Przestepstwa przeciwko czci 2

Arl.212 CZI-ŚĆ SZC/.1-GÓ1.NA

Orz. Prok. i Pr. 2003, nr 6). N-ie stanowią również pomówienia wypowiedzi dokonywane w rnniaclijxzy.dnfiu|aey^}cdmstcaupi5^teLłl(jip. /.TiwuKlcaincmc o podejrzenaT popełnienia przestępstwa), związane z wykonywaniem obowiązków prawnych (np. zeznania świadka, pisma procesowe) ajbo realizowaniem prawa do obrony (z wyjątkiem fałszywego oskarżenia innej osoby-zob. uwagi doatl.234). Por. wyr. SN z 18 XII 2000r., IV KKN 331/00, Orz. Prok. i Pr. 2001, nr7-8.

^    P-M , 7. Zniesławienie jest przestępstwem umyślnym. które można popełnić zarówno

^IVU”*    bezpośrednim, jak i ewentualnym (zachodzi on, gdy stawia jący zarzut prze-

.    widuje możliwość poniżenia lub podważenia dobrego imienia innej osoby, grupy osób

j m« poił -c. lub instytucji i z tym się godzi).

8.    Jest ono przestępstwem formalnym z narażenia, do dokonania którego nie jest wymagany skutek w postaci rzeczywistego poniżenia lub utraty zaufania przez osobę lub inny podmiot zniesławieni;!. Wystarczy, że zniesławiające zarzuty „mogły" taki skutek spowodować, a więc- obiektywnie rzecz ujmu jąc - stwarzały zagrożenie dla dobrego imienia osoby lub innego pomówionego podmiotu.

9.    Surowszej karalności podlega sprawca pomówienia, który posłuży! się do upowszechnienia nieprawdziwych zarzutów środkami masowego komunikowania (art. 2J2 S 2). Chodzi tu o wszelkie środki publicznego przekazywania informacji, takie jak prasa, radio, telewizja, publikacje książkowe, nagrania elektroniczne i internetowa sieć informatyczna, nic zaś o środki przekazujące takie informacje do „wewnętrznej” wiadomości określonego kręgu osób lub instytucji.

( 1 (^-Przestępstwa zniesławienia może się dopuścić dziennikarz, jeżeli publikuje,., w prasie niesprawdzone informacje, tym bardziej plotki zameuajuc;o-ticśei-znLc.slaA_, winiące jakakolwiek osobę. fjąd-Naiwyższy ^w postanowieniu z J 7 X 21)01 r. (OSNKW 2002, poz. 28) słusznie stwierdził, żajioaric na Konstytucji i art. 41 ustawy z dnia 26 Stycznia 1984 r. - Erawo prasowe (Dz.lJ. Nr 5, poz. 24 z późn. zm.) prawo dziennika rza do krytyki nic jest nieograniczone i niejnoże być traktowane jako prawo stawiania _ jioloslownycli, niesprawdzonych zarzutów godzących w dobra osobiste inńyclHiśob. _£.

11. Od dziennikarza wymagana jest szczególna staranność w zakresie smawdzc-^ nia prawdzbyoscunlormaciTTlnore^amierza publikować (zob. art. 12 ust. I ustawy z 1984 r. - Prawo prasowe). Należy dodać, że zgodnie z wyrokiem SN z 28IX 2000 r. (IV KKN 165/97. OSNKW 2001, poz. 31) również list do redakcji stanowi materiał prasowy w rozumieniu art. 7 cytowanej ustawy. PonTowteTnjrhowTCTrfTnoze polegać nie tylko na osobistym podniesieniu nicprawdzisvc»o zarzutu, lecz także na rozglośZć-aju przez publikację takieco zar/iilu podnicsioiTeyujśr/r/ imm osobę f por. R. GoralT* Koini’iilcii~. s. 3381.

11.    Zniesławienie jest przestępstwem ściganym z oskarżeniu prywatnego (art. 211 S4). chyba że ze względu na wagę sprawy lub jej społeczne reperkusje prokurator uzna. iż inieresspoleczny wymaga podjęcia ścigania z urzędu, W takiej sytuacji pokrzywdzony uzyskuje status oskarżyciela posiłkowego (art. 60 § I i 2 k.p.k.).

12.    W razie skazania sprawcy sad może orzec nawiązkę na rzecz pokrzywdzonego, PCK lub na inny cel społeczny wskazany przez, pokrzywdzonego (w wysokości

47,s

ROZDZIAŁ XXVII. IMtZIf.STIjRSTWA l’RZl-CIWKO CZC I...________Arl.213

określonej vv art. 'IKS I). Warto tu odnotować,że według art. I7KS 3 k.k, z 1969 r.,cel społeczny, na który zasądzono nawiązkę, określał sąd, natomiast wctllitg art. 212 S 3 obowiązującego kodeksu, inny niż PCK cc! społeczny wskazać ma pokrzywdzony. Jest to zgodne z ogólną ideą tego kodeksu, wyrażającą się w uwzględnianiu - w możliwie najszerszym zakresie—stanowiska pokrzywdzonego przestępstwem.    ₍

^NrrRATMP    ' n&zpMmjOk, ^a/i£^w

Art. 213. [Wyłączenie bezprawności zniesławienia |

§ l. Nie ma przestępstwa określonego w ort. 212 § 1, jeżeli zwrznUlCzy 11it)- . uv iiiepiiblicznie jest,prawdziwy,_

§ 2. Nie popełnia przestępstwa określonego w art. 212 § 1 lub 2, lUojm-^

^ hlicznic podnosi lub rozgłasza jmiwdziwy zarzut służący obronie społecznie uzasiidnioiieRO interesu; jeżeli zarzut dotyczy życia prywatnego lub rodzinne-g& dowód prawdy może byćprzcprowadzony tylko wtedy, gdy zarzut ma za-pobiec niebezpieczeństwu dla życia lub zdrowia człowieka albo demoralizaęii~ maloielTiiego.

1.    Art. 213 S I i 2 formułuje szczególne kontratypy uchylające bezprawność zarzutów formalnie wypełniających znamiona zniesławienia.

Zgodnie z. art. 213 S l, nie ma przestępstwa, jeżeli zarzut uczyniony iiiepiiblicznie jest prawdziwy, izn. w swej istocie zgodny z rzeczywistością. Nie wystarczy więc przekonanie sprawcy o prawdziwości zarzutu (dobra wiara), tak jak to ujmował art. 179 § 1 k.k. z 1969 r„ gdyż bezprawność pomówienia uchyla tylko obiektywna prawdziwość stawianych zarzutów. Nakłada to na stawiających zarzuty poważne ograniczenia, co wiąże się z dążeniem ustawodawcy do wzmocnienia ochrony dobrego imienia osób i instytucji przed bezpodstawnymi zarzutami.

2.    W wypadku zarzutu postawionego publicznie (zwłaszcza w środkach masowej komunikacji) uchylenie prześlę pności zarzutu wymaga nie tylko jego prawdziwości, lecz nadto zarzut ten musi służyć obronie społecznie uzasadnionego interesu (art. 2!3§2). Jest tozatem kwalifiKacja. w której me uystOTtymprześwindczOTle o praw-dziwości zarzutu oraz że się broni społecznie uzasadnionego interesu, jeżeli w rzeczywistości interes taki nic występuje. W każdym razie działanie z chęci zemsty, pognębienia rywala politycznego czy też w cechującej niektóre osoby pogoni za sensacją nie da się pogodzićz pojęciem działania w obronie uzasadnionego interesu społecznego.

3.    W demokratycznym państwie przestrzegane jest.prawo do Nwohgdncco wyrażania poglądów, w szczccólnośei krvtvki osób spi awniacyeh luiikrąeąmbijczne ( nictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka akcentuje ograniczona ochronę osób pełniących ruiikcjc~prrbliczne pi-zcdiCóuvłng1<iói;i jest pożądana i leży w inieresie~~ •Sbólćcimym. /[godnie z wyrokiem SN~z i? IV |U9’|T"JTK/.I’ 3/07, OSNK\V 19977 nr 5-6).Cytowanie wypowiedzi dotyczących spraw publicznych, w szczególności osób pełniących ważne funkcje publiczne jest wolne ud zarzutu zniesławienia, pod warunkiem że nie są to wypowiedzi anonimowe i służą uzasadnieniu ic/.v formułowanej

w krytyce prasowej mającej na celu interes publiczne.

•I7U