172 ARYOWIE I ICH SIEDZIBY,
a w kilka wieków potem legiony rzymskie dobrze musiały przeszukiwać bory Germanii, by w nich odnaleść pół-barba-rzyiiskicli mieszkańców. Jak tedy można przzpuszczać, żeby w tej epoce, jedno z pokoleń, oderwawszy się od innych, było dosyć potężne do utorowania sobie drogi do Azyi, a w tej Azyi, gęsto już osiedlonej ludem zbrojnym i wojowniczym1, przedostać się przez Hindukusz i zająć zwycięsko półwysep! Jako można przypuścić, żeby to pokolenie wśród ciągłych pochodów i walk mogło się wznieść do tak wysokiej kultury umysłowej, iż w tym czasie wydało Weddy i znakomite epi-czne utwory, podczas kiedy inne pokolenia tejże samej rasy, pozostałe w Europie, potrzebowały jeszcze długich wieków, żeby mu w tym względzie dorównać 2.
Sędziwy antropolog francuski, który długie i pracowite
swe życie poświęcił specyalnym badaniom tego przedmiotu,
• ^
zabiera tu głos. „Żaden z przywiedzionych dotąd faktów, — pisze de Quatrefages, — nie upoważnia nas do umieszczania kolebki rodu ludzkiego poza Azyą. Żaden z nich nie zmusza
W bitwie pod Kadesz jeden ze sprzymierzonych z Hetejami królów, mianowicie Cliilbu, wystawił do boju zbrojny hufiec, który liczy[ 18.000 wojowników. Egipt, najpotężniejsze wówczas państwo w świecie, nie zdołał pokonać tych ludów Małej Azyi. A działo się to w XVII w. przed Chr.
Tacyt pozostawił pouczający obraz kultury germańskiej z I-go w. naszej ery. Me mieli oni miast, mieszkali po lasach, domy ich były nader pierwotne, w których wTraz z bydłem przebywali; żywili się bardzo prostemi potrawami, zamożniejsi je dynie nosili przyzwoitszą odzież; pisma nie znali. „Millus Genua no runi populis urbes habitari, satis no tum est; ne pati guidem inter se junctas sedes. Colunt discreti ac diversi, ut fons, ut campus, ut nemus placuit. Yicos locant, non in nostrum morem, connexis et cohaerentibus aedificiis: suam quisque domum spatio circum-dat, sive adversus casus ignis remedium, sive inscitia aedificandi. Ne ce-mentorum quidem apud illos aut tegularum usus. Materia ad omnia utun-tur informi, et citra speciem aut delectationem . .. Tegumen omnibus sagum, fibula, aut si desit, spina consertum. Cetera int-ecti, totus dies iuxta focum atque ignem agunt. Locupletissimi veste distinguuntur, non fiui-tante, sicut Sarmatae ac Partlii, sed stricta et singulos artus exprimente..-(Liberi) in orani domo nudi ac sordidi. .. inter eadem pecora, in eadem liumo degunt... Litterarum secreta viri pariter ac feminae ignorant^. Tacyt. De Mor. Germ,