9574066098

PRAWDA O KWESTYI RZYMSKIEJ.

bez wszelkiej przeszkody^u. Wielokrotne późniejsze oświadczenia Piusa IX i Leona XIII, zbyt żywo jeszcze stoją w pamięci, aby potrzeba je tu przypominać. Z oświadczeń ty cli okazuje się wszakże najlepiej, że jeżli dawniej, to szczególnie — jak z przyciskiem wyraziło się przeszło 300 arcybiskupów i biskupów w adresie przedłożonym Piusowi IX dnia 9 czerwca 1862 r.: — „w obecnym stanie rzeczy władza doczesna niezbędną jest dla należytego i wolnego sprawowania

rządów Kościoła i duszL ¥

Zgodna nauka Kościoła , nauka tylokrotnie i tak silnie potwierdzona, a z coraz większą jasnością w miarę okoliczności i potrzeby występująca, wystarcza aż nazbyt dla przekonania ludzi wierzących, że Papieżowi władza doczesna jest konieczną ; prawdę tę stwierdza zresztą oczywiście sam rozum, zmuszając do jej uznania już nie tylko wiernych katolików, ale wszystkich, którzy kierują się światłem rozumu, a nie uprzedzeniem, lub namiętnością.

Każde odrębne społeczeństwo, do odrębnych zmierzające celów, mające i broniące odrębnych swych interesów, musi też mieć odrębny swój, w sferze tycli j celów i interesów zupełnie niezależny rząd. Czy Włochy np. mogłyby być należycie rządzone przez króla, rezydującego w Berlinie, przez parlament obradujący we Wiedniu V Każdy Włoch uważałby taki stan rzeczy, i to z wszelką słusznością, za potworny, niemożliwy; bolałby nad niewolą, w jaką ojczyzna jego popadła. A jakież społeczeństwo, i z nadprzyrodzonego i z przyrodzonego nawet punktu widzenia, wykazać się może wyższemi i bardziej sobie tylko właściwemi prawami i interesami, od Kościoła katolickiego ? Wszak odrębność tę przyznawali mu nie w dawnych tylko, ale i w najnowszych czasach najwięksi jego w^rrogowie. Włoski minister spraw zagranicznych, Yisconti Yenosta, pracując usilnie nad zaborem Bzy mu, oświadczał jednocześnie, że Włochy poczuwają sie do obowiązku „uregulowania z ca-

j_ tj ^ l m t s

ł y m katolickim świat e m^a rękojmi, zapewniających niezależność Stolicy Apostolskiej. Ambasador włoski w Londynie Cadorna, zaręczał lordowi (hrmriUe: „Niezależność papieską