7648595073

PRAWDA O KWESTYI RZYMSKIEJ.

siadujemy, ale bronimy się przed zamachami na całość włoskiej oj czy z ny^L: ? !

Bronienie się względami na jedność włoską nie wytrzymuje krytyki; powoływanie się na wolę ludu włoskiego wprost na żart zakrawa.-. -Dzisiejszy rząd i dzisiejszy stan rzeczy zadawalnia zaledwie bardzo szczupłą garstkę sekciarzów, którzy chwycili, władzę lub w najbliższym czasie spodziewają się ją pochwycić; wszyscy, którym nie własne, lecz ojczyzny dobro na sercu leży, czują, że zstępują w przepaść i pytają tylko ze strachem: Jak ta przepaść głęboka ? Trzynaście miliardów długu; straszna, z roku na rok rosnąca, oszukaństwami prowadzonemi na wielką skalę podtrzymywana nędza klas roboczych; w bardziej jeszcze przerażającym stosunku rosnąca niemoralność; wyczerpujące z kraju wszelkie siły żywotne, a dla utrzymania dzisiejszego stanu rzeczy zawarte przymierza: oto w paru słowach, do czego doszły w^T imię wolnomularskiej polityki kwitnące niegdyś i szczęśliwe Włochy. Wyzyskiwani, upadający pod ciężarem podatków, zagrożeni przez wciskającą się wszędzie, a niejako urzędownie protegowaną niemoralność w domowych swych zagrodach, przypominają sobie z boleścią dawne i materyalnie i moralnie lepsze czasy i wróciliby do nich z radością. Nie mówiąc już o szczerych katolikach, przynajmniej połowa liberałów — jak utrzymują ludzie gruntownie z włoskimi stosunkami obeznani — przełożyłaby federacyę państw włoskich nad dzisiejsza^ ani najważniejszym interesom, ani historycznym tradycyom nie odpowiadającą, centralizację. Jak zresztą doczesna władza Papieża jest popularną między ludnością włoska^, tego bijącym w oczy dowodem wyżej wspomniana petycya do parlamentu, z którą rząd nie umiał sobie poradzić, jak przeszkadzając przymusowymi środkami wolnej manifestacji opinii kraju.

Bez wątpienia, na zmianie dzisiejszych rządów i stosunków ucierpiałyby, przynajmniej chwilowo, pewne prywatne in-teresa : lecz tego rodzaju trudności nie brano nigdy i brać nie można w ruchubę, a niezadowolenie pewnej ograniczonej liczby awanturników, spekulantów, dorobkowiczów, ciągnących

p. r. T. XXV.