65070

Kodeks Karny wymagając w art. 2 istnienia prawnego szczególnego obowiązku działania, odnosi to wymaganie do przestępstw z zaniechania. Jednak spowodowanie skutku przez zaniechanie zlikwidowania wywołanej przez siebie niebezpiecznej lub bezprawnej sytuacji, nie jest czystym zaniechaniem, lecz polega na pewnym połączeniu działania z zaniechaniem. Skoro tak, to nie ma do tych przypadków zastosowania reguła z art. 2 KK. W związku z tym, rozpatrując kwestię odpowiedzialności karnej na tle przykładów 1-3, musimy po prostu przymierzyć je do odpowiednich przepisów KK. I ocenić czy odpowiadają one w sensie językowym temu co nazywamy „spowodowaniem uszczerbku na zdrowiu", „nieumyślnym spowodowaniem śmierci" czy też „bezprawnym pozbawieniem wolności".

Skutek czynu. Związek przyczynowy

Do strony przedmiotowej przestępstw materialnych należy skutek.

UZUPEŁNIĆ O SKUTKU St/J>ną_po_djrijptpwa_p/^

Strona podmiotowa (inaczej strona subiektywna) przestępstwa obejmuje zjawiska psychiczne, które muszą towarzyszyć stronie przedmiotowej, czyli zewnętrznemu zachowaniu się sprawcy i które wyrażają stosunek psychiczny sprawcy do czynu.

Pewne elementy natury psychicznej wymagane są już w ramach strony przedmiotowej. Do strony przedmiotowej zaliczamy bowiem czyn, czyli zachowanie się człowieka kierowane jego wolą. Znaczy to, że element woli (a więc element psychiczny) jest niezbędnym składnikiem czynu. Poszczególne typy przestępstw, oprócz tego ogólnego warunku, zawierają dalsze wymagania. Co do elementów o charakterze psychicznym. Ogólnie można powiedzieć, że wymagają towarzyszącej zachowaniu się sprawcy określonej postaci stosunku psychicznego do czynu, przy czym stosunek ten może polegać na umyślności lub nieumyślności.

Strona podmiotowa jest najważniejszą przesłanką winy. Bez zaistnienia wymaganej w przepisie karnym, określającym typ przestępstwa, strony podmiotowej nie możemy sprawcy zrobić zarzutu z popełnionego czynu, a więc nie jest możliwa jego odpowiedzialność karna z powodu braku winy. Z kolei, określona postać strony podmiotowej (tzw. Forma winy) decyduje o stopniu winy i stopniu społecznej szkodliwości czynu.

Na przykład nieumyślne spowodowanie pożaru i umyślne podpalenie można ocenić jednakowo z punktu widzenia obiektywnej szkody społecznej. Jednak z punktu widzenia winy sprawcy społecznej szkodliwości czynu w takim znaczeniu, jakim została ona określona w art. 115 § 2 KK, ocena każdego z tych czynów wypadnie zupełnie odmiennie.

Umyślność

Według art. 9 § 1 KK, umyślne popełnienie czynu zabronionego zachodzi wtedy, gdy sprawca miał zamiar jego popełnienia. Zamiar ten może wystąpić dwóch odmianach: jako zamiar bezpośredni (dolus directus) lub jako zamiar ewentualny (dolus eventualis).

1. Zamiar bezpośredni