59278

d) Koncepcje socjalizmu utopijnego wskazały na potrzebę ingerencji państwa w sferę stosunków pracy

4. Tak zwany „socjalizm naukowy”: K. Marks (1818-1883) i F. Engels (1820-1895)

a)    Karol Marks - konstrukcja społeczeństwa klasowego, które skazane jest na stałą walkę

b)    Nieodzowność ujmowania wszelkich zjawisk w ich wzajemnym powiązaniu, powszechnym ruchu, zmianie i rozwoju; przechodzenie zmian ilościowych w jakościowe oraz od jednego stanu jakościowego do drugiego; Marks jednak odnosi zasady dialektyki do konkretnych stosunków i zjawisk

c)    Pierwotność materii i wtórność świadomości - duch jest najwyższym produktem materii

d)    Materializm historyczny - wszelkie procesy historyczne, a więc także losy jednostek, społeczeństw zależą od tego, jaka jest ich podstawa ekonomiczna; materialne warunki bytowania społeczeństw decydują o ich strukturze, formach organizacyjnych, poglądach i instytucjach, także o państwie i prawie

e)    Siły wytwórcze (narzędzia pracy i sprawności ludzkie) cechuje dynamika, która narzuca konieczność przeprowadzania odpowiednich zmian w sferze stosunków produkcji - nieraz przez rewolucję

f)    Marksistowska teoria rozwoju społecznego

•    Organizacja społeczna odpowiednikiem panujących metod produkcji i wymiany dóbr materialnych

•    Walka grup, które zajmują odmienne miejsce w procesie produkcji stanowi siłę napędową rozwoju

•    Organizacja społeczna podlega przemianom, które nieuchronnie prowadzą do punktu, w którym aktualna struktura społeczna i polityczna stają się balastem hamującym dalszy rozwój; konieczne dostosowanie instytucji społeczno-politycznych do ukształtowanych wcześniej warunków materialnych - przewrót

•    Cykl będzie trwał dopóki ludzkość nie zbuduje „królestwa wolności i równości"

g)    Państwo jest owocem podziału społeczeństwa na klasy i dążenia klas władających środkami produkcji do zachowania swej uprzywilejowanej pozycji

h)    Prawo jest instrumentem, za pośrednictwem którego klasa panująca stara się wzmocnić swoje panowanie

I) Typy państwa: niewolnicze, feudalne, burżuazyjne i socjalistyczne

j) Forma państwa - sposób w jaki klasa panująca sprawuje swą władzę