2 PRAWDA O KWESTYI RZYMSKIEJ.
te z natury rzeczy w szczegóły się nie zapuszczają, z wszystkimi sofizmatami i trudnościami walczyć nie mogą, i nie do-stają się częstokroć właśnie do kół, które potrzebowałyby najbardziej nauki w nich zawartej. Stąd nie od dziś już odczuta potrzeba jędrnego, a autentycznego omówienia i wytłómaczenia kwestyi rzymskiej, nie tylko teoretycznie, ale jak się dzisiaj praktycznie przedstawia.
Potrzebom tym i brakom zaradza broszura, której tytuł w nagłówku podaliśmy. Obejmuje ona całą sprawę, i nie w ogólnych tylko wyrazach ją określa, ale schodzi do szczegółów, wszystkim trudnościom oko w oko patrzy, najmniejszej sobie nie pozwala illuzyi, z siłą rzeczy i okoliczności najszkru-pulatniej się liczy. Tern zaś broszura ta jest cenniejszą i ważniejszą, że wyszła ona — jak zapewnić jesteśmy w stanie — z natchnienia najwyższej w Kościele powagi i jest wiernem odbiciem jej myśli. Dla zapewnienia programowej tej broszurze należytego wpływu i nadania jej odpowiedniego rozgłosu, wydano ją jednocześnie w trzech językach: włoskim, francuskim i niemieckim; katolickie dzienniki rzymskie zwróciły na nią uwagę z szczególnym, w innych razach ni epr akty kowanym przyciskiem, a zagraniczna prasa równie katolicka, jak i niekatolicka, p o ś wi ę cii a j ej długi e artykuły. My tut aj gł ó w n e myśli jędrnej tej rozpraw}^ będziemy się starali streścić.
Wszyscy, wyjąwszy jawnych wrogów Kościoła, chcą i domagają się zawarcia pokoju między duchowną, a świecką władza; we Włoszech, między Papieżem, a rządem włoskim. Nawet włoscy liberali rozumieją wybornie, choć nie wszyscy z równą śmiałością wyznawają, że dzisiejszy stan wojenny przynosi nieocenione szkody włoskiemu królestwu, osłabia kraj wewnątrz, oddaje go na zewnątrz w zależność zagranicznych mocarstw. Kto najlepiej niebezpieczeństwa walki tej widzi i nad nią boleje nie tylko jako ojciec całego chrześcijaństwa, ale jako dobry syn włoskiej ojczyzny — to sam Papież. Słyszy on jęki tych, którzy nie wiedzą, jak pogodzić w obec dzisiejszego stanu rzeczy obowiązki dobrych katolików i wiernych