Przestepstwa przeciwko czci 2

Ar). 2)2

CZ1-.ŚĆ SZCZEGÓLNĄ

Orz. Prok. i Pr. 2003, nr 6). N-ic stanowią również pomówienia wypowiedzi dokonywa-ijo^aniachj^ysltigwjąe^^jcdi^stce^pr^nkń^jip. zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa), związane z wykonywaniem obowiązków prawnych (no. zeznania świadka, pisma procesowe) albo realizowaniem prawa do obrony (z wyial-kicm fałszywego oskarżenia innejosoby-zob. uwagi doarl. 234). Por. wyr. SN z 18 XII 2000 r., IV KKN 331/00, Orz. Prok. i Pr. 2001, nr 7-8.

H    , 7. Zniesławienie jest przestępstwem umyślnym, które można popełnić zarówno

(> ro-a.

j^j^u>-.'cL)_Av(,._Ujlj_arzc [le^pośi cdnim, jak i ewentualnym (zachodzi on, gdy stawia jący zarzut przewiduje możliwość poniżenia lub podważenia dobrego imienia innej osoby, grupy osób lub instytucji i z tym się godzi).

8.    Jest ono przestępstwem formalnym z narażeniu, do dokonania którego nie jest wymagany skutek w postaci rzeczywistego poniżenia lub utraty zaufania przez osobę lub inny podmiot zniesławienia. Wystarczy, że zniesławiające zarzuty „mogły" taki skutek spowodować, a więe-obiektywnie rzecz ujmując - stwarzały zagrożenie dla dobrego imienia osoby lub innego pomówionego podmiotu.

9.    Surowszej karalności podlega sprawca pomówienia, który posłużył się do upowszechnienia nieprawdziwych zarzutów środkami masowego komunikowania (art. 2J2 S 2). Chodzi tu o wszelkie środki publicznego przekazywania informacji, takie jak prasa, radio, telewizja, publikacje książkowe, nagrania elektroniczne i internetowa sieć informatyczna, nic zaś o środki przekazujące takie informacje do „wewnętrznej” wiadomości określonego kręgu osób lub instytucji.

nin prze/ publikacje lukieeozarzutu podniesionego pr/c/ inna osobę (por. 17. GoriTC

( 1 (^-Przestępstwa zniesławienia może się dopuścić dziennikarz, jeżeli publikuj&__ w prasicmcsprawtlzónc informacic. tvm bardziej plot kucmdcniUice4i^św-zaicstaA— wiaiacc jakakolwiek osobę. fjątLNaiwyższy w postanowieniu z J 7 X 2001 r. (OSNKW 2002, poz. 28) słusznie stwierdził, je oparte, na Konstytucji i art. 41 ustawy z dnia 26 stycznia 1984 r.-Prawo prasowe fDz.U. Nr 5, poz. 24 z późn.zm.) prawo dziennika: rza do krytyki nic jest nieograniczone i nic może być traktowane jako prawo stawiania .gołosłownych, niesprawdzonych zarzutów godzących w dobra osobi.sliTmnycfHiśob. <• 11. Od dziennikarza wymagana jcstszczcgólna staranność w zakrc.sie.SDDLwdze-nia prawdziwości ndornVaćjTTI<tofe^iunierza publikować (zoh. art. 12 ust. I ustawy z 1984 r. - Prawo prasowe). Należy dodać, że zgodnie z wyrokiem SN z 28IX 2000 r. (IV KKN 165/97. OSNKW 2001, poz. 31) również list do redakcji stanowi materiał prasowy w rozumieniu art. 7 cytowanej ustawy. PonrowTeTiTCiTOw^^ polegać nie tylko na osobistym podniesieniu nieprawdziwego zarzutu, lecz także nu rozglóKZć-

Koinrnimr. s. 338L .

11.    Zniesławienie jesl przestępstwem ściganym z oskarżeni:! prywatnego (art. 211 S-i), chyba że ze względu na wagę sprawy lub jej społeczne reperkusje prokurator uzna. iż interes społeczny wymaga podjęcia ścigania z urzędu, W takiej sytuacji pokrzywdzony uzyskuje status oskarżyciela posiłkowego (art. 60$ 1 i 2 k.p.k.).

12.    W razie skazania sprawcy sąd może orzec nawiązkę na rzecz pokrzywdzonego, PCK lub na inny cel społeczny wskazany przez pokrzywdzonego (w wysokości

określonej w arl. '18 § I). Warto lu odnotować, że według art. 178 .3 k.k, z 1969 c.,eel społeczny, na który zasadzono nawiązkę, określał sad, natomiast według art. 212 § 3 obowiązującego kodeksu, inny niż. PCK cel społeczny wskazać ma pokrzywdzony. Jest to zgodne z ogólną idea tego kodeksu, wyrażającą się w uwzględnianiu - w możliwie najszerszym zakresie-stanowiska pokrzywdzonego przestępstwem.

^KrtRMMP    .CM ' ^Zf^AlA-KjCśi' JNfcUćAut

Arl. 213. [Wyłączenie bezprawności zniesławienia |

5 1. Nie ma przestępstwa określonego w arl. 212 § 1, jeżeli /.-uczul uczyniony niepublicznie jest prawdziwy,_

§ 2. Nie popełnia przestępstwa określonego wari. 212 § 1 lub 2, kio im-hlicznie podnosi lub rozgłasza inawdziwy zarzut służący obronie społecznie uzasadnionego interesu: ież.eli zarzut dotyczy życia prywatnego lub rodzinnego, dowód prawdy może być przeprowadzony ty lko wtedy, gdy zarzut ma zapobiec niebezpieczeństwu dla życia lub zdrowia człow ieka albo demoralizacji małoletniego.

1.    Art. 213 S I i 2 formułuje szczególne kontratypy uchylające bezprawność zarzutów formalnie wypełniających znamiona zniesławienia.

Zgodnie z art. 213 {j l, nie ma przestępstwa, jeżeli /aiztit uczyniony niepublicznie jest prawdziwy, tzn. w swej istocie zgodny z rzeczywistością. Nie wystarczy więc przekonanie sprawcy o prawdziwości zarzutu (dobra wiara), tak jak to ujmował art. 179 § i k.k. z 1969 r„ gdyż bezprawność pomówienia uchyla tylko obiektywna prawdziwość stawianych zarzutów. Nakłada to na stawia jących zarzuty poważne ograniczenia, co wiąże się z dążeniem ustawodawcy do wzmocnienia ochrony dobrego imienia osób i instytucji przed bezpodstawnymi zarzutami.

2.    W wypadku zarzutu postawionego publicznie (zwłaszcza w środkach masowej komunikacji) uchylenie prześlę pności zarzutu wymaga nie tylko jego prawdziwości, lecz nadto zarzut ten musi służyć obronie .społecznie uzasadnionego interesu (art. 213 S 2). Jest to zatem kwalilikaeja.w kUWćj IJlcwystaiswuą-rBWŚwiMdczcnl^ł) praw-dziwości zarzutu oraz że się broni społecznie uzasadnił mego interesu, jeżeli w rzeczywistości interes taki nic występuje. W każdym razie działanie z chęci zemsty, pognębienia ryw ala politycznego czy też w cechującej niektóre osoby pogoni za sensacją nie da się pogodzićz pojęciem działania w obronie uzasadnionego interesu społecznego.

3.    W demokratycznym państwie przestrzegane iesr prawo do swobodnego wyraża-jna.poglądów, w szczególności krvtvki osób spiawniacyeh funkere-publiezmc fkzecz-nictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka akcentuje ograniczona ochronę osób pełnia cyc h fu n kćic~]ytTbłicznc- przcchCTyTykąT k 1 óra jest pożądam) i leży w interesie Si^ecmvm~/ciulnie z wyrokiem S~N~ż 17 IV 169:7771 K/.P .Ś/07. OSNKW 1997, nr 5-6). cytowanie wypowiedzi dotyczących spraw publicznych, w szczególności osób pełniących ważne funkcje publiczne jest wolne ud za rzutu zniesławienia, pod warunkiem że nie są to wypowiedzi anonimowe i służą uzasadnieniu tezy formułowanej w krytyce prasowej mającej na celu interes publiczny.

■17')