Przestepstwa przeciwko czci i nietykalnosci

Art. 212

Czyść szczególna

poz. 904 ze zm.) - rozpowszechnianie wizerunku wymaga zgody osoby na nim przedstawionej)²²'-'.

26.    Wyrażenie przez radnego, na sesji rady gminy i w ramach porządku jej obrad, krytycznej oceny zawodowej przydatności kandydata do objęcia stanowiska w urzędzie gminy mieści się w granicach uprawnień i obowiązków wynikających z przepisów Ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie terytorialnym (DzU nr 16, poz. 95 z późn. zm.) - i z tego powodu nie stanowi przestępstwa określonego w art. 178 § 1 (obecnie art. 213 § 1) bez względu na to, czy zachodzą warunki przewidziane w art. 179^2J".

27.    W uchwale z dnia 24 lutego 1998 r., I KZP 36/97, Sąd Najwyższy stwierdził, że nadużycie przez adwokata przy wykonywaniu zawodu wolności słowa i pisma, stanowiące ściganą z oskarżenia prywatnego zniewagę lub zniesławienie osoby nie należącej do kręgu osób wymienionych w art. 8 ust. 2 Ustawy z dnia 26 maja 1982 r. Prawo o adwokaturze (DzU nr 16, poz. 124 z późn. zm.), w tym osoby, która dopiero w przyszłości może uzyskać status strony, pociąga za sobą odpowiedzialność zarówno dyscyplinarną, jak i karną²¹'.

Paragraf 2 określa kwalifikowany typ przestępstwa, gdy zniesławienia dopuszczono się za pomocą środków społecznego komunikowania, czyli radia, telewizji, prasy, książki, Internetu itp.

29. Przestępstwo ma charakter formalny.

Przewidzianą w § 3 nawiązkę sąd powinien orzekać na rzecz pokrzywdzonego - zwłaszcza wtedy, gdy szkoda dotyczy sfery moralnej i wyraża się utratą zaufania potrzebnego dla danego stanowiska, zawodu lub działalności, albo na inny cel społeczny wskazany nie, jak poprzednio, przez sąd, lecz przez pokrzywdzonego. Orzekanie na inny cel powinno występować zwłaszcza w wypadku, gdy chodzi jedynie o zwiększenie dolegliwości kary.

₍''31yj\ią\viązl<m_sądjarzgka_z^

ly^podstawowego^Ja^lj^waMIikow^ego, mezaIcznjg-od wniosku pokrzywy cjjOOggęjJ^ociąga ona bowiem za sobą pewną dolegliwość ekonomiczną, stanowiącą uzupełnienie kary. Ma ona charakter fakultatywny.

32. Obowiązujące unormowania z zakresu ochrony czci i dobrego imienia trudno uznać za zadowalające, tym bardziej, że w ostatnim okresie obserwujemy wzrost agresji społecznej wyrażającej się m.in. tendencją do poniżania godności człowieka. Zbyt łatwo można podważyć cześć ludzką, powołując się zwłaszcza na dobrą wiarę. I choć prawo do słusznej krytyki i prawo do ochrony godności często są w konflikcie, to jednak wolność wypowiedzi nie może sprowadzać się do wolności zniesławiania. Prawo do rzetelnej oceny, zwłaszcza sfery prywatności i godności osobistej, musi być respektowane dzięki pełniejszej obiektywizacji ochrony²¹². Postulat ten w pewnym tylko stopniu znalazł

OSNKW 1995/32.

^;l" OSNKW 199(1/12,

B. Michalski, (hluon.i fjtwwttsoimlyt li >\ wo/wjnYkcy/yU, Jw lM'^i/ł; /«ib. l.ik/i* A. < y/ik. I.i/rm/iii.» cteicrimfctirsfcfi .1 orifiowiwl/.ttilitość /«• /.nii^l.iwłcnic, /«iso|nsmo 1'f.iw.i K.muy.o", ^IKU>/1/I9B 1 n. ^nt OSNKW 2U02/7U; M A Nowicki,    Kanwiwgtf /'r.nv C/lt>wtek,i. t>ł/cj;1.jrł ursrc/nn |um,

Pal. 1999/5-6/107 i UW.

swe odzwierciedlenie w obowiązującym Kodeksie karnym. Należy mieć nadzieję, że właściwa praktyka orzecznicza sądów będzie sprzyjać polepszeniu ochrony czci człowieka.

(33* W postanowieniu z dnia )7 października 2001 r„ IV KKN 165/97, Sąd Najwyższy stwierdził, że dziennikarskie prawo do krytyki, wywodzące się

z Konstytucji RP z 1997 r. i z art. 41 Ustawy z dnia 26 stycznia 1904 r. — Prawo

prasowe (DzU nr 5, poz. 24 z późn. zm.), nie jest nieograniczone i nie może być

rozumiane jako prawo stawiania gołosłownych czy niedostatecznie sprawdzo- [ nych zarzutów. Sąd Najwyższy powołał się na orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu, klóty wielokrotnie stwierdzał, że prasa nie może, korzystając z wolności, przekraczać granic prawnych, w szczególności tych, które dotyczą dobrego imienia i praw innych osób. Wolność prasy nic oznacza prawa do krytyki opartej na nieprawdziwych zarzutach. Wymagana jest szczególna staranność w zbieraniu i ocenie materiału, tj. staranność niezwykła, wyjątkowa, nieprzeciętna'"¹.

34.    Sprawa zakresu praw i obowiązków dziennikarza wywołuje wciąż w prak

tyce funkcjonowania środków społecznego przekazu kontrowersje i wątpliwości. Zasadnie zatem Sad Najwyższy w postanowieniu z dnia 2 września ?nm r IV KK 197/03, uwzględniając dozwoloną przesadę w treści dziennikarskiej wypowiedzi, z naciskiem poci kreślił ciążący n a dzicritrilcaivLrdITowTąź7-k wyknny-wania w toku służby społeczeństwu i państwu (art. 10 usL-1~pm.pr.asó-d?-iałarrt.-r-zgodgego-zZoTyTó^^^    zasadami wspólżycia społecznego w granicach

określonych prawem²³".

35.    Wolność prasy jako jedna z wolności politycznych nie może mieć charakteru absolutnego. W praktyce musi doznawać ograniczeń z uwagi na konieczność zapewnienia wolności jednostki. Prasa realizuje prawo człowieka do rzetelnej, tj. prawdziwej, uczciwej, odpowiedzialnej, nie wprowadzającej w błąd informacji²¹⁵.

nice dopuszczalnej krytyki są szersze w slosunku do polityków i ich działań publicznych niż wobec osób prywatnych, co jednak nie oznacza, że polityk może być bezkarnie szkalowany, bez możliwości ochrony, wyłącznie z tego '-9 tytułu, że jest politykiem. ''

W doktrynie i orzecznictwie Sądu Najwyższego wielokrotnie akcentowano, iż ustawodawca przyjął, że dziennikarz ma obowiązek działania zgodnie z etyką zawodową i zasadami współżycia społecznego w granicach określonych prawem (art. 10 pr. pras.), mając na uwadze nie tylko kodeksy etyczne rozmaitych stowarzyszeń dziennikarskich, wewnętrzne I odeksy redakcji i stacji nadawczych, lecz także normy etyczne nie skodyfikowane oraz postanowienia zawarte w międzynarodowych zasadach etyki dziennikarskiej, w tym Deklaracji Meksykańskiej z 1980 r., Deklaracji Paryskiej z 1985 r. i Deklaracji 1003. Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy z dnia I lipca 1993 r. W deklaracji Rady Europy stwierdzono jednoznacznie, że przekazywanie informacji powinno być

osnkw zonz/zti.

OSNKW 200.1/15.

■" OSNKW 2(KM/2<I.

(^.Europejski Trybunał Praw Człowieka niejednokrotnie podkreślał, że gra

lv< IMAM ( iMKAI