Przestepstwa przeciwko czci i nietykalnosci

Arl. 212 Czyść szczególna

Q: Właściwości - mogą to być także cechy charakteru, umysłu, zdolności lub ich brak, stan fizyczny, zdrowotny, ujawnione pobudki, którymi w postępowaniu kieruje się pokrzywdzony, jego sposób myślenia itp. Zob, także tezę 9.

(T^) O tym, czy wiadomości są zniesławiające, nie decyduje subiektywne odczucie pokrzywdzonego, lecz ocena obiektywna - tzn. stwierdzenie, czy w odczuciu społecznym jest to zniesławienie.

Zniesławienie jest działaniem bezprawnym. Pozbawione cech bezprawności będą natomiast działania podjęte:

o w obronie p.raw (np. doniesienie o przestępstwie, wnoszenie środków odwoławczych, odpowiedzi procesowe na zarzuty, składanie zeznań i wyjaśnień);

o wj^machjz/^kon^nyjinir^    raporty policji,

urzędników skarbowych, opinie o podległych pracownikach);

o^pio^Mjpoważnienia (zwracanie uwagi uczniom lub podległym pracownikom, upomnienia ilpTJT

jjgętlność lakic;go_jjz)aianja_Qgl^udęzoua^jeŁL-tcJinidlJ>ikj^se£njjpniwnień.

Nie może ono zawierać elementów obrazy czy pomówienia nacechowarfego złośliwością wykraczającą poza niezbędne ramy określone celem działania wynikającym z istoty sprawy (np. przez świadome zamieszczenie w opinii służbowej nieprawdziwych informacji).

,/iNie popełnia przestępstwa zniesławienia oskarżony, który w ramach prawa do obrony przerzuca winę na inną osobę. Jeżeli jednak, składając wyjaśnienia, pomówi inną osobę nie w ramach obrony, lecz przy sposobności ich składania, ponosi odpowiedzialność za zniesławienie lub fałszywe oskarżenie. Zagadnienie jest jednak dyskusyjne, i w doktrynie oraz orzecznictwie zarysowały się rozbieżności. Przeważa jednak pogląd o pierwszeństwie prawa do obrony^22,1.^

^<Qj'. Nie jest zniesławieniem krytyka dzieł literackich, artystycznych itp.

(Bk Strona podmiotowa przestępstwa polega na umyślności działania - można je popełnić zarówno z zamiarem bezpośrednim, jak i ewentualnym.

20. Nie stanowi zniesławienia zarzut podniesiony w toku procesu sądowego, jeżeli działanie sprawcy zmierza do obrony własnego interesu w sprawie, a zarzut jest postawiony we właściwej formie i nie zmierza wyłącznie do poniżenia osoby, wobec której został sformułowany. Jak wynika z arl, 213, nie ma przestępstwa określonego w arl. 212 § 1, jeżeli zarzut postawiony niepublicznie jesl prawdziwy, jak również jeżeli zarzut podniesiony publicznie jest prawdziwy, a sprawca broni społecznie uzasadnionego interesu.

(?K Publikowanie w prasie plotek stanowiących przestępstwo pomówieniu jakiejkolwiek osoby - zdaniem Sądu Najwyższego •• nie może być tolerowane na gruncie obowiązującego prawa, a.obrona przez osoby pokrzywdzone ich naruszonych praw może być realizowana na drodze sądowej. Taka ochrona

OSNKW 2001/31; zob. leż B. Kunicka-Michalska. Przestępstwo przeciwko czci i nietykalności cielesnej, w; (i. Kunicka-Michalska, J. Wojciechowska, Przestępstwo przeciwko wolności sumienia i wyznania, \vo/fio.<cr seksualnej i obyczajności oraz czci i nietykalnośr i tielesnej. Komentarz, Warszawa 2001, s. 130 i o. - lam leż powołano obszerna lilernluu. OSNKW IVBB/!>7; J. Wojciechowski, Przestępstwo przeciwko czci i nietykalności cielesne/. Rozdział XXVII Kodeksu kaineyo, Komentarz, Wai-szawa 2000, s. 3Ci i 37.

prawna przysługuje każdemu, Ij. również osobom wykonującym fuiikcje publiczne. Osoby te musz_cą jednak - w większym stopniu niż osoby prywatne -liczyć się z szerszym zakresem informacji i krytyki prasowej, dotyczących ich działalności i zachowania się w różnych sytuacjach, które mogą w określonych warunkach wkraczać w sferę ich życia prywatnego. Zgodnie bowiem z art. 213 § 2 sprawca czynu określonego w § 1 lub 2 nie popełnia przestępstwa, jeśli publicznie rozgłoszone zarzuty wypowiada w obronie uzasadnionego interesu społecznego”⁵.

22.    Art. 12 ust. 1 pkt 1 pr. pras. nie zmienia zakresu odpowiedzialności dziennikarza za przestępstwo zniesławienia. Pomawianie może bowiem polegać na osobistym podniesieniu zarzutu lub na rozgłoszeniu zarzutu podniesionego uprzednio przez inną osobę. Podanie źródła informacji nie uwalnia od odpowiedzialności za zniesławienie”''.

23.    W wyroku z dnia 20 września 2000 r., V KKN 1 71/90. _Sąd Najwyższy wyraził pogląd, że listy do redakcji stanowią materiał prasowy w rozumieniu art. 7 pkt 4_Ustawy z dnia 26 stycznia 1904 r. - Prawo prasowe (DzU nr !>, poz. 24 z póżn. zm.) pod warunkiem, że przesłane zostały do redal« ii w celu ich oimbli-kowa n i a. Za. publikacje materiałów prasowych odpowiedzialność ponosi redaktor naczelny. Opublikowanie listu do redak ji musi więc poprzedzać wymagane w art. 12 ust, 1 pr. pras, szczególnie starań i te i rzelc4ne~s^rprnwc?źcmc zawartych' w takim liście informacji. Zamieszczenie I i stu do redakcji n ie stanowi bowiem

.cytowania cudzej wypowiedzi, a co za tvm idzie - nic zwalnia redaktora nacz_el-nego od odpowiedzialności,

Osoba piastująca funkcję publiczną narażona jest - co stanowi zjawisko naturalne w każdym państwie demokratycznym - na wystawienie swoich poczynań pod osąd opinii publicznej i musi liczyć się z krytyką swojego postępowania. Krytyka ta jest społecznie pożyteczna i pożądana, jeżeli podjęta została w interesie publicznym i ma cechy rzetelności i rzeczowości, a jednocześnie nie przekracza granic potrzebnych do osiągnięcia jej społecznego celu. Granic łych nie da się ściśle odmierzyć, ponieważ określają je niepowtarzalne okolicz-n ' ‘ konkretnej sprawy²”.

Opublikowanie cudzego nazwiska lub wizerunku bez /gody zainteresowanej osoby lub zgody prokuratora czy sądu w toczącym się postępowaniu jest - wjnyśl art. 13 pr. pras. - niedopuszczalne”¹.

C^jj^Wizerunek człowieka jest, zgodnie / art. 23 k.c., zaliczany do jego dóbr osobistych, podlegających ochronie niezależnie od tego, czy wskutek posłużenia się nim w sposób bezprawny, a więc bez zgody /.linterr-.owanego, prze/ osobę trzecia doszło do naruszenia dóbi osobistych człowieka, takich jak cześć czy godność Zakres ochrony wizerunku w sposób szczególny określa art. 81 Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. Prawo autorskie (t. jetln. DzU z 2000 r. nr 80..

1

KKN 137/4-1, Krok. i IV. nr 1445/3

u< hwala SN z dnia 17 kwietnia 1447 t„ I KZI’ 5/47, i łSNKW 144,'/•li |, Makarewicz. Kotlch kamy z komentarzem, Lwów 14311, v 575.

OSNKW 3001/31.

"" Ul-lawii z dnia 2f> stycznia 14IM r. - 14.iwo prasowi’ n)/U nr 5. po/. 3a / pri/n. zm.l

Koman Gi ikai    M^r>