwy do nieba. Na podstawie: Melchior WaDkowicz, Ziele na kraterze, Aódz 1997. WYPRACOWANIE na temat nr ..................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... 5 StanisBaw Chrostowski-Ostoja (1897-1947)  malarz, rzezbiarz i grafik specjalizujcy si w drzeworycie. 6 Kru|a  rodzaj dzbana, naczynie z szyjk, uchwytem i rozszerzonym wlewem, wykonane z ró|nych materiaBów, niekiedy zdobione, znane od czasów prehistorycznych. Egzamin maturalny z jzyka polskiego 7 Poziom rozszerzony ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... 8 Egzamin maturalny z jzyka polskiego Poziom rozszerzony ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Egzamin maturalny z jzyka polskiego 9 Poziom rozszerzony ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... 10 Egzamin maturalny z jzyka polskiego Poziom rozszerzony ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Egzamin maturalny z jzyka polskiego 11 Poziom rozszerzony ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... 12 Egzamin maturalny z jzyka polskiego Poziom rozszerzony BRUDNOPIS (nie podlega ocenie)

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
informatyka pr i 13
7 Grzechów Głównych polskich PR owców
wloski pr i 13
polski pr klucz
lacina pr 13
polski pr (2)
polski PR MAJ 2007
polski pr
polski PR roz 2009
bialoruski pr 13
Arkusz Maturalny Maj 2009 J Polski PR
pr 13
pr? 13
kaszubski pr 13

więcej podobnych podstron