7648594999

10 PRAWDA O KWESTYI RZYMSKIEJ.

Rzym i wtrącą ówczesnego Papieża do więzienia, ale dziś przecież nie można się liczyć z tymi hipotezami. Co innego być w więzieniu, jak dziś jest Papież; co innego móc się do niego dostać, jak może się jeszcze dostać i Crispi i sam nawet król Hambert. A jakaż z drugiej strony gwarancya, że owe nowe, choćby naj bardziej rozszerzone, z łaski parlamentu i króla dane i od pańskiej tej ich łaski zawisłe prawa gwarancyjne, nie staną się niebawem, jak dzisiejsze, martwą literą, w czczą formę się nie zmi e ni ą ? Dziś mimo p r aw g w ar ancyj ny ch Papież naraź ony jest w Rzymie na ciągłe obelgi; rząd posunął się aż do przejmowania i otwierania listów wysłanych do Papieża; i co świadczy najwyraźniej o właściwem, bardzo małem, a mówiąc bez ogródek, o żadnem znaczeniu tych praw, to głosy domagające się w ostatnich czasach ich zniesienia przez uchwałę parlamentu, jak przez uchwałę parlamentu powstały. Jakże katolicy, jakże Papież zgodzić się mogą, aby na tak kruchych podstawach opierać się miała niezbędna do należytego sprawowania rządów Kościoła, przez wiarę i rozum wymagana niezależność?

Dlatego Papież nie przestaje domagać się jedynie wartość mającej gwarancyi: zwrotu Rzymu; dlatego nie przestaje i niewolno mu, jeśli zdradzić nie chce swego obowiązku, przestać protestować przeciw zaborowi wiecznego miasta. Protestami swymi stwierdza Papież raz po raz święte swe prawo do niesłusznie wydartej sobie własności; nie dozwala , aby prawo to uległo przedawnieniu lub zapomnieniu. Wszak i król włoski mianuje się po dziś dzień we wszystkich publicznych dokumentach królem Cypru i Jerozolimy, choć Papiestwo może bez 'wątpienia o wiele łatwiej odzyskać władzę doczesną, niż Włochy azyatyekie te posiadłości. Prawda, że Humberta papieskie protesty srodze gniewają, a sułtan śmieje się z włoskich tytułów; ale to stwierdza tylko, że Humbert się boi, a sułtan żadnej racyi z tej strony do bojaźni nie widzi. Lecz choćby nawet Papież sądził, że protesty jego nie mają ściśle praktycznego znaczenia i nie torują drogi do pomyślnego w bliższej lub dalszej przyszłości rozwiązania kwesty i rzymskiej; to zawsze jeszcze p r o t e s t o w a ćby musi ał, jako n a u c z y ci e 1 p r a w dy, obrońca