Przestepstwa przeciwko czci i nietykalnosci

Art. 212 Przestępstwa przeciwko czci i nietykalnoócl clolosnoj

rych dotyczą. Nie można bowiem „pomówić" kogoś wobec niego samego. Przekazanie hańbiących wiadomości samej osobie zainteresowanej może niekiedy (ze względu na formę przekazu) przybrać postać przestępstwa zniewagi (art. 216).

3. Dla bytu przestępstwa z art. 212 nie ma znaczenia krąg osób, wobec któr^h..zQ.stąn_ą.p_rzekąz_an_e hańbiące wiadomości.. Czyn może polegać na rozpowszechnieniu hańbiących wiadomości wśród wielu osób, ale może też polegać na przekazaniu ich wyłącznie do jednej osoby, np. gdy ktoś zawiadamia zwierzchnika o rzekomych przewinieniach jego podwładnego.

4'. Pokrzywdzonym przestępstwem z art. 212 może być każdy człowiek, a także grupa osób. Ponadto pokrzywdzoną może być instytucja, osoba prawna oraz jednostka organizacyjna nie mająca osobowości prawnej.

5.    Pomówienie jest przestępstwem jedynie wówczas, gdy działanie sprawcy jest bezprawne. Nie jest bezprawne pomówienie wynikające z działania sprawcy będącego realizacją jego obowiązku służbowego czy innych uprawnień, np. w opiniach służbowych, zeznaniach, w ramach krytyki dziel naukowych czy literackich itp. Jednak i w takich przypadkach przestępstwo pomówienia może mieć miejsce, jeśli sprawca wykracza poza cel, jakiemu służą jego uprawnione działania i jeśli w Ich ramach dopuszcza się zamierzonego zniesławienia, np. gdy zwierzchnik wydaje opinię służbową o pracowniku, podając w niej świadomie fałszywe informacje.

6.    .01 a_b.yiu.przestępstwa konieczne jest ustaIenie. że zacliodzł_moż.-_ liwość jednego z następujących skutków pomówienia;

1)    że wiadomości po3ane• wlpomówieniu rriogly osobę pomówioną poniżyć w opinii publicznej, czyli spowodować naganną ocenę w powszechnym odczuciu szerokiego, nieograniczonego kręgu osób,

2)    że te_wiadomoścl mogą ją narazić na utratę zaufania, potrzebnego dla danego stanowiska, zawodu lub rodzaj u^-a^iafal n ości.

Nie jest_koni8czne_ustalenię, żejeden z tych skutków zaistniał, wystarczy wykazać, że_mógł zaistnieć.

7.    Jeśli pokrzywdzonym jest konkretny człowiek, dotknąć go mogą jednocześnie wszystkie wymieńionę w przepisie skutki,~lTwięć~pomze-n i e w o pinil publicznej i u trata zaufania, potrze bn ego _d I a danego^-stanowiska. zaw_Q.du_oraz-.r.odzaiu...działalności-.Analoqicznie możliwość tych skutków dotyczy grupy osób. Natomiast jeśli pomówienie dotyczy podmiotu prawnego, czyli instytucji, osoby prawnej lub jednostki

408

w

organizacyjnej nie mającej osobowości prawnej - możliwym skutkiem jest jedynie poniżenie w opinii publicznej oraz utrata zaufania potrzebnego do określonego rodzaju działalności.

0. Dla prawidloyyji-Qceny_czynuJ-U5taJ.ania_mi3.żliwych jego skut-ków,..nifizbę.dne..jest_rozważenie_czynu.w..kontekście-opiniL,..lttórą..po-.„ k rzy wd zo n y_ci esz-y-s i ę-w~s wo im-śr od cwiskuim-takzewr kontekście-je---

go stanowiska,-zaw.odu_czy_dzialalnoścU.wymaganego na tych funk-__

cjach zaufania. Identyczne pod względem treści pomówienie może mieć bowiem różne skutki w zależności od środowiska społecznego osoby pokrzywdzonej, wykonywanych przez nią zajęć i sprawowanych funkcji.

9.    Surowszej odpowiedzialności podlega pomówienie uczynione za__ pośrednictwem"^-śro3’k<Sw maso~wego^-RomTjmRbwaTTTa, a więc za pośrednictwem radia, telewizji, publikacji prasowej, wydawnictwa książkowego czy ogólnie dostępnej sieci informatycznej.

10.    Nawiązki przewidziane w § 3 nic są obligatoryjne, ich orzekanie jest pozostawione uznaniowej decyzji sądu.

Wysokość nawiązki - patrz art. 48.

Z orzecznictwa:

1.    Stawianie w dobrej wierze w stosunku do kandydata na radnego zarzutów, polegających na wyrażeniu we właściwej formie negatywnej oceny działalności kandydata i jego osoby, nie wypełnia znamion przestępstwa zniesławienia z art. 178 § 1 kk.

(Wyrok SN z 5 marca 1997 r., sygn. IV KKN 60/96, „Monitor Prawniczy” z 1990 r. nr 2, s. 01)

2.    Określenie: „grupa osób”.., oznacza zespół ludzi połączonych -choćby czasowo - wspólnym celem, interesem, właściwościami lub inną wyodrębnioną więzią.

(Uchwała SN z 18 września 1902 r., sygn. VI KZP 10/02, OSNKW z 1903 r. nr 1-2, poz. 3; „Przegląd orzecznictwa”: Z. Ćwiąkalski, A. Zoll, NP z 1905 r. nr 1, s. 54)

3.    Wyrażenie przez radnego, na sesji rady gminy i w ramach porządku jej obrad, krytycznej oceny zawodowej przydatności kandydata do objęcia stanowiska w urzędzie gminy, mieści się w granicach uprawnień i obowiązków wynikających z przepisów ustawy z dnia 8 marca

409

rcauw'trrrrp

mm

Ttr