7648595037

154 AKYOWIE I ICH SIEDZIBY.

Droga lądem do Indyj, zagrodzona barbarzyńskiemi plemionami, była niemożebną, a jeszcze niemożebniejszą się stała, skoro w YIII w. zajęły ją zbrojne kordy Arabów. Z końcem XV w. Portugalczycy, opłynąwszy Afrykę, odkryli nową drogę,, i odtąd Indye zaczynają być znane Europie.

W pierwszych zaraz latach XVI w. Yasco de Gama zajął niektóre miejscowości na zachodnich wybrzeżach Indyj ; w ślad za nim Francuzi, Holendrzy, Anglicy zakładają tu kantory, prowadzą ożywiony handel, usiłują ustalić swe panowanie w nowo odkrytym a bogatym kraju. Europejczycy jednakże trzymali się przeważnie wybrzeży, wpływ ich nie sięgał do wnętrza, środkow^re Indye nie były im nawet znane. Państwa niezależne, na jakie podzielony był wielki półwysep, prowadziły z sobą nieustanne wojny, które tamowały drogę do wnętrza. Niebawem jednak sama przeszkoda stała się środkiem.. Kompania wschodnio-indyjska, działając rozjemczo, sprzymierzała się z udzielnymi książętami, zjednywała ich sobie, obejmowała powoli nad nimi zwierzchnictwo, a działając roztropnie i wytrwale, doprowadziła do tego, iż w niespełna trzy wieki królowa angielska uznaną została cesarzową Indyj.

Wraz z postępem zaborów angielskich nastawa! spokój, t dał możność poznania kraju i jego przeszłości. Podróże uczonych zaznajamiały ze wspaniałymi zabytkami starożytnej cywilizacyi indyjskiej, dozwoliły rozpatrzeć się w tych dwustu-kilkudziesięcio milionowych tłumach, mówiących różnymi językami i wyznających różne religie; wreszcie przyszła kolej na zaznajomienie się z ich pomnikami piśmiennymi. Rękopis

b

perski, odnoszący się do piśmiennictwa staro-perskiego i staro-indyjskiego, wydany przez Anąuetil -Duperrowa z końcem XYHI w. w łacińskim przekładzie, był niezwykłym bodźcem do badań w^t tym kierunku. Liczny zastęp uczonych oddał się

■i

nauce starych a nieznanych dotąd języków" persko-indyjskich. W miarę wzrostu badań odkrywano coraz to nowe księgi, a w tych księgach podziwiano wiedzę i rozwój umysłowy, sięgający bardzo oddalonych czasów". Co więcej, badania porównawcze ksiąg persko-indyjskich wskazywały pokrewność