57552

w innych republikach. Wprowadzono embargo ekonomiczne na Litwę, słano monity i stawiano ultimatum. W końcu czerwca 1990 roku Landsbergis na 100 dni zawiesił deklarację, ZSRR zniósł embargo.

Rada Najwyższa Federacji Rosyjskiej także przyjęła deklarację niepodległości, która sprowadzała się do uznania jej prawa za najwyższe. Wymuszało to kolejne reformy Federacji Radzieckiej. Na przewodniczącego Federacji Rosyjskiej w czerwcu 1990 roku wybrano Borysa Jelcyna.

Kolejnym problemem były republiki autonomiczne na niższym szczeblu.

W grudniu 1990 roku prezydentowi Gorbaczowowi zwiększono kompetencje. Prezydent miał być teraz wybierany w wyborach powszechnej. W tym czasie złagodzono także politykę wewnętrzną.

Stała się możliwa działalność kościołów, związków wyznaniowych i stowarzyszeń międzynarodowych. Umożliwiono także wyjazd Żydów.

Kolejny zjazd w 1991 roku, który miał złagodzić tarcia pomiędzy liberałami a konserwatystami. Z Rady usunięto Jelcyna i ? Część partyjnych złożyła legitymacje.

Dochodzi do rywalizacji pomiędzy Jelcynem a Gorbaczowem. Każdy miał swoją ekipę od ekonomii. Udało się przygotować wspólny plan ekonomiczny. Jesienią 1990 roku Gorbaczow zaczyna prowadzić politykę zgodną z oczekiwaniami konserwatystów. Z buntującymi się republikami rozprawić się miały służby specjalne - wysłano OMON. Lokalne władze wezwały ludność do obrony. Wieża telewizyjna na Litwie. Gorbaczow wydał 9 stycznia 1991 dekret o przywróceniu władzy radzieckiej nad republikami. Europa nie wie co z tym zrobić. Wyłamuje się Islandia, która jeszcze w styczniu uznaje niepodległość Litwy. Na początku lutego Gorbaczow rezygnuje z wariantu siłowego i wycofuje siły specjalne. Odbywały się następnie referenda niepodległościowe. Pierwsze, 9 lutego, na Litwie, gdzie 90% opowiedziało się za niepodległością. Wysyłano delegacje mające negocjować odłączenie.

23 kwietnia 1991 roku komisja powołana Gorbaczowa przygotowała projekt nowej federacji. Spotkali się przedstawiciele republik, które chciały brać w tym udział. Zakładano zmniejszenie udziału centrum na rzecz republik. Wywołało to niezadowolenie wśród konserwatystów.

Czerwiec 1991, zmiany systemu w Federacji Rosyjskiej na prezydencki. Wybory wygrywa Jelcyn. Sierpień 1991 roku, 19 sierpnia pucz Janajewa. Zawiązał się ośmioosobowy komitet stanu wyjątkowego. Janajew był wiceprezydentem. Razem z nim był też premier, minister spraw wewnętrznych. Komitet zawiesił działanie partii i ogłosił przywrócenie ustawodawstwa ZSRR. Społeczeństwo się podzieliło. W związku z tym do Moskwy przywódcy puczu wezwali jednostki WDW i pancerne. Na czele niezadowolonych staje Jelcyn, który odwołuje się do narodu i potępia spiskowców. Cały pucz trwa do 21 sierpnia, bo puczyści nie wiedzieli co zrobić z Jelcynem i sprzeciwiającym się społeczeństwem. Nie użyli sił zbrojnych. Dowódcy wojskowi zaczęli przechodzić na stronę Jelcyna. Komitet internowano. Gorbaczow wrócił z Krymu do Moskwy, ale nie przejął władzy, która była teraz Jelcyna. Jemu podporządkowały się siły zbrojne Federacji Rosyjskiej. Kolejne próby reform Gorbaczowa nie znalazły poparcia u czołowych polityków, ponieważ w nich uderzały. Gorbaczow ich poza tym nie konsultował, a i z nim nie chcieli rozmawiać.

Z 7 na 8 grudnia 1991 roku w Puszczy Białowieskiej przywódcy Ukrainy (Leonid Krawczuk), Białorusi (Stanisław Szuszkin) i Jelcyn spotkali się na negocjacjach. Naciskany przez Gorbaczowa, chociaż zaproszony, nie przyjechał Nazarbajew. Przyklepano rozwiązanie ZSRR. W jego miejsce powołano Wspólnotę Niepodległych Państw. Było to potrzebny do rozwiązania sprawa gospodarczych i militarnych.

25 grudnia 1991 roku Gorbaczow podpisał rozwiązanie ZSRR.